Wersja z 20:55, 19 sty 2017 edytuj Paweł Ziemian BOT (dyskusja \| edycje) Boty 1 384 760 edycji m zamieniam magiczny ISBN na szablon ← poprzednia edycja		Wersja z 14:58, 26 kwi 2017 edytuj anuluj edycję Tar Lócesilion (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy 50 446 edycji poprawa przek., WP:SK, wikizacja Znacznik: VisualEditor następna edycja →
Linia 1: '''Kultura darów''' (określana także jako ''społeczność darów'', ''wspólnota darów'', ''kultura prezentu'' lub -– niepoprawnie -– ''ekonomią darów'') – termin [[antropologia kulturowa\|antropologiczny]], oznaczający [[społeczność]], w której [[status społeczny]] i relacje zależności między uczestnikami tworzone są w oparciu o bezinteresowną [[Barter\|wymianę dóbr]]. Innymi słowy kultura darów to kultura, w której uczestnicy przekazują dobra posiadające wartość na poczet kształtowania dobrobytu swojej ~~[[społeczność\|~~społeczności]]. [[Dar (obiekt)\|Dary]] zwykło się traktować jako formę ~~[[barter\|~~wymiany]], charakterystyczną dla społeczeństw prymitywnych. Problematyką tą zajmowali się więc przede wszystkim [[antropologia kulturowa\|antropolodzy]]. Pionierem badań w tym obszarze był [[Bronisław Malinowski (antropolog)\|Bronisław Malinowski]], który w [[1922]] r. w pracy pt. ''[[Argonauci Zachodniego Pacyfiku]]'' opisał [[Kula (rytuał)\|rytuał Kula]], będący przykładem kultury daru, funkcjonującej w obrębie archipelagu [[Wyspy Trobrianda\|Wysp Trobriandzkich]]. W ostatnich dziesięcioleciach dar i wspólnoty darów stały się także przedmiotem zainteresowania [[ekonomia\|ekonomii]]. == Przykłady kultur darów == Pierwsze formalne zapiski o funkcjonowaniu tego typu kultury dotyczą społeczności [[Tubylczy Amerykanie\|tubylczych Amerykanów]] na północno-zachodnim wybrzeżu [[Ocean Spokojny\|Pacyfiku]] ([[Indianie Ameryki Północnej\|indiańska]] ceremonia, zwana ''[[potlacz]]''). [[wódz\|Przywódcy]] rozdawali tam duże ilości nietrwałych dóbr swoim podwładnym i następcom. Pionierem badań w tym obszarze był [[Bronisław Malinowski (antropolog)\|Bronisław Malinowski]], który w 1922 r. w pracy pt. ''[[Argonauci zachodniego Pacyfiku\|Argonauci Zachodniego Pacyfiku]]'' opisał [[Kula (rytuał)\|rytuał Kula]], będący przykładem kultury daru funkcjonującej w obrębie archipelagu [[Wyspy Trobrianda\|Wysp Trobriandzkich]]. Pierwsze zapiski o funkcjonowaniu tego typu kultury dotyczą społeczności [[Tubylczy Amerykanie\|tubylczych Amerykanów]] na północno-zachodnim wybrzeżu [[Ocean Spokojny\|Pacyfiku]] ([[Indianie Ameryki Północnej\|indiańska]] ceremonia, zwana ''[[potlacz]]''). Przywódcy rozdawali tam duże ilości nietrwałych dóbr swoim podwładnym i następcom. Idea ''kultury darów'' jest także ważnym czynnikiem w [[Chińska Republika Ludowa\|chińskich]] więziach społecznych. Chińczycy wymieniają podarunki celem ich wzmocnienia. Przykładem ''kultury darów'' jest tradycja [[badania naukowe\|badań naukowych]]. [[Naukowiec]] tworzy dokumentację swoich badań i oddaje ją innym naukowcom przy pomocy publikacji w pismach i wystąpień na konferencjach. Inni naukowcy swobodnie odnoszą się w swojej pracy do badań poprzedników. Im więcej razy prace jakiegoś naukowca są cytowane przez innych, tym większy ma on [[prestiż]] i [[autorytet]] w oczach społeczności, co przekłada się na zwiększone prawdopodobieństwo otrzymania [[dotacja\|dotacji]] ([[grant]]ów) na badania i lepszego stanowiska. Poza tym wszyscy naukowcy korzystają z powiększającej się bazy wiedzy.▼ ~~Idea ''kultury darów'' jest także ważnym czynnikiem w [[Chińska Republika Ludowa\|chińskich]] więziach społecznych. Chińczycy wymieniają podarunki celem ich wzmocnienia.~~ Tam, gdzie cennym dobrem jest [[informacja]], mamy do czynienia ze szczególną stosownością kultury darów, np. w przypadku, gdy jakaś część informacji może być niezliczoną ilość razy kopiowana i przekazywana w zamian za nic. Według [[Manuel Castells\|Manuela Castellsa]] kultura darów rozwija się współcześnie na nowo w [[społeczeństwo informacyjne\|społeczeństwach informacyjnych]], m.in. dzięki ruchowi na rzecz [[Wolne oprogramowanie\|wolnego oprogramowania]], gdzie programiści udostępniają [[kod źródłowy]], aby każdy mógł go modyfikować i ulepszać. Zyskują w ten sposób prestiż i poważanie, a cała społeczność czerpie korzyści z ulepszonego [[oprogramowanie\|oprogramowania]]. ▲Przykładem ''kultury darów'' jest tradycja [[badania naukowe\|badań naukowych]]. [[Naukowiec]] tworzy dokumentację swoich badań i oddaje ją innym naukowcom przy pomocy publikacji w pismach i wystąpień na konferencjach. Inni naukowcy swobodnie odnoszą się w swojej pracy do badań poprzedników. Im więcej razy prace jakiegoś naukowca są cytowane przez innych, tym większy ma on [[prestiż]] i [[autorytet]] w oczach społeczności, co przekłada się na zwiększone prawdopodobieństwo otrzymania [[dotacja\|dotacji]] ([[grant]]ów) na badania i lepszego stanowiska. Poza tym wszyscy naukowcy korzystają z powiększającej się bazy wiedzy. [[Anarchizm komunistyczny]] także posługuje się taką kulturą, ponieważ nie istnieje w nim pojęcie [[pieniądz]]a czy [[rynek (ekonomia)\|rynku]]. [[Produkt (marketing)\|Produkty]] są oddawane i rozprowadzane bez przeszkód. Kultury darów mogą współistnieć z [[gospodarka planowa\|gospodarką planową]], [[gospodarka rynkowa\|gospodarkami rynkowymi]] oraz gospodarkami barterowymi.▼ Tam, gdzie cennym dobrem jest [[informacja]], mamy do czynienia ze szczególną stosownością ''kultury darów'', np. w przypadku, gdy jakaś część informacji może być niezliczoną ilość razy kopiowana i przekazywana w zamian za nic. Refleksja nad zwyczajem [[potlacz]]u i kulturą darów była przyczynkiem do przedstawienia "„[[ogólnej teorii ekonomii]]"” przez francuskiego pisarza i filozofa [[Georges Bataille\|Georges'a Bataille'a]]. Pierwszy rozdział jego publikacji ''Część przeklęta'' przedstawia teorię ogólnej ekonomii. Bataille przytacza przykłady funkcjonowania takiej ekonomii: ofiary w społeczności [[Aztekowie\|azteckiej]], instytucje [[zakon]]ne [[Buddyzm tybetański\|lamaizmu]] ([[Tybet (region)\|tybetańskiej]] odmiany [[buddyzm]]u), [[Plan Marshalla]] ~~i wiele innych~~. W drugim i trzecim rozdziale rozszerza swoją teorię na [[Erotyka (seksualizm)\|erotyzm]] i [[suwerenność]].▼ Według [[Manuel Castells\|Manuela Castellsa]] kultura darów rozwija się współcześnie na nowo w [[społeczeństwo informacyjne\|społeczeństwach informacyjnych]], m.in. dzięki [[Otwarte oprogramowanie\|ruchowi na rzecz Wolnego Oprogramowania]]. Społeczność [[Wolne oprogramowanie\|wolnego oprogramowania]], mająca swoje korzenie w [[Społeczność hakerów\|kulturze hakerów]], może być przykładem ''informacyjnej kultury darów''. [[Programista\|Programiści]] udostępniają swój [[kod źródłowy]] dla potrzeb [[społeczność\|społeczności]], aby każdy mógł go modyfikować i ulepszać. Poszczególni programiści zyskują w ten sposób prestiż i poważanie, a cała [[społeczność]] czerpie korzyści z ulepszonego [[oprogramowanie\|oprogramowania]]. ▲[[Anarchizm komunistyczny]] także posługuje się taką kulturą, ponieważ nie istnieje w nim pojęcie [[pieniądz]]a czy [[rynek (ekonomia)\|rynku]]. [[Produkt (marketing)\|Produkty]] są oddawane i rozprowadzane bez przeszkód. ~~''Kultury darów'' mogą współistnieć z [[gospodarka planowa\|gospodarką planową]], [[gospodarka rynkowa\|gospodarkami rynkowymi]] oraz [[barter\|gospodarkami barterowymi]].~~ ▲Refleksja nad zwyczajem [[potlacz]]u i kulturą darów była przyczynkiem do przedstawienia "[[ogólnej teorii ekonomii]]" przez francuskiego pisarza i filozofa [[Georges Bataille\|Georges'a Bataille'a]]. Pierwszy rozdział jego publikacji ''Część przeklęta'' przedstawia teorię ogólnej ekonomii. Bataille przytacza przykłady funkcjonowania takiej ekonomii: ofiary w społeczności [[Aztekowie\|azteckiej]], instytucje [[zakon]]ne [[Buddyzm tybetański\|lamaizmu]] ([[Tybet (region)\|tybetańskiej]] odmiany [[buddyzm]]u), [[Plan Marshalla]] i wiele innych. W drugim i trzecim rozdziale rozszerza swoją teorię na [[Erotyka (seksualizm)\|erotyzm]] i [[suwerenność]]. ~~== Zobacz też ==~~ * [[dar (obiekt)]] * [[potlacz]] * [[ogólna teoria ekonomii]] * [[antropologia kulturowa]] == Bibliografia ==

Kultura darów: Różnice pomiędzy wersjami