Język na’vi: Różnice pomiędzy wersjami

| nazwa oryginalna=Na'viNa’vi

| rodzina=[[Języki sztuczne]]<br />• '''Język Na'vina’vi'''

'''Język Na'vina’vi''' – [[Języki sztuczne|sztuczny]] język inteligentnej humanoidalnej rasy zamieszkującej fikcyjny księżyc Pandora, stworzony na potrzeby uniwersum filmu [[Avatar (film 2009)|Avatar]] [[James Cameron|Jamesa Camerona]]. Został opracowany w roku [[2009]] przez lingwistę [[Paul Frommer|Paula Frommera]], wykładowcę [[USC Marshall School of Business|Marshall School of Business]] [[University of Southern California|Uniwersytetu Południowej Kalifornii]].

W momencie premiery filmu słownictwo języka Na'vina’vi składało się z około 1000 słów, a jedyną osobą potrafiącą go w pełni rozumieć był jego twórca{{r|Frommer1}}. Frommer następnie poszerzył zasób słów do ponad 1500 i udostępnił zasady gramatyki, dzięki czemu język ten stał się możliwy do opanowania dla osób zainteresowanych. Lingwista ma nadzieję, że jego język będzie „żył własnym życiem”{{r|Frommer2}}.

Na kierunek rozwoju języka wpłynęły trzy główne zasady. Po pierwsze, Cameron chciał, żeby język brzmiał obco, ale przyjemnie dla widzów. Po drugie, ponieważ zgodnie ze scenariuszem ludzie uczyli się języka Na'vina’vi, musiał być stosunkowo łatwy do nauki. Wreszcie po trzecie, aktorzy powinni wymawiać swoje kwestie w tym języku bez większych trudności. W swojej ostatecznej formie język zawiera kilka elementów obcych językom europejskim, np. [[koniugacja (językoznawstwo)|koniugację]] czasowników z użyciem [[Wrostek ( językoznawstwo)|wrostków]].

Frommer rozszerzył słownictwo w maju 2009 roku pracując nad [[Avatar: Gra komputerowa|grą Avatar]] – były tam potrzebne słowa Na'vina’vi, których nie było w scenariuszu filmu. Frommer przetłumaczył także na język Na'vina’vi teksty czterech pieśni, które Cameron napisał w języku angielskim, pomagał też we właściwej wymowie wokalistom pracującym nad muzyką z [[James Horner|Jamesem Hornerem]]. W dniu premiery filmu słownik Na'vina’vi liczył około 1000 słów.

W marcu 2010 Paul Frommer poprosił członków społeczności o listę 1000 najpotrzebniejszych słów wraz ze znaczeniem i kontekstem, które przetłumaczy na język Na'vina’vi. Zapowiedział też uruchomienie własnego bloga, gdzie będzie zamieszczał lekcje, dialogi i wyjaśnienia.

W języku Na'vina’vi występuje siedem samogłosek:

Język Na'vina’vi korzysta z dwudziestu spółgłosek. Występują w nim również [[Spółgłoska ejektywna|spółgłoski ejektywne]].

Zaimki pierwszoosobowe „my” w języku Na'vina’vi mogą być [[Inclusivus|inkluzywne lub ekskluzywne]]. Oznacza to, że istnieją różne formy dla zaimka „my” zależnie od tego, czy osoba mówiąca ma również na myśli swojego adresata. Można się również spotkać z formami liczby podwójnej czy nawet potrójnej („my dwoje”, „wy troje”, itp.).

Czasowniki odmieniają się przez [[czas (językoznawstwo)|czas]], [[aspekt (językoznawstwo)|aspekt]], [[tryb (językoznawstwo)|tryb]], a także mogą uwzględniać [[Afekt (językoznawstwo)|afekt]]. Nie odmieniają się za to przez osoby ani liczby. Odmiana polega na użyciu odpowiednich [[Wrostek ( językoznawstwo)|wrostków]], podzielonych na dwie kategorie pod względem miejsca w wyrazie: wrostki pierwszej pozycji stojące po nagłosie pierwszej [[Sylaba|sylaby]] oraz drugiej pozycji, pojawiające w nagłosie przedostatniej lub ostatniej sylaby. Wiele słów w języku Na'vina’vi składa się tylko z dwóch zgłosek, więc wrostki stawia się odpowiednio po nagłosie pierwszej i ostatniej sylaby. W przypadku słów jednosylabowych, oba rodzaje infiksów pojawiają się wewnątrz tej zgłoski we właściwej kolejności.

W języku Na'vina’vi występuje pięć czasów: teraźniejszy, przeszły bliski, przeszły ogólny, przyszły bliski, przyszły ogólny oraz dwa aspekty: dokonany i niedokonany.

Rzeczowniki w języku Na’vina’vi mogą się odmieniać aż przez cztery liczby – pojedynczą, mnogą, podwójną, a czasem nawet potrójną. Przedrostkiem dla liczby mnogiej jest ''ay-'', a dla podwójnej ''me-''. Obydwa mogą wywołać lenicję kolejnej spółgłoski, jeśli ta jej podlega; jeżeli tak się stanie, prefiksu nie trzeba używać. Na przykład:

W języku Na'vina’vi nie ma rodzaju gramatycznego (męski/żeński), jednak występują sufiksy:

Przymiotniki w języku Na'vina’vi nie utrzymują zgodności z rzeczownikiem. Występują zarówno przed, jak i po nim. Zaznaczane są afiksem ''a'', przyłączanym do najbliższego rzeczownikowi brzegu przymiotnika, na przykład: