Manifest komunistyczny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Usunięto kategorię "Dzieła Karola Marksa"; Dodano kategorię "Dzieła Karla Marksa" za pomocą HotCat |
→Burżuazja a proletariat: Poprawa błędów interpunkcyjnych. |
||
Linia 21:
Marks uważa, że ''historia wszystkich dotychczasowych społeczeństw jest historią walk klasowych''. Od swego zarania ludzkość była podzielona na wyzyskiwaczy i wyzyskiwanych, toczących ze sobą nieustanną walkę. Na obecnym etapie rozwoju społeczeństwa przeciwstawne klasy tworzą [[burżuazja]] i [[proletariat|proletariusze]]. Rozwój technologiczny sprawił, że klasowe antagonizmy stają się coraz wyraźniejsze i obejmują praktycznie całe społeczeństwo. Jak zauważa [[Jarosław Ładosz]], ''walka klas posiada znaczenie określające, podstawowe w stosunku do wszelkich innych sfer życia społecznego ludzi(...) określać ma całokształt życia społecznego, a więc i rozwój działalności produkcyjnej.''
Kształtowanie się [[kapitalizm|kapitalistycznych]] stosunków produkcji, gwałtowny [[rewolucja przemysłowa|rozwój przemysłu]] i [[handel|handlu]], zapewniło burżuazji odgrywanie decydującej roli w życiu politycznym. Według Marksa klasa ta spełniła w historii zadania w najwyższym stopniu rewolucyjne. Doprowadziła do upadku system [[feudalizm|feudalny]], a wszelkie relacje międzyludzkie zastąpiła brutalną grą interesów. ''Robiąc z człowieka towar – stwierdza [[Roger Garaudy]] – burżuazja z każdym dniem niszczy >>godność jego osobowości<<, aż wreszcie niszczy w człowieku nawet pragnienie odzyskania tej godności, ponieważ przedstawia mu stosunki społeczne, ustalone przez kapitalizm, jako prawa natury, istniejące poza i ponad człowiekiem, i niedostępne dla jego działania.''
[[Plik:Karlmarxtomb.jpg|thumb|left|Pomnik nagrobny Marksa na cmentarzu w dzielnicy [[Highgate]] w Londynie.]]
Linia 28:
Cechą wyróżniającą burżuazję od innych klas panujących jest to, że nie dąży ona do utrzymania status quo w dziedzinie środków produkcji i co za tym idzie również w sferze stosunków społecznych. Jej istnienie jest uwarunkowane dokonującym się nieustannie postępem technologicznym, ale jak pisze Marks, ''burżuazyjne stosunki produkcji i wymiany, burżuazyjne stosunki własności, nowoczesne społeczeństwo burżuazyjne, które wyczarowało tak potężne stosunki produkcji i wymiany, podobne jest do czarnoksiężnika, który nie może już opanować wywołanych przez się potęg podziemnych.''
Zdaniem Marksa, podobnie jak sprzeczności między feudalnymi stosunkami społecznymi i prawnymi a charakterem sił wytwórczych w społeczeństwie stanowym spowodowały zwycięstwo burżuazji, tak jej klęska będzie wynikiem sprzeczności między dokonującym się postępem technicznym a stosunkami własnościowymi kapitalizmu. Jak zauważa [[Leszek Kołakowski]], ''objawem tej sprzeczności są periodyczne kryzysy nadprodukcji, przezwyciężane przez niszczenie sił wytwórczych i podbój nowych rynków: wszelako środki te stają się same z kolei przesłanką większych kryzysów.''
''Ale burżuazja – pisze dalej Marks – nie tylko wykuła oręż, który jej niesie śmierć; stworzyła także ludzi, którzy tym orężem pokierują – nowoczesnych robotników – proletariuszy.'' W państwie kapitalistycznym traktowani są jak każdy inny towar – zmuszeni są sprzedawać się burżuazji za cenę równą kosztom reprodukcji [[siła robocza|siły roboczej]]. Bezustannie wyzyskiwani, zagrożeni bezrobociem podejmują walkę o zmianę tej nieludzkiej sytuacji. Początkowo buntują się przeciwko narzędziom produkcji, które poprzez zastępowanie ludzi maszynami likwidują miejsca pracy, następnie walczą z sytuacją we własnym [[Zakład pracy|zakładzie pracy]], by z czasem zakwestionować całość stosunków kapitalistycznych.
=== Bunt proletariatu ===
| |||