Władysław opolski: Różnice pomiędzy wersjami

|tytulatura = [[książętaksięstwo kaliscykaliskie|książę kaliski]], książę [[Ruda (powiat krotoszyński)|książę rudzki]], [[Książęta opolsko-raciborscy|książę opolsko-raciborski]]

[[Plik:Władysław Opolski seal 1247.PNG|thumb|266px240px|Pieczęć konna Władysława Opolskiegoopolskiego z [[1247]]]]

[[Plik:Silesia 1243-1248.jpg|thumb|300px| 240px|Władztwo Władysława Opolskiegoopolskiego: 1239–1244 [[księstwo kaliskie]] (różowy kolor), [[1239]]-[[1249]]1239–1249 [[ziemia wieluńska|ziemia rudzka]] (jasnozielony kolor), [[1246]] - [[1247]]1246–1247 ziemia lelowska (jasnoniebieski kolorniebieski), [[1246]] - [[1273]]1246–1273 Opolszczyzna.]]

[[Plik:Silesia 1273-1277.jpg|thumb|300px| 240px|Władztwo Władysława Opolskiegoopolskiego w  latach [[1273]] - [[1281]]1273–1281/[[1282|82]].]]

'''Władysław opolski''' (ur. ok. [[1225]], zm. [[27 sierpnia]] lub [[13 września]] [[1281]]/[[1282|82]]) – [[książętaksięstwo kaliscykaliskie|książę kaliski]] w latach 1234-12441234–1244, książę [[Ruda (powiat krotoszyński)|rudzki]] [[1234]][[1249|-1249]]1234–1249, książę [[Książęta opolsko-raciborscy|książę opolsko-raciborski]] [[1246]][[1280|-1280]]1246–1280/[[1281|81]]. (Dodo [[1241]] roku pod zwierzchnictwem książąt śląskich).

Władysław był drugim pod względem starszeństwa synem księcia opolsko-raciborskiego [[Kazimierz I opolski|Kazimierza I]] i nieznanego pochodzenia księżnej [[Wiola opolska|Wioli]] (być może była Bułgarką), młodszym bratem [[Mieszko II Otyły|Mieszka Otyłego]]. W chwili śmierci ojca obaj bracia byli jeszcze małoletni, w związku z czym znaleźli się pod opieką matki i księcia śląskiego [[Henryk I Brodaty|Henryka I Brodatego]]. W [[1234]] roku Henryk Brodaty, pragnąc przejąć pełnię kontroli nad Opolszczyzną, przeniósł Kazimierzowiców do księstwa kaliskiego, nie pozbawiając jednak ich prawa do dziedzictwa ojcowego. Cztery lata później starszy brat Władysława -– Mieszko osiągnął pełnoletnośćpełnoletniość i za zgodą [[Henryk II Pobożny|Henryka II Pobożnego]] objął rządy nad Opolszczyzną. Pomimo tego Władysław wraz z matką pozostał w księstwie kaliskim.

W [[1241]] roku wobec śmierci Henryka II w [[bitwa pod Legnicą|bitwie pod Legnicą]] nastąpiło całkowite uniezależnienie się młodszego Kazimierzowica od książąt śląskich, jednak wobec rewindykacyjnej akcji księcia [[Wielkopolska|wielkopolskiego]] [[Przemysł I|Przemysła I]], utrata władzy nad [[Kalisz]]emKaliszem była już tylko kwestią czasu. Ostatecznie Władysław utrzymał Kalisz w swoich rękach do [[1244]] roku, a wielkopolską [[Ruda (powiat wieluński)|Rudę]] jeszcze przez pięć lat.

W [[1246]] roku zmarł bezpotomnie książę opolsko-raciborski Mieszko II Otyły, zostawiając całość swojego dziedzictwa w testamencie Władysławowi. Ze spadku po bracie nie udało mu się utrzymać tylko zdobytego niedawno grodu w [[Lelów|Lelowie]]. Cechą polityki zagranicznej następnych lat księcia opolsko-raciborskiego było umiejętne manewrowanie pomiędzy pozostałymi księstwami piastowskimi. Na początku lat pięćdziesiątych [[XIII wiek]]u doszło do unormowania stosunków z książętami wielkopolskimi. Władysław ostatecznie zrezygnował z pretensji do ziemi kaliskiej, a zawarty układ umocniony został ślubem z [[Eufemia Odonicówna|Eufemią Odonicówną]] – córką [[Władysław Odonic|Władysława Odonica]].

Małżeństwo to wkrótce wciągnęło Władysława wzorem pozostałych książąt polskich do wojny [[Węgry|węgiersko]]-[[Czechy|czeskiej]] o spadek po [[Babenbergowie|Babenbergach]]. Początkowo książę opolsko-raciborski poparł Węgrów, wspierając [[Bolesław V Wstydliwy|Bolesława Wstydliwego]] w wyprawie na czeską [[Opawa|Opawę]] i [[Głubczyce]]. W [[1255]] roku jednak, z nieznanych powodów, Władysław zmienił front i wsparł króla Czech [[Przemysł Ottokar II|Przemysła Ottokara II]] (w [[1260]] osobiście brał udział w bitwie z Węgrami pod Kressenbrunn). Zmiana sojusznika już wkrótce przyniosła realne korzyści w postaci uregulowania po myśli Władysława przebiegu granicy z Czechami. W [[1262]] roku na zjeździe w [[Danków (województwo śląskie)|Dankowie]] Władysław podjął próbę przeciągnięcia na stronę czeską Bolesława Wstydliwego i księcia wielkopolskiego [[Bolesław Pobożny|Bolesława Pobożnego]], jednak bez większych rezultatów. Wtedy też zapewne zachęcony przez króla czeskiego zgłosił pretensje do tronu [[Kraków|krakowskiego]], co jak przypuszczają historycy wyraziło się zmianą herbu na orła w koronie (jest to pierwszy przypadek użycia koronowanego orła w Polsce).

Okazja do wystąpienia o władztwo nad Krakowem nastąpiła dopiero w [[1273]] roku. Władysław korzystając z wypowiedzenia posłuszeństwa Bolesławowi Wstydliwemu przez część możnych wkroczył z siłami opolsko-raciborskimi w granice [[Małopolska|Małopolski]]. Do decydującego starcia doszło [[2 czerwca]] [[1273]] roku pod [[bitwa pod Bogucinem|Bogucinem]] niedaleko [[Olkusz]]a, gdzie oddziały Władysława doznały sromotnej klęski. W październiku tegoż roku Bolesław Wstydliwy zorganizował wyprawę odwetową, z powodu jednakże szczupłości sił ograniczył się wyłącznie do zniszczenia dziedzin wroga. W [[1274]] roku Władysław i Bolesław Wstydliwy zdecydowali się na zawarcie pokoju. Książę opolsko-raciborski zrezygnował wtedy zapewne z pretensji do tronu krakowskiego, w zamian za co nastąpiła korekta granic obu sąsiadujących ze sobą księstw (chodziło o zamianę ziemi [[Chrzanów|chrzanowskiej]], która odtąd miała dzielić losy Małopolski, na tereny pomiędzy [[Skawa (rzeka)|Skawą]] a [[Skawinka|Skawinką]]).

[[26 sierpnia]] [[1278]] doszło do decydującej dla losów Przemysła Ottokara II [[Bitwa pod Suchymi Krutami|bitwy pod Suchymi Krutami]]. Władysław opolski, podobnie jak kilku innych książąt śląskich (m.in. Henryk III głogowski, Henryk IV Probus), wysłał na pomoc Ottokarowi posiłki zbrojne<ref>Rudolf Žáček, ''Historia Górnego Śląska, II. Średniowiecze'', Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, Gliwice 2011, s. 111. {{ISBN|978-83-60470-41-1}}</ref>. Wnet po otrzymaniu wiadomości o śmierci Przemysła, książę opolsko-raciborski wtargnął zbrojnie na ziemię opawską, chcąc prawdopodobnie ją zdobyć i przyłączyć do Księstwa Opolskiego. Zamiar ten nie powiódł się wobec szybkiego unormowania sytuacji w [[Praga|Pradze]] i objęcia rządów przez sprawną regencję w imieniu małoletniego [[Wacław II Czeski|Wacława II]]. Do unormowania stosunków z Czechami doszło dopiero w marcu [[1280]] roku na zjeździe w [[Wiedeń|Wiedniu]], gdzie dolnośląski książę [[Henryk IV ProbusPrawy]] i górnośląski książę Władysław I opolski złożyli hołd lenny królowi niemieckiemu Rudolfowi I Habsburgowi<ref>Jerzy Sperka, ''Poczet królów polskich'', Wydawnictwo Twoje Książki, Chorzów 2007, s. 63. {{ISBN|978-83-7738-254-7}}</ref>. Spotkanie to stało się okazją do zawarcia przez Władysława nowego sojuszu, tym razem z księciem wrocławskim Henrykiem IV Probusem. Układ został przypieczętowany małżeństwem nieznanej z imienia córki księcia opolsko-raciborskiego z władcą Wrocławia. Władysław obiecał wtedy m.in., że będzie wspierał swojego zięcia w staraniach o koronę królewską, pod tym jednak warunkiem, że będzie ukoronowana także jego córka.

W polityce wewnętrznej Władysław starał się kontynuować dzieło swoich poprzedników, zwiększając znaczenie [[archidiecezja wrocławska|kościoła wrocławskiego]] w swoim księstwie. Był fundatorem wielu [[klasztor]]ówklasztorów, nie optując wyraźnie po stronie żadnego z liczących się wówczas zakonów (założył klasztory [[Dominikanieklasztor Dominikanów w Raciborzu|dominikanów]] w [[Racibórz|Raciborzu]], [[Opactwo Cystersów w Rudach|cystersów]] w [[Rudy (województwo śląskie)|Rudach]], [[Franciszkanie|franciszkanów]] w [[Zespół klasztorny franciszkanów w Wodzisławiu Śląskim|franciszkanów w Wodzisławiu]], [[Głogówek|i Głogówku]] ioraz [[Klasztor Benedyktynów w Orłowej|benedyktynów w Orłowej]]). Innym ważnym przejawem jego rządów było [[prawo magdeburskie]] dla całego szeregu miast (m.in. [[Bytom]]Bytomia, [[Gliwice]]Gliwic, [[Lubliniec]]Lublińca, [[Oświęcim]]Oświęcimia, [[Kęty]], [[WodzisławWodzisławia Śląski]]Śląskiego, [[Żory]]Żor).

Władysław Kazimierzowic umarł [[27 sierpnia]] lub [[13 września]] (według innych źródeł) [[1281]] bądźlub [[1282]] roku i pochowany został w kościele dominikańskim w Raciborzu. Pozostawił po sobie jedną córkę o dyskusyjnym imieniu (pojawiła się hipoteza, że nazywała się [[Konstancja wodzisławska|Konstancja]] bądźlub Estera<ref>Agnieszka Wolnicka, ''[http://ciekawostkihistoryczne.pl/2015/08/03/czy-na-polskim-tronie-zasiadala-zydowka/ Czy na polskim tronie zasiadała Żydówka?],'' Ciekawostki Historyczne, dostęp 2015-10-03.</ref>; była ona żoną Henryka Probusa) i czterech synów, którzy wkrótce podzielili między siebie jednolite dotąd księstwo opolsko-raciborskie, byli to (według starszeństwa): [[Mieszko cieszyński]], [[Kazimierz bytomski]], [[Bolko I opolski]] i [[Przemysław raciborski|Przemysław (Przemko) raciborski]].