Roland jest głównym bohaterem ''[[Pieśń o Rolandzie|Pieśni o Rolandzie]]''. Roland należałNależał do grona dwunastu [[Par Francji|parów Francji]], a także był dalszym siostrzeńcem Karola Wielkiego. Podczas powrotu z wyprawy przeciwko Saracenom w [[778]] dowodził tylną strażą wojsk frankijskich. W czasie przeprawy przez [[Pireneje]] jego oddział został napadnięty i pokonany. W rzeczywistości, według francuskiej wersji wydarzeń, "Wyprawa przeciw Saracenom" była wyprawą łupieską na obszary Hiszpanii. Hrabia Roland natknął się na nich przypadkiem podczas powrotu. Zginął na terenie wroga. Źródła arabskie podają jednak, iż wyprawa Karola Wielkiego odbyła się na wezwanie Sulejmana z Saragossy, który zamierzał wzniecić bunt przeciw królowi Marsylowi, gdy jednak francuski król dotarł do Hiszpanii, Sulejman zmienił zdanie. Karol Wielki pojmał go i próbował przeprowadzić do Francji, dlatego właśnie w ariergardzie, która trzymała nad jeńcem straż, pojawiło się tak wielu znamienitych rycerzy. Na pomoc Sulejmanowi przybyli jego synowie, odbili jeńca i pokonali tylną straż francuską, w której znaleźć się miał wedle ''Pieśni o Rolandzie'' hrabia Roland.
Według ''Pieśni o Rolandzie'' walczył on legendarnym mieczem [[Durandal (miecz)|Durandalem]] częściej zwanym Durendalem. Wg tejże w tylnej straży dowodził on 1/6 wojsk francuskich, które liczyły 120 tysięcy rycerzy.
