Renesans: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mix321 (dyskusja | edycje)
Anulowanie wersji 49571129 autora 37.249.69.199 (dyskusja)
Linia 81:
[[Plik:Sá de Miranda.png|mały|Francisco de Sá de Miranda, pierwszy portugalski poeta renesansowy]]
[[Plik:Vittoria Colonna by Nunzio Albanelli.jpg|mały|Nunzio Albanelli, portret Vittorii Colonny]]
W okresie renesansu dominującą literaturą była literatura włoska. W niej nowy kierunek rozwinął się o wiele wcześniej niż w innych krajach. Za prekursora literackiego renesansu uważa się [[Dante Alighieri|Dantego]], który podniósł język włoski do rangi języka kulturalnego, mimo że jest on największym poetą dojrzałego średniowiecza. Najwybitniejszym lirykiem był [[Francesco Petrarca]], tworzący w XIV wieku, gdy na innych terenach trwało jeszcze literackie średniowiecze. Poezje liryczne pisał rzeźbiarz i malarz [[Michał Anioł Buonarroti]]. Największymi twórcami epiki byli [[Ludovico Ariosto]], autor ''[[Orland szalony|Orlanda szalonego]]'' i [[Torquato Tasso]], autor ''[[Jerozolima wyzwolona|Jerozolimy wyzwolonej]]''. Do głosu zaczęły dochodzić piszące kobiety, z których najsłynniejsza była przyjaciółka Michała Anioła [[Vittoria Colonna]]. Prozę rozwijali [[Baldassare Castiglione]], [[Giorgio Vasari]] i [[Benvenuto Cellini]], słynny rzeźbiarz i złotnik. Aktywny na polu poezji i prozy był [[Pietro Aretino]]. Inspiracje włoskie były podejmowane w innych krajach. W Portugalii działali [[Francisco de Sá de Miranda]]<ref name="Encyclopaedia Britannica">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/biography/Francisco-de-Sa-de-Miranda | tytuł = Francisco de Sá de Miranda, Portuguese author | opublikowany = Encyclopaedia Britannica | język = en | data dostępu = 2017-06-20}}</ref>, [[Gil Vicente]] i [[Luís Vaz de Camões]], we Francji [[Pierre de Ronsard]], [[Clément Marot]] i [[François Rabelais]], zaś w Anglii [[Thomas More]], [[Thomas Wyatt]], [[Henry Howard (3. hrabia Surrey)|Henry Howard]], [[Edmund Spenser]] i [[Philip Sidney]]. W Hiszpanii największą indywidualnością był [[Miguel de Cervantes]], autor [[Don Kichot (powieść)|Don Kichota]] i cyklu [[Nowele przykładne]]. Wybitnym epikiem okazał się [[Alonso de Ercilla y Zúñiga]], autor eposu ''Araukana''. We wszystkich niemal krajach rozkwitła sonetystyka, jak również wielka epika [[oktawa|oktawą]]. Renesans był również właściwym początkiem literatury w języku polskim. Bujnie się też rozwijała literatura chorwacka tworzona w [[Dubrownik]]u. W tym niepodległym mieście działał [[Marin Držić]], autor dramatu Dundo Maroje. Natomiast na Węgrzech pisał wybitny liryk [[Bálint Balassi]]. W okresie renesansu ewoluowała teoria literatury. Jednym z jej przedstawicieli był francuski filolog [[Joseph Justus Scaliger]].
 
== Renesans w poszczególnych krajach ==