Ujazd (województwo opolskie): Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Polskie-nazwy śląskich miejscowosci z patentu Fryderyka II 1750.jpg|thumb|left|250px|Nazwa Uiest wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym [[Królestwo Prus|pruskim]] dokumencie z 1750 roku wydanym w [[Język polski|języku polskim]] w [[Berlin]]ie<ref name=autonazwa2>[http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=26222&from=FBC Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”].</ref>.]]

Nazwa wywodzi się od polskiej nazwy ''ujazd'' będącej jednym z elementów średniowiecznego prawa polskiego ''iure polonico''. Potwierdza to m.in. topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku, który notuje miejscowość we fragmencie ''"Der Name der Stadt kommt in alten Urkunden als Ugest geschreiben vor polnisch Ujost"'' czyli ''"Nazwa miasta pochodzi ze starych dokumentów pisana jako Ugest z polskiego Ujost"''{{odn|Triest|1865|s=294}}.

W roku 1222 miasto wymienione jest jako ''Wyasd''<ref name="slownik764">http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XII/764 Ujazd w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, tom XII, s. 764].</ref>. W 1295 w księdze łacińskiej ''[[Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis]]'' miejscowość wymieniona jest jako ''Wyasd'' oraz ''Wiasd''<ref>[http://www.dokumentyslaska.pl/cds%2014/liber.html Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online].</ref>. Miejscowość zapisano również w formie łacińskiej ''Vyasd civitas'' w [[Registrum Vyasdense]]. W 1475 roku w łacińskich statutach ''[[Statuta Synodalia Episcoporum Wratislaviensium]]'' miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie ''Vyasd''<ref>[http://www.digitallibrary.pl/dlibra/docmetadata?id=42155&from=publication Franz Xaver Seppelt,"Die Breslauer Diözesansynode vom Jahre 1446", Franz Goerlich, Breslau 1912, str. 97. - tekst łaciński statutów w wersji zdigitalizowanej.]</ref>.

W dziele [[Matthäus Merian|Matthäusa Meriana]] pt. „Topographia Bohemiae, Moraviae et Silesiae” z 1650 roku miejscowość wymieniona jest pod nazwami ''Oyest'' oraz ''Oyziest''<ref>[[Matthäus Merian|Matthäusa Meriana]],”Topographia Bohemiae, Moraviae et Silesiae”, Frankfurt am Main 1650.</ref>. Nazwę ''Uiest'' wymienia wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowy [[Królestwo Prus|pruski]] dokument Fryderyka Wielkiego z 1750 roku wydanym w [[Język polski|języku polskim]] w [[Berlin]]ie<ref name=autonazwa2 />. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie [[Śląsk (prowincja)|prowincji śląskiej]] wydanym w 1830 roku we [[Wrocław]]iu przez Johanna Knie miasto występuje pod polską nazwą ''Ujasd'' oraz niemiecką nazwą ''Ujest'' we fragmencie ''"Ujasd, polnische Benennung der Stadt Ujest, Kr. Gross-Strelitz"''{{odn|Knie|1830|s=803}}.

W 1861 roku tytuł książąt Ujazdu (niem. ''Herzogen von Ujest'') otrzymał Hugo I Fürst zu [[Hohenlohe (ród)|Hohenlohe]] ze [[Sławięcice (Kędzierzyn-Koźle)|Sławięcic]]. Należał do najbogatszych ludzi w ówczesnych Niemczech. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje aktualną liczbę mieszkańców jako 2452 wymieniając również język niemiecki oraz polski jako używane przez mieszkańców ''"Die Sprache ist deutsch und polnisch"''{{odn|Triest|1865|s=301}}.

W czasie [[III powstanie śląskie|III powstania śląskiego]] miasto zostało zajęte już w pierwszym dniu powstania przez siły powstańcze Seweryna Jędrysika z [[7 Strzelecki Pułk Piechoty|podgrupy taktycznej „Harden”]] przy wsparciu batalionu tarnogórskiego Romana Koźlika. W czasie powstania znajdował się tu punkt sanitarny dla rannych powstańców śląskich z grupy operacyjnej „Wschód”. Pod koniec maja 1921 roku miasto zajęły wojska francuskie, zastąpione w początku czerwca przez wojska brytyjskie.

* Piramida wieku mieszkańców Ujazdu w 2014 roku<ref name="populacja2016"/>.

{{Przypisy|3}}