Plan Balcerowicza: Różnice pomiędzy wersjami

'''Plan Balcerowicza''' – potoczna nazwa pakietu reform gospodarczo-ustrojowych, przeprowadzonego w ciągu 111 dni, którego realizacja rozpoczęła się 1 stycznia 1990 roku. Nazwę tę utworzono od nazwiska głównego realizatora<ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=Prof. Witold Kieżun - Jak powstał tzw. Plan Balcerowicza|url=https://www.youtube.com/watch?v=3Q__5mK_dQU|autorzy=wypad22|data dostępu=2016-08-23}}</ref> tych reform, [[Leszek Balcerowicz|Leszka Balcerowicza]], ówczesnego [[Wiceprezes Rady Ministrów|wicepremiera]] i ministra finansów w [[Rząd Tadeusza Mazowieckiego|rządzie Tadeusza Mazowieckiego]]<ref>„27 grudnia 1989 r. Sejm przyjął (…) – pisze Janusz Skodlarski – ''pakiet 11 ustaw, które stanowiły podstawę transformacji ustrojowej w gospodarce polskiej. Program uzyskał miano Planu Balcerowicza.'' (J. Skodlarski, ''Zarys historii gospodarczej Polski'', PWN, Warszawa – Łódź 2000).</ref>.

Grupa ekspertów, którą tworzyli wraz z Balcerowiczem m.in.: dr [[Stanisław Gomułka]], dr [[Stefan Kawalec]] oraz dr [[Wojciech Misiąg]], we wrześniu 1989 roku stworzyła plan reform, oparty na wcześniejszym zamyśle prof. [[Jeffrey Sachs|Jeffreya Sachsa]]<ref>W opublikowanym w 2006 roku polskim tłumaczeniu książki J. Sachsa ''Koniec walki z nędzą'' (J. Sachs, ''Koniec walki z nędzą. Zadania dla naszego pokolenia'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006), przedstawia on szczegółowo okoliczności powstania ostatecznej wersji planu, potwierdzając informacje G. Sorosa. Otóż to również przedstawiciel komunistycznego rządu M. Rakowskiego w Waszyngtonie Krzysztof Krowacki zwrócił się do niego w imieniu tego rządu o opracowanie projektu reform, wzorowanych na reformie „szokowej” w Boliwii – ''Nauki płynące ze stabilizacji i umorzenia zadłużenia w Ameryce Łacińskiej – pisze J. Sachs – naprawdę okazały się przydatne dla Polski, na co miał nadzieję Krzysztof Krowacki, kiedy po raz pierwszy przyszedł do mnie na Uniwersytet Harvarda w styczniu 1989 roku.''</ref>, a 6 października zarys tego planu<ref>[http://c355.republika.pl/Program1989.pdf ''Program gospodarczy. Główne założenia i kierunki.''] Założenia zaakceptowane przez Radę Ministrów 9 października 1989, opublikowane w „Rzeczpospolitej”.</ref> został przedstawiony publicznie przez Balcerowicza na konferencji prasowej transmitowanej przez [[Telewizja Polska|TVP]]. Plan ów miał doprowadzić do [[Program stabilizacyjny|stabilizacji makroekonomicznej]] (przede wszystkim do redukcji [[Inflacja|inflacji]]) oraz umożliwić [[Transformacja systemowa w Polsce|transformację]] z [[Gospodarka planowa|gospodarki centralnie sterowanej]] do [[Gospodarka rynkowa|rynkowej]]. Ze względu na szybki proces ich wdrażania i swój gwałtowny charakter<ref>{{Cytuj stronę |url = http://przegladdziennikarski.pl/orlu-korona-narodowi-reformy-wspomnienia-posla-na-sejm-rp/ |tytuł = Orłu korona, narodowi reformy – wspomnienia posła na Sejm RP |data=20 stycznia 2015|autor = [[Lesław Lech]] |opublikowany = przegladdziennikarski.pl |data dostępu = 2017-05-11}}</ref>., zwyczajowo jest określany jako [[Terapia szokowa (gospodarka)|terapia szokowa]]. Plan był jednym z pierwszych na świecie zrealizowanych [[program stabilizacyjny|programów strukturalnego dostosowania]] w ramach wyznaczonych przez [[Konsensuskonsensus waszyngtoński]]<ref>Paweł Stefan Załęski, ''Neoliberalizm i społeczeństwo obywatelskie'', Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2012, s. 140, 191.</ref>.

W momencie gdy zaczęto wprowadzać plan Balcerowicza, panowała w Polsce panowała [[hiperinflacja]] (roczna stopa [[inflacja|inflacji]] w 1989: +639,6% która zaczęła narastać po [[Wybory parlamentarne w Polsce w 1989 roku|wyborach]] od sierpnia 1989 roku), [[Zadłużenie zagraniczne PRL|zadłużenie zagraniczne]] wynosiło 42,3 mld [[Dolar amerykański|USD]] (64,8% [[produkt krajowy brutto|PKB]] według [[Główny Urząd Statystyczny|GUS]]), występowały olbrzymie [[Gospodarka niedoboru|niedobory rynkowe]] oraz postępująca, nieformalna [[dolaryzacja]] obrotu, a całej [[gospodarka|gospodarce]] groziła zupełna zapaść.