Samuel Willenberg: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
linkfix |
→Życiorys: linki wewn. |
||
Linia 39:
Idąc za radą jednego z więźniów Treblinki napotkanego na rampie obozowej, podał się za murarza. Pomogło mu to, że miał na sobie pobrudzony farbą kitel swego ojca, który założył w dniu wysiedlenia z Opatowa<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Willenberg | imię = Samuel | tytuł = Bunt w Treblince | wydawca = Biblioteka „Więzi” | miejsce = Warszawa | data = 2004 | strony = 9 | isbn = 83-88032-74-7}}</ref>. Jako jedyny z transportu uniknął śmierci w komorach gazowych i został skierowany do obozowego [[Sonderkommando]]. Po wprowadzeniu przez Niemców numeracji więźniów otrzymał numer 937. Pracował m.in. w magazynie rzeczy należących do zamordowanych Żydów, gdzie wśród posortowanej odzieży rozpoznał ubrania swoich dwóch sióstr<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Willenberg | imię = Samuel | tytuł = Bunt w Treblince | wydawca = Biblioteka „Więzi” | miejsce = Warszawa | data = 2004 | strony = 50 | isbn = 83-88032-74-7}}</ref>. Potem trafił do komanda zajmującego się maskowaniem obozu.
2 sierpnia 1943 uczestniczył w [[Powstanie w Treblince|buncie w Treblince]] i wraz z ok. 200 więźniami uciekł z obozu. Był jednym z 68 członków Sonderkommando Treblinka, którzy przeżyli wojnę, a po śmierci Kalmana Taigmana w 2012 ostatnim z żyjących<ref>{{Cytuj stronę | url = http://tygodnik.onet.pl/35,0,80112,5,artykul.html | tytuł = Piekło płonie | nazwisko = Bukalska | imię = Patrycja | data = 16/2013 (dodatek specjalny) | praca = „Tygodnik Powszechny” | opublikowany = tygodnik.onet.pl | data dostępu = 2013-07-31}}</ref>. Ranny w nogę przedostał się do [[Warszawa|Warszawy]], gdzie odnalazł swego ojca, ukrywającego się po stronie „aryjskiej”. W Warszawie Willenberg zaangażował się w działalność konspiracyjną (m.in. zdobywanie broni) w [[Polska Armia Ludowa|Polskiej Armii Ludowej]]. Do końca okupacji pomagało mu to, że jego [[Aryjski wygląd|rysy twarzy nie zdradzały semickiego pochodzenia]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Willenberg | imię = Samuel | tytuł = Bunt w Treblince | wydawca = Biblioteka „Więzi” | miejsce = Warszawa | data = 2004 | strony = 109 | isbn = 83-88032-74-7}}</ref>. W fałszywej [[Kenkarta|kenkarcie]] użył panieńskiego nazwiska matki, ''Ignacy Popow''. Ukrywał się m.in. przy ulicy Natolińskiej 8, gdzie zastał go wybuch [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Engelking | imię = Barbara | tytuł = Żydzi w powstańczej Warszawie | wydawca = Stowarzyszenie Centrum nad Zagładą Żydów. | miejsce = Warszawa | data = 2009 | strony = 75 | isbn = 978-83-926831-1-7 | nazwisko2 = Libionka | imię2 = Dariusz}}</ref>.
Pierwszego dnia powstania dołączył jako ochotnik do grupy żołnierzy [[Batalion Ruczaj|batalionu AK „Ruczaj”]], atakujących budynek dawnego Poselstwa Czechosłowackiego przy ul. [[Ulica Koszykowa w Warszawie|Koszykowej]] 18. Walczył w południowym [[Śródmieście Południowe (Warszawa)|Śródmieściu]] w rejonie ulicy [[Ulica Marszałkowska w Warszawie|Marszałkowskiej]] i [[Plac Zbawiciela w Warszawie|placu Zbawiciela]], w szeregach 3. kompanii dowodzonej przez por. Antoniego Kazimierza Dembowskiego „Lodeckiego”. Na początku września 1944, z powodu żydowskiego pochodzenia i zagrożenia ze strony żołnierzy [[Narodowe Siły Zbrojne|Narodowych Sił Zbrojnych]], przeszedł do Polskiej Armii Ludowej<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Willenberg | imię = Samuel | tytuł = Bunt w Treblince | wydawca = Biblioteka „Więzi” | miejsce = Warszawa | data = 2004 | strony = 146, 150 | isbn = 83-88032-74-7}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://ahm.1944.pl/Samuel_Willenberg/2 | tytuł = Archiwum Historii Mówionej – Samuel Willenberg | nazwisko = Brandt | imię = Iwona | data = 1 sierpnia 2005 | praca = Muzeum Powstania Warszawskiego | opublikowany = ahm.1944.pl | data dostępu = 2013-08-01}}</ref>. Początkowo trafił do Brygady im. St. Dubois, a następnie do Brygady Syndykalistycznej, gdzie służył w stopniu sierżanta podchorążego<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Engelking | imię = Barbara | tytuł = Żydzi w powstańczej Warszawie | wydawca = Stowarzyszenie Centrum nad Zagładą Żydów. | miejsce = Warszawa | data = 2009 | strony = 155 | isbn = 978-83-926831-1-7 | nazwisko2 = Libionka | imię2 = Dariusz}}</ref>. Po kapitulacji powstania wyszedł z miasta wraz z ludnością cywilną. Uciekł z pociągu pod [[Pruszków|Pruszkowem]] i do końca wojny ukrywał się w okolicach [[Błonie|Błonia]].
| |||