Historia Żydów w Cesarstwie Rzymskim: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
przypis prowadzi do en-wiki, lit.
ort.
Linia 2:
 
'''Historia Żydów w Cesarstwie Rzymskim'''. [[Żydzi]], pochodzący pierwotnie z [[Lewant]]u oraz [[Starożytny Rzym|Rzymianie]], wywodzący się z [[Lacjum]] - to grupy etniczne, które wyodrębniły się w czasach [[starożytność|antycznych]]. Ich kultury zaczęły oddziaływać na siebie na krótko przed początkiem [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwa]]. Wielu żydowskich mieszkańców [[galut|diaspory]] emigrowało do [[Rzym]]u z [[Aleksandria|Aleksandrii]], gdzie stanowili znaczną część ludności. Rzymski generał [[Pompejusz]], w trakcie swojej kampanii wschodniej, utworzył prowincję rzymską pod nazwą [[Syria (prowincja rzymska)|Syria]], zaś w 63 p.n.e. podbił [[Jerozolima|Jerozolimę]]. Z kolei [[Gajusz Juliusz Cezar|Juliusz Cezar]] podbił w roku 47 p.n.e. [[Aleksandria|Aleksandrię]], a w 45 p.n.e. [[Wojna domowa Cezara z Pompejuszem|obalił Pompejusza]]. Około 40 p.n.e. [[Herod Wielki]] otrzymał z nadania [[Senat rzymski|Senatu rzymskiego]] tytuł ''króla Żydów'', zaś w roku 30 p.n.e. w Egipcie Rzym ustanowił [[Starożytny Egipt#Okres rzymski .2830 p.n.e..E2.80.93395 n.e..29|własną prowincję]]. Z kolei [[Judea]], [[Samaria (kraina)|Samaria]] i [[Idumea]] zostały przekształcone w [[Judea#Okres panowania rzymskiego|rzymską prowincję Judeę]] w 6 roku n.e. Tarcia żydowsko-rzymskie doprowadziły do [[Wojna żydowska (66-73)|szeregu wojen]], których skutkiem było [[Oblężenie Jerozolimy (70)|zniszczenie Jerozolimy i Świątyni Jerozolimskiej]] i ustanowienie podatku dla Żydów (tzw. ''[[Fiscus Judaicus]]'') w roku 70 n.e. oraz próba cesarza [[Hadrian]]a założenia na ruinach tego miasta [[Kolonia (starożytny Rzym)|rzymskiej kolonii]] pod nazwą [[Aelia Capitolina]] około roku 130 n.e. W tym czasie z [[judaizm]]u biblijnego wyewoluowało [[chrześcijaństwo]].
Około roku 330 [[Konstantyn I Wielki]] przeniósł stolicę Imperium z [[Rzym]]u do [[Konstantynopol]]a (nazywanego też ''Nowym Rzymem''), co niekiedy uważa się za początek [[Cesarstwo Bizantyńskie|Cesarstwa Bizantyńskiego]]. W roku 380 [[Teodozjusz I Wielki]], wydał 380 Edykt kataloński, nakazując wszystkim mieszkańcom cesarstwa wyznawanie chrześcijaństwa, które w ten sposób stało się [[Religia państwowa|religią państwową]] Bizancjum. Nie ma jednomyślności co do daty końca Cesarstwa Rzymskiego. Jedni wiążą ją z upadkiem Cesarstwa Zachodniego w roku 476, zaś inni traktują ''Cesarstwo Bizantyńskie'' za logiczną kontynuację Imperium, zakończoną dopiero [[Upadek Konstantynopola|podbiciem Konstantynopola]] przez [[Imperium Osmańskie|Imperium osmańskie]] w 1453 roku. Reasumując, historia Żydów w Cesarstwie Rzymskim częściowo przekrywa się z historią ich pobytu we Włoszech, [[Historia Żydów w Egipcie|w Egipcie]], w [[Ziemia Izraela|Ziemi Izraela]], Syrii i w Cesarstwie Bizantyjskim i obejmuje okres do II wieku p.n.e. do wieku V lub XV n.e.
 
== Żydzi w Rzymie i Rzymianie w Jerozolimie ==