Mikołaj Sęp Szarzyński: Różnice pomiędzy wersjami

Znane są ogółem 23 wiersze miłosne Sępa Szarzyńskiego [(LVIII w numeracji wydania Chrzanowskiego – LXXVII oraz dwa wiersze do Jadwigi Tarłówny]), wszystkie są pisane do Polek i po polsku, napisane były już po powrocie z zagranicy. Pierwsze omówienia erotyków datują się 1891na 1891{{r|bruckner1891}} oraz 1907 {{r|cwik1907}}, ale w 2003 Karpiński {{r|karpinski2003}} nadal stwierdza, że ''erotyki Sępowe tak rzadko są przedmiotem zainteresowania historyków literatury, że z taką trudnością przychodzi zaakceptować Erosa w ukształtowanym już obrazie poety, jawiącym się jako samotny rycerz nad brzegiem spienionej wody, z mieczem przepasany do boku, rękami złożonymi do modlitwy [(...])''. Podobnie Henryk Sienkiewicz{{r|sienkiewicz1869a}}, omawiając poezję Sępa Szarzyńskiego w 1869 roku, lamentuje, że ''Dziś wydaje nam się rzeczą niepodobną, iżby młodemu poecie choć czasem nie przesunęła się przez oczy i serce jaka czarowna postać dziewicza [(...]). Jednak jak w całych naszych dziejach, tak jak w pisarzach przeszłości, brak prawie zupełnie elementów erotycznych [(..].). U nas gdy na chwilę zcichnie wrzawa, lub ustaną pożogi wojen, razem z jękiem dzwonów wawelskich, unosi się ku niebu to poważny chórał, to samotna pieśń religijna.'' [(Jednak Sienkiewicz pisał swoje studium literackie przed znalezieniem przez [[Aleksander Brückner|Aleksandra Brücknera]]a erotyków{{r|bruckner1891}} erotyków Sępa. Wiersze religijne pisane były w ostatnim okresie życia poety, który umarł mając około 31 lat]).

W czasie młodości przypuszczalnie należał do [[Rzeczpospolita Babińska|grupy babińczyków]], o czym świadczy [[Jan Achacy Kmita|Jan Kmita]] w wierszu Macrocosmy„Macrocosmy BabińskieBabińskie”, gdzie m.in. wylicza Sępa jako jednego z członków (o tym, że Sęp należał do babińczyków wspomina jedynie Kmita).

Miał vrząd niepośledni w tym sławnym Babinie. {{r|archiwum1895}}.

W swoich wierszach miłosnych poeta składa hołdy czterem kobietom: Zosi, Kasi, Anusi (przypuszczalnie Annie Sławskiej) i Jadwidze Tarłównie. Najwięcej wierszy, bo jedenaście, pisze do Kasi i są to wiersze najbardziej zmysłowe. Kasia jest zamężna, ale jej obyczaje są dość swobodne. We fraszce [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/O Kasi i o Pasiu fraszka|O Kasi i o Pasiu fraszka]], opisany jest jej stosunek z piętnastoletnim Pawełkiem ''Kasia, me kochanie, Pasia nadobnego / Który ledwie doszedł roku pietnastego, / (Sama także młoda) serdecznie miłuje /[ (..].) / Aliści u Pasia, jak u szkapy, pije{{r|pije}}/Już baczę, skąd poszło tak wielkie kochanie / Każ mu ty przy sobie przedsię legać, panie!''.

Zosia jest osobą z bogatej rodziny, a poeta nie zaznał u niej pełnej wzajemności. [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Fraszka o Kasi i o Anusi|Fraszka o Kasi i o Anusi]] opisuje dwoiste uczucie {{r|cwik1907}} do dwóch kobiet.

Jedną z wybranek Szarzyńskiego była [[Jadwiga Sieniawska z Tarłów Czekaszewiczów|Jadwiga Tarłówna]], chorążanka lwowska, córka [[Jan Tarło (chorąży lwowski)|Jana Tarły]], której książkę historyczną poświęcił [[Adam Krechowiecki (pisarz)|Adam Krechowiecki]]{{r|krechowiecki1896}}. Recenzent książki Krechowieckiego{{r|slowo1896}} pisze, że ''ku pięknej pannie Jadwidze poczuł płomienny afekt poeta Sęp-Szarzyński, który prócz talentu, natchnienia i rozmiłowanego do zapamiętałości serca, nic nie jest w stanie złożyć u stóp bogdanki''. Sęp- Szarzyński jest też jedną z postaci w dramacie Bronisława Grabowskiego ''Jadwiga Tarłówna''{{r|grabowski1899}}. Mimo to Władysław Ćwik w 1907 pisał, że dwa wiersze poświęcone Tarłównie ''tak są przepełnione stylizowanymi grzecznościami, że trudno dopatrzeć się w nich prawdziwego uczucia''{{r|cwik1907}}. Dwa wiersze do Tarłówny zostały opublikowane już w zbiorze wydanym w 1601 roku.

Na erotyki Sępa Szarzyńskiego wpływ miał przede wszystkim [[Francesco Petrarca|Petrarka]], a także [[Horacy (poeta)|Horacy]], [[Owidiusz]], [[Katullus]].

W.g.Według Ćwika poeta lubuje się w przesadnym obrazowaniu, antytezach, igraszkach myśli {{r|cwik1907}}, wzorując się tutaj na poezji włoskiej. Wiersz [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Kasie (I)|Do Kasie]] napisany pod koniec 1560 lub w latach 1570, kiedy autor miał około dwadzieścia lat, jest skróconą parafrazą opowieści o [[Narcyz (mitologia)|Narcyzie]] z [[Metamorfozy|III Księgi Metamorfoz (Przemian)]] Owidiusza{{r|zimek2013_milosc_cienia}}{{r|karpinski2003}}.

Autor w erotykach czerpie też obrazy i porównania ze świata mitologii klasycznej. Chociaż, w.g.według Brücknera{{r|bruckner1903}}

[..]''(…) w młodocianych wierszach miłosnych do różnych Zoś i Kaś, z anagramami i innemi sztuczkami, mitologią, Wenerą, Kupidynem, Narcyzem brak własnej inwencyi łatając, igrając raczej z miłością, niż nią przejęty''.