Jan I Olbracht: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Lowdown (dyskusja | edycje)
→‎Zobacz też: Herb Jasła
Linia 69:
=== Polityka wewnętrzna ===
==== Początki parlamentu polskiego ====
Za pierwszych Jagiellonów coraz większą rolę w zarządzaniu państwem odgrywała [[rada królewska]], powoływana przez króla. Zaś od połowy [[XV wiek]]u znaczną część władzy przejęły ogólnopolskie zjazdy szlachty i dzielnicowe sejmiki. Ostatecznie Rada Królewska za panowania Olbrachta przekształciła się w [[Senat (I Rzeczpospolita)|Senat]], a ogólnopolski zjazd stanu szlacheckiego, złożony z przedstawicieli [[Sejmiki ziemskie|sejmików]], w [[Izba Poselska (I Rzeczpospolita)|izbę poselską]] [[Sejm walny I Rzeczypospolitej|Sejmu]]. Poczynając od [[XV wiek]]u Rzeczpospolita stała się szlachecką monarchią parlamentarną. Za pierwsze posiedzenie dwuizbowego [[parlament]]u polskiego uznaje się sejm z roku [[1493]], który miał miejsce w Piotrkowie (18 stycznia). Szlachta, zwłaszcza bogatsza i magnaci, stała się odtąd stanem panującym, skupiając w swych rękach ziemię, przywileje i urzędy. Zgodnie z Sejmem radomskim z [[1504]] roku administrację państwową stanowili państwo[[Marszałek wielki koronny|marszałek koronny]] i [[Marszałek nadworny koronny|nadworny]], [[Podskarbi wielki koronny|podskarbi]], [[Kanclerz wielki koronny|kanclerz]] i [[podkanclerzy]] oraz [[starosta|starostowie]], reprezentujący lokalną szlachtę. i polityka wobec Kościoła
 
==== [[Przywilej|Przywileje szlacheckie]] i polityka wobec Kościoła ====
Zaraz po objęciu tronu Jan potwierdził wszystkie dotychczasowe przywileje szlachty, w zamian uzyskując wysokie podatki przeznaczone na obronę państwa. Poszerzając przywileje, jakie jego ojciec nadał szlachcie w statutach nieszawskich, Jan I Olbracht ogłosił w [[1496]] roku tzw. [[Statuty piotrkowskie (XV wiek)|statuty piotrkowskie]], które zwalniały szlachtę od cła, ograniczały wychodźstwo [[Chłopi|chłopów]] do jednego rocznie na wieś oraz zabraniały nabywania przez mieszczan majątków ziemskich i piastowania urzędów państwowych. Duchownym bez szlachectwa zakazano zasiadania w [[kapituła]]ch i piastowania wysokich stanowisk kościelnych. Nieherbowym ograniczono także prawo do zajmowania katedr akademickich. Działając na korzyść [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]] zaskarbił sobie ich przychylność.