Olsztynek: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
uzup. hasła
Perim1 (dyskusja | edycje)
m →‎Historia: jęz. Poprawiono szyk zdania
Linia 51:
Pierwsza wzmianka o Olsztynku pochodzi z 1351, a [[prawa miejskie]] nadane zostały przez wielkiego mistrza [[Winrich von Kniprode|Winricha von Kniprode]] w 1359 roku. Miasto założono na planie zbliżonym do wielu innych miast krzyżackich. Centralnym punktem był obszerny rynek z kościołem i ratuszem, od którego wychodziły dwie, prostopadłe ulice. Miasto było obwiedzione murami miejskimi o długości 245 × 170 m i wysokości ok. 10 m, znajdowały się w nich dwie bramy - Wysoka zw. Niemiecką i Nidzicka zw. Polską. Ludność pod koniec średniowiecza liczyła ok. 450 mieszkańców.
[[Plik:Olsztynek - pomnik Mrongowiusza (02).jpg|thumb|left|210px|Pomnik [[Krzysztof Celestyn Mrongovius|Mrongowiusza]] przy rynku]]
W 1410 [[Zamek w Olsztynku|zamek]] opanowali mieszczanie, którzy uznali władzę króla polskiego, w 1414 w czasie [[wojna głodowa|wojny głodowej]] miasto ucierpiało od wojsk polskich. W 1440 Olsztynek przystąpił do antykrzyżackiego [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]], mimo tego w 1466 na mocy [[Pokój toruński 1466|traktatu toruńskiego]] został przyznany Krzyżakom. Dopiero w czasie [[Wojna polsko-krzyżacka 1519–1521|wojny polsko-krzyżackiej]] w 1520 Olsztynek został zdobyty przez wojska polskie, a [[hetman wielki koronny]] [[Mikołaj Firlej (zm. 1526)|Mikołaj Firlej]] potwierdził przywileje miasta. Od 1525 w granicach [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]], w 1530 istniał tu polski kościół przy którym działali wybitni protestanci. Podczas [[Wojna polsko-szwedzka 1626–1629|wojny polsko-szwedzkiej]] w 1628 w mieście stacjonowały polskie oddziały walczące z armią [[Gustaw II Adolf|Gustawa Adolfa]]. W [[1656]] miasto splądrowały wojska szwedzkie, a rok później spalili je [[Tatarzy]] je spalili,. Olsztynek znalazł się wówczas w granicach Brandenburgii, zaś od 1701 w państwie pruskim. Miasto w 1740 miało 728 mieszkańców, a w 1811 778 mieszkańców. Od 1752 miasto należało do powiatu morąskiego, w 1764 urodził się tutaj [[Krzysztof Celestyn Mrongovius|Krzysztof Celestyn Mrongowiusz]], wybitny filolog i badacz polskości. W 1807 podczas wyprawy Napoleona na Rosję w mieście stacjonował marszałek Michel Ney. W 1818 Olsztynek został przyłączony do powiatu ostródzkiego. Od 1854 przez czternaście lat dyrektorem gimnazjum miejskiego był [[Max Toeppen]], jednym z absolwentów tej szkoły był [[Emil Adolf von Behring]], tu w 1870 maturę zdał [[Hieronim Derdowski]]. Olsztynek w 1887 otrzymał połączenie kolejowe z [[Olsztyn]] em, rok później z [[Działdowo|Działdowem]], a w 1894 z [[Ostróda|Ostródą]] (od 1945 linia nie istnieje). Podczas I wojny światowej miasto zajęły wojska rosyjskie, w wyniku prowadzonych walk ([[bitwa pod Tannenbergiem]]) znacznie uszkodzono zabudowę i infrastrukturę miejską.
 
W latach 1927–1945 w pobliżu miasta znajdował się ogromny monument upamiętniający [[Bitwa pod Tannenbergiem|bitwę pod Tannenbergiem]] – tzw. [[Mauzoleum Hindenburga|Tannenberg-Denkmal]]. W roku [[1934]] spoczęły w nim doczesne szczątki prezydenta [[Rzesza|Rzeszy]] [[Paul von Hindenburg|Paula von Hindenburga]].