Traktat w Verdun: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 48508070 autora 178.37.212.192 (dyskusja) |
drobne merytoryczne |
||
Linia 1:
'''Traktat w Verdun'''<ref>Czyt. ''werdę''.</ref> – traktat zawarty w [[843]] roku w [[Verdun (Moza)|Verdun]], który trwale podzielił państwo [[Karol Wielki|Karola Wielkiego]] między synów [[Ludwik I Pobożny|Ludwika I Pobożnego]] (syna Karola Wielkiego): [[Lotar I|Lotara]], [[Karol II Łysy|Karola Łysego]] i [[Ludwik II Niemiecki|Ludwika Niemieckiego]]. Podział ten położył podwaliny pod powstanie w przyszłości [[Francja|Francji]] i [[Niemcy|Niemiec]].
== Historia ==
Stworzone przez Karola Wielkiego państwo, podobnie zresztą jak wcześniej monarchia [[Chlodwig I|Chlodwiga]], nie przetrwało próby czasu. Stworzone za pomocą oręża nie miało – poza osobą władcy i religią chrześcijańską – żadnej wspólnej więzi. Utrzymywało się po śmierci Karola w 814 roku jeszcze prawie 30 lat pod rządami najmłodszego syna Karola, Ludwika Pobożnego, który objął tron w [[814]] roku, zachowując tytuł [[cesarz|cesarski]]. Jednak Ludwik nie dorównywał ojcu zdolnościami i nie radził sobie ze wzrostem nastrojów [[separatyzm|separatystycznych]] oraz buntami. Sytuację komplikowały dodatkowo najazdy [[Wikingowie|wikingów]], [[Arabowie|Arabów]] oraz [[Węgrzy|Węgrów]].
Do podziału państwa doszło już pod koniec panowania Karola Wielkiego, gdy w 813 r. jego wnuk Bernard objął rządy nad Królestwem Italii. W 817 r. Bernard podniósł nieudany bunt przeciw stryjowi Ludwikowi I Pobożnemu. Po jego stłumieniu Ludwik wydzielił dzielnice swoim pozostałym synom: [[Pepin I Akwitański|Pepin I]] otrzymał Akwitanię, a Ludwik – Bawarię (817–843), zaś Lotar został wyniesiony do rangi współcesarza i otrzymał odebraną Bernardowi Italię. W kolejnych latach Ludwik I toczył spory z kolejnymi synami, w efekcie czego był zmuszony powiększać dzielnice Pepina i Ludwika Bawarskiego, zaś w 833 r. został przejściowo pozbawiony tronu. Po powrocie na tron Ludwik I wydzielił dzielnicę ostatniemu z synów, Karolowi Łysemu<ref name=":0">{{Cytuj|autor=Michał Kozłowski|tytuł=Traktat w Verdun 843, czyli podział władztwa Karola Wielkiego - Histmag.org|data=2013-08-17|data dostępu=2017-04-22|url=https://histmag.org/Traktat-w-Verdun-843-czyli-podzial-wladztwa-Karola-Wielkiego-8308}}</ref>.
[[Plik:Traktat verdun.svg|thumb|Podział państwa Franków w latach 843-870]]
Po śmierci Ludwika, która nastąpiła w [[840]] roku, Lotar postanowił przejąć tereny nad Renem. Występując przeciwko Karolowi Łysemu i Ludwikowi Bawarskiemu, którzy zawarli sojusz, Lotar zawarł z kolei sojusz z [[Pepin II Akwitański|Pepinem II]] (synem Pepina I). Kulminacyjnym punktem konfliktu była stoczona 25 czerwca 841 roku [[bitwa pod Fontenoy-en-Puisaye]], po której zwycięscy Karol i Ludwik złożyli [[Przysięga strasburska|przysięgę strasburską]], po czym wspólnie opanowali stołeczny Akwizgran i wyznaczyli komisję mającą dokonać podziału ziem imperium. Zmuszony do porozumienia Lotar zgodził się na podział państwa, a negocjacje dotyczące granic trwały ponad rok<ref name=":0" />.
* Lotar otrzymał wraz z tytułem cesarskim część [[Państwo środkowofrankijskie|środkową]], w skład której wchodziły [[Italia (kraina historyczna)|Italia]] oraz szeroki pas ziem ciągnący się wzdłuż [[Ren]]u od [[Alpy|Alp]] aż po [[Morze Północne]]. Był to obszar niejednolity pod względem geograficznym i etnicznym.▼
Ostatecznie w wyniku porozumienia podpisanego w Verdun:
* Dzielnica położona na [[państwo wschodniofrankijskie|wschód]] od posiadłości Lotara, zamieszkana głównie przez ludność pochodzenia [[Germania|germańskiego]], przekazana została Ludwikowi zwanemu później Niemieckim.▼
▲* Lotar otrzymał wraz z tytułem cesarskim część [[Państwo środkowofrankijskie|środkową]], w skład której wchodziły [[Italia (kraina historyczna)|Italia]] oraz szeroki pas ziem ciągnący się wzdłuż [[Ren]]u od [[Alpy|Alp]] aż po [[Morze Północne]]
* Część [[państwo zachodniofrankijskie|zachodnią]], zasiedloną przez ludność mówiącą przeważnie [[Języki romańskie|językami romańskimi]], otrzymał najmłodszy z braci, Karol Łysy.▼
▲* Dzielnica położona na [[państwo wschodniofrankijskie|wschód]] od posiadłości Lotara
▲* Część [[państwo zachodniofrankijskie|zachodnią]]
Podział przeprowadzony w Verdun okazał się nietrwały, m.in. już w 848 r. Karol Łysy zajął Akwitanię i usunął z niej Pepina II, zaś po śmierci Lotara w 855 r. jego kraj został na mocy testamentu tego władcy podzielony. Italię oraz tytuł cesarza otrzymał [[Ludwik II (cesarz)|Ludwik II]], Prowansję i Dolną Burgundię [[Karol z Prowansji|Karol]], Górną Burgundię i Austrazję odziedziczył [[Lotar II]], od którego imienia ten region zaczęto nazywać Lotaryngią<ref name=":0" />.
Jednak podział nakreślony w traktacie z Verdun i późniejszy, ostateczny podział monarchii karolińskiej miał ogromne znaczenie dla losów [[Europa|Europy]]. Na gruzach imperium [[Karolingowie|Karolingów]] wyrosły bowiem państwa, których mieszkańcy zaczęli dostrzegać i akcentować swoją odrębność od sąsiadów, co z czasem doprowadziło do wykształcenia się wielu współczesnych europejskich [[naród|narodów]].
| |||