Hans Scharoun: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m WP:ZdB Sprzątanie wywołań {{cytuj stronę}}
Wipur (dyskusja | edycje)
różne poprawki
Linia 19:
[[Plik:Weissenhof photo house Hans Scharoun east side Stuttgart Germany 2005-10-08.jpg|thumb|175px|H. Scharoun: Dom jednorodzinny na [[wystawa mieszkaniowa w Weißenhof|wystawie w Stuttgarcie-Weißenhof]]]]
[[Plik:Scharoun, Hans - Theater (Wolfsburg) 1600px.jpg|thumb|175px|H. Scharoun, E. Wisniewski: Teatr Miejski w [[Wolfsburg]]u]]
'''Bernhard Hans Henry Scharoun''' (ur. 20 września 1893 w [[Brema|Bremie]], zm. 25 listopada 1972 w [[Berlin]]ie) – [[Niemcy|niemiecki]] [[architekt]] [[modernizm (architektura)|modernistyczny]], jeden z głównych przedstawicieli [[architektura organiczna|architektury organicznej]].
 
== Życiorys ==
Scharoun studiował w latach 1912–1914 na Wyższej Szkole Technicznej w [[Charlottenburg (dzielnica Berlina)|Charlottenburgu]] (ob. dzielnica Berlina). Od 1915 pracował przy programie odbudowy [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]] pod kierunkiem architekta okręgowego Paula Kruchena (m.in. tymczasowy kościół w Walterkehmen). Od 1919 działał w [[Czerniachowsk|Insterburgu]] (pol. Wystruć, ros. Czeniachowsk), gdzie zaprojektował m.in. domy przy Parkring i osiedle Bunte Reihe przy Kamswykerweg (dziś Elewatornaja). Od 1925 we [[Wrocław]]iu, gdzie do 1932 był profesorem [[Państwowa Akademia Sztuki i Rzemiosła Artystycznego we Wrocławiu|Państwowej Akademii Sztuki i Rzemiosła Artystycznego]]. Od 1926 prowadził równolegle w Berlinie wspólne biuro z [[Adolf Rading|Adolfem Radingiem]]. W latach 20. był związany z kręgiem korespondencyjnym ekspresjonistów ''[[Gläserne Kette]]'' (''Szklany Łańcuch''), a później ze stowarzyszeniem nowoczesnych architektów ''Der Ring'', stając się jednym z głównych działaczy [[Deutscher Werkbund|Werkbundu]], wziął udział w [[Wystawa mieszkaniowa w Weißenhof|wystawie mieszkaniowej w Weißenhof]]. Budynki Scharouna z przełomu lat 20. i 30. nosiły wiele cech rygorystycznego [[styl międzynarodowy|stylu międzynarodowego]], mimo pewnych elementów wskazujących na zainteresowanie plastycznym kształtowaniem bryły.
 
W 1932 Scharoun przeniósł się do Berlina, gdzie głównie pod wpływem [[Hugo Häring|Hugona Häringa]] skierował się w stronę architektury organicznej. W Niemczech pod rządami [[Narodowy socjalizm|nazistów]] budował jedynie dość liczne domy jednorodzinne. Po wojnie Scharoun uznany został za najwybitniejszego architekta ''[[Modernizm w Niemczech|neues Bauen]]'', który nie współpracował z hitlerowcami i został mianowany kierownikiem zespołu planującego odbudowę Berlina. Od 1946 do 1958 był profesorem na katedrze [[urbanistyka|urbanistyki]] Uniwersytetu Technicznego w Berlinie (Zachodnim), a od 1947 do 1950 również szefem instytutu architektury [[Akademie der Künste|Akademii NaukSztuki w Berlinie]] (Wschodnimwschodnim)]]. Brał udział w licznych konkursach na budynki teatrów w całych [[Niemcy|Niemczech]], realizował gmach [[Filharmonia Berlińska|Filharmonii w Berlinie]] o dynamicznej formie opracowanej wedle wymogów akustyki, z wnętrzem ukształtowanym jako ''krajobraz architektoniczny''.
 
Pod koniec życia Scharoun we współpracy z partnerem Edgarem Wisniewskim budował wiele obiektów użyteczności publicznej, częściowo ukończonych już po jego śmierci.
Linia 41:
* 1933 – [[dom Schminke]]go w Löbau i. Sachsen
* 1934 – dom Matterna w Bornim
* 1935 – dom Baenscha w berlińskim [[Spandau (dzielnica Berlina)|Berlinie-Spandau]]
* 1937 – dom Molla w Berlinie
* 1946 – ''Plan kolektywny'' odbudowy Berlina
* 1955–1959 – wieżowce ''Romeo i Julia'' w Stuttgarcie (dzielnica [[Zuffenhausen]])
* 1955–1962 – szkoła imienia [[rodzeństwo SchollSchollów|rodzeństwa SchollSchollów]] w Lünen
* 1956–1963 – [[Filharmonia Berlińska|filharmonia w Berlinie]]
* 1963–1971 – ambasada niemiecka w [[Brasília|Brasilii]] (z E. Wisniewskim)
* 1964–1978 – Biblioteka Państwowa w Berlinie (z E. Wisniewskim)