Palestyna: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Bot poprawa linki wewnętrzne, apostrofy, cudzysłowy itp. |
m →Historia: chyba literówka |
||
Linia 17:
Około 2500 p.n.e. zasiedlona została przez [[Kananejczycy|Kananejczyków]]. Około [[XIII wiek p.n.e.|XIII wieku p.n.e.]] zaczęły ją przemierzać wędrowne plemiona [[Hebrajczycy|Hebrajczyków]]. W [[XII wiek p.n.e.|XII wieku p.n.e.]] na jej wybrzeżu osiedlili się Filistyni. Pod koniec [[XI wiek p.n.e.|XI wieku p.n.e.]] powstało na jej terytorium [[zjednoczone królestwo Izraela|królestwo żydowskie]], które wkrótce uległo rozbiciu na królestwa: [[królestwo Izraela (państwo północne)|Izrael]] i [[królestwo Judy|Judę]]. Około 587 p.n.e. Palestyna została podbita przez [[Babilonia|Babilonię]]. Od [[538 p.n.e.]] weszła w skład [[Achemenidzi|imperium perskiego]]. W 332 p.n.e. zdobył ją [[Aleksander Macedoński]]. Następnie znalazła się pod władzą dynastii [[Ptolemeusze|Ptolemeuszów]], a później dynastii [[Seleucydzi|Seleucydów]].
Od [[63 p.n.e.]], pod wpływem rzymskim. Judea początkowo otrzymała status państwa sprzymierzonego, lecz od 6 n.e. stała się rzymską prowincją. Powstania żydowskie: [[Wojna żydowska (66-73)|pierwsze]] w latach [[66]]–[[70]] oraz [[Powstanie Bar-Kochby|drugie]] w latach 132–135 zakończyły się klęską i częściowym wypędzeniem Żydów z Palestyny<ref group = "uwaga">Część archeologów i historyków podważa fakt wypędzenia – zob. m.in. badania [[Shlomo Sand]]a</ref>. Od 395 Palestyna stała się częścią [[cesarstwo Bizantyńskie|cesarstwa wschodniorzymskiego]]. Stolicą późnostarożytnej Palestyny była [[Cezarea Nadmorska]]. W 451 r., na [[Sobór chalcedoński|soborze]] w [[Chalkedon|Chalcedonie]], dzięki staraniom św. [[Juwenal]]a, [[Jerozolima]] została podniesiona do rangi piątego [[patriarcha]]tu, obejmującego Palestynę
W latach 1516–1918 Palestyna wchodziła w skład [[Imperium Osmańskie|imperium osmańskiego]], nie stanowiąc jednolitej jednostki administracyjnej. Zdobyta przez siły brytyjskie podczas [[I wojna światowa|pierwszej wojny światowej]] stała się w 1920 roku brytyjskim [[Mandat międzynarodowy|mandatem]], pierwotnie wraz z terytorium wydzielonej z niej w 1922 r. [[Transjordania|Transjordanii]]. Zainteresowanie [[Wielka Brytania|Brytyjczyków]] Palestyną wynikało z położenia blisko [[Kanał Sueski|Kanału Sueskiego]] oraz staraniami działaczy [[Żydzi|żydowskiego]] ruchu narodowego, [[syjonizm]]u, którzy organizowali imigrację [[Żydzi|Żydów]] do Palestyny w nadziei na utworzenie tam własnego państwa narodowego. Dlatego jeszcze w trakcie wojny, w 1917 r. w tzw. [[deklaracja Balfoura|deklaracji Balfoura]], minister spraw zagranicznych [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] wyraził intencję utworzenia w Palestynie narodowej siedziby [[Żydzi|Żydów]], którzy od wieków żyli większości w [[diaspora (naród)|diasporze]], w samej Palestynie utrzymując ciągłą, lecz minimalną, obecność. Sprzeciwiała się temu, jak również narastającej od schyłku [[XIX wiek|XIX]] w. imigracji [[Żydzi|Żydów]], stanowiąca zdecydowaną większość populacji Palestyny ludność pochodzenia arabskiego, wśród której zaczęły narastać antyżydowskie i antybrytyjskie nastroje, objawiające się w antybrytyjskich powstaniach. Opór [[Arabowie|Arabów]] skłonił Brytyjczyków do ograniczania imigracji żydowskiej, co jednak zaowocowało w okresie [[II wojna światowa|drugiej wojny światowej]] atakami terrorystycznymi skrajnych organizacji [[Żydzi|żydowskich]].
|