Naramiennik: Różnice pomiędzy wersjami

{{wikisłownik|naramiennik|pagon}}

'''Naramiennik''' (potocznie, niepoprawnie ''pagon'', dawniej ''epolet'', ''[[galon (pasmanteria)|galon]]'') – element odzieży (zwłaszcza [[Mundur wojskowy|mundurów]]), który stanowi pasek materiału wszyty z jednej strony między górny koniec rękawa kurtki mundurowej a samą kurtkę, a drugim końcem przypinany, najczęściej [[guzik]]iem, w pobliżu kołnierza, tak że nakrywa ramię wzdłuż obojczyka osoby ubranej w tę kurtkę. Naramienniki stanowią element [[Mundur wojskowy|umundurowania]], na których są umieszczane różnego rodzaju naszywki (paski, gwiazdki, wężyki, prostokąty – tzw. belki, krokiewki, diamenty) odróżniające [[żołnierz]]y (także [[policja]]ntów, [[straż pożarna|strażaków]], niektórych [[Harcerstwo|harcerzy]] itp.) różnych [[stopień wojskowy|stopni]] bądź funkcji, niekiedy także cyfry lub symbole oznaczające przynależność do jednostki (w wojsku szkoły wojskowej, rodzaju służb, [[pułk]]u lub [[dywizja|dywizji]], w harcerstwie [[Drużyna (harcerstwo)|drużyny]] lub [[Szczep (harcerstwo)|szczepu]]).

Naramienniki po raz pierwszy zastosowano w pierwszej połowie [[XVII wiek|XVII w.]] we [[Francja|Francji]] jako kokardy, tzw. węzły noszone na ramieniu. W [[Polska|Polsce]] wprowadzono je w [[XVIII wiek|XVIII w.]] pod nazwą '''''szlify''''' lub ''szlufy''<ref>"szlufa" oznacza dziś raczej rodzaj pętli, uchwytu lub obejmy; zobacz też [[szlufka]]</ref>. Od [[1755]] wykonywane z taśmy srebrnej lub złotej z frędzlą. Od 1778 zaczęto je odrzucać a guziki określały województwo<ref>''mazowieckie miały W M a rawskie R'' Geografja; Joachim Lelewel; Poznań 1855 s.80</ref>. W mundurach wojewódzkich [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|sejm]] 1780 roku skasował szlify<ref>przydawano sobie szlify bogate złote lub srebrne, oba albo jedno ramię przynajmniej zdobiące. Widząc to nadużycie szlify w mundurach wojewódzkich skasowano w 1780 r., a tak skromny lecz szlachcie tylko właściwy mundur stał się galową suknią i najbogatsza szata już jej w powadze sprostać nie mogła'' ([http://books.google.com/books?id=GdgDAAAAYAAJ&printsec=titlepage&source=gbs_summary_r&cad=0 Emil Kierski, "Starożytności polskie", str. 161; nakładem księgarni J.K. Żupańskiego, 1852)]</ref>. Od [[1789]]{{fakt|data=2008-12}}, po dodaniu poprzecznych belek oraz gwiazdek naszytych na taśmie, stanowiły jednocześnie oznakę stopni wojskowych. W okresie [[Księstwo Warszawskie|Księstwa Warszawskiego]] nazywano je ''epoletami''. Także w armiach [[XIX wiek|dziewiętnastowiecznych]] ten element umundurowania (zwany nadal ''epoletem'' lub ''galonem'') bywał, zwłaszcza u [[Oficer (wojsko)|oficerów]], ozdobny, suto obszyty frędzlami. Do dziś moda ta utrzymała się praktycznie wyłącznie w strojach paradnych arystokracji w krajach, w których zachowała się [[monarchia]].

 

W XVIII i XIX w. u doboszy lub fajfrów pod naramiennikami znajdowały się często tzw. <nowiki>''łapki''</nowiki> - czyli okrągłe bądź półokrągłe (czasem lekko wygięte) naszycia na mundurze, odznaczające się kolorem, ozdabiane często taśmą(galonem). Służyły do odróżniania muzykantów od zwykłych żołnierzy{{fakt|data=2015-01}}.

 

{{Przypisy}}