|
== Życiorys ==
Jacques Delmas urodził się w średnio zamożnej rodzinie, ale dzięki uporowi samotnie wychowującej go matki mógł zdobyć dobre wykształcenie. W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] służył początkowo w armii, a po klęsce Francji w czerwcu 1940 działał w [[Francuski ruch oporu|ruchu oporu]]. W czasie powstania paryskiego w 1944 był delegatem [[Wolna Francja|Wolnej Francji]] i to on, przyjmował kapitulację [[III Rzesza|hitlerowskiego]] komendanta Paryża<ref name=OdlL/>. Awansowano go wtedy ze stopnia [[porucznik]]a do [[Generał|generała brygady]]. Podczas wojny przybrał konspiracyjny [[pseudonim]] „Chaban”, który po wyzwoleniu dodał do nazwiska.
Po wojnie związał się z ruchem [[Gaullizm|gaullistowskim]] i z jego ramienia został w 1947 wybrany [[mer (urzędnik)|merem]] [[Bordeaux]]. Urząd ten pełnił – co było fenomenem we francuskiej polityce –nieprzerwanie aż do 1995<ref name=OdlL/>. Niedługo po wyborze usunięto go z [[Partia Radykalna (Francja)|Partii Radykalnej]], która nie chciałapopierała mieć w swoich szeregach gaullistowskiej [[Piąta kolumna|V kolumny]]gaullistów.
W 1958 został pierwszym przewodniczącym pierwszego Zgromadzenia Narodowego [[V Republika Francuska|V Republiki]]., Zaśzaś w 1969 premierem przy [[Prezydenci Francji|prezydencie]] [[Georges Pompidou|Pompidou]].
Sytuował się na lewicy ruchu i planował jako premier – przeprowadzić wiele postępowych reform, natrafiając jednak na sprzeciw konserwatysty Pompidou. W 1971 reprezentował Francję na obchodach 2500-lecia [[Iran|Cesarstwa Perskiego]], które były jednym z największych w historii zgromadzeń koronowanych głów i przywódców z całego świata.
W 1972 po konflikcie z prezydentem ustąpił z urzędu.
Po śmierci prezydenta [[Georges Pompidou|Pompidou]] w 1974 został kandydatem ruchu gaullistowskiego na prezydenta. Ale wW decydującym momencie opuściłsojusznicy gozmarłego „klan pompidoulistów”prezydenta pod wodząprzywództwem [[Jacques Chirac|Jacques’a Chiraca]], który przeszedłprzeszli na stronę [[Valéry Giscard d’Estaing|Valéry’ego Giscarda d’Estainga]]. W wyborach prezydenckich wygranych przez Giscarda d’Estainga, Chabana wyprzedził jeszcze [[François Mitterrand]].
W 1978 ponownie wybrano go na przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego.
Chaban słynąłczynnie zuprawiał tężyznysport, fizycznej i zamiłowania do sportu (w młodości grał zawodniczo w rugby i tenisa). Jego następca na urzędzie premiera – [[Pierre Messmer]] – oświadczył nawet, że „on sam nie jest skoczkiem i nie powinno się oczekiwać po nim takich niedorzeczności”.
Jako jeden z nielicznych gaullistów poparł zatwierdzony ostatecznie projekt liberalizacji przepisów dotyczących przerywania ciąży.
| 