Dobry, zły i brzydki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
Wrony nie wydają odgłosów, ale kraczą. Poza tym interpunkcja i powtórzenia.
Linia 64:
Zdjęcia do filmu kręcono, tak jak w poprzednich częściach trylogii, we włoskim studiu [[Cinecittà]] oraz na pustyni w hiszpańskiej [[Almería|Almerii]]<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Smith|imię=Paul|tytuł=Clint Eastwood|wydawca=Taylor & Francis|miejsce=Londyn|data=1993|strony=1|isbn=9781857281583}}</ref>. Budynki w miasteczkach na pustyni imitowały drewniane makiety<ref name="Frayling-171">{{cytuj książkę|nazwisko=Frayling|imię=Christopher|tytuł=Spaghetti Westerns: Cowboys And Europeans from Karl May to Sergio Leone|wydawca=I.B.Tauris|miejsce=Londyn|data=2006|strony=171|isbn=9781845112073}}</ref>. Leone kładł nacisk na wiarygodne ukazanie realiów [[Dziki Zachód|Dzikiego Zachodu]], drobiazgowo traktując nawet kwestię odmiennego ubioru mieszkańców dwóch różnych miasteczek<ref name="Frayling-171" />. Podczas współpracy z autorem zdjęć, [[Tonino Delli Colli]], wprowadził takie innowacje techniczne, jak kręcenie scen z [[kamera filmowa|kamer]] zamontowanych na [[dźwig]]u czy skrajne zbliżenia twarzy postaci podczas sekwencji pojedynku, jak również montaż tej sekwencji w celu dopasowania jej do muzyki<ref name="Frayling-203">{{cytuj książkę|nazwisko=Frayling|imię=Christopher|tytuł=Spaghetti Westerns: Cowboys And Europeans from Karl May to Sergio Leone|wydawca=I.B.Tauris|miejsce=Londyn|data=2006|strony=203|isbn=9781845112073}}</ref>. Przy współpracy z aktorami Leone używał niekonwencjonalnych metod dramatyzowania akcji filmu. Na przykład, żeby wczuć Wallacha w jego rolę, spuścił na niego tresowanego psa podczas kręcenia sceny, w której Tuco biegnie po cmentarzu w poszukiwaniu grobu<ref name="Wallach-251-252" />. Kręcenie filmu trwało 13 tygodni, natomiast [[postprodukcja]] – dalsze sześć miesięcy<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Horner|imię=William R.|tytuł=Bad at the Bijou|wydawca=McFarland|miejsce=Jefferson|data=1982|strony=53|isbn=9780786409389}}</ref>.
 
Jako że w zdjęciach do filmu uczestniczyły osoby różnych narodowości, [[dubbing]]owano ich kwestie dialogowe na język włoski<ref name="Wallach-255">{{cytuj książkę|nazwisko=Wallach|imię=Eli|tytuł=The Good, the Bad, and Me: In My Anecdotage|wydawca=Houghton Mifflin Harcourt|data=2006|strony=255|isbn=9780156031691}}</ref>. Postprodukcja obejmowała również, między innymi, dodanie bardziej wyrazistego świstu wystrzeliwanych pocisków czy też odgłosukrakania [[Wrona siwa|wron]] podczasw scenie pojedynku<ref name="Frayling-168">{{cytuj książkę|nazwisko=Frayling|imię=Christopher|tytuł=Spaghetti Westerns: Cowboys And Europeans from Karl May to Sergio Leone|wydawca=I.B.Tauris|miejsce=Londyn|data=2006|strony=168|isbn=9781845112073}}</ref>.
 
== Wydanie ==
Linia 72:
''Dobry, zły i brzydki'' odniósł wielki sukces komercyjny we Włoszech, do 1971 roku przynosząc zyski w wysokości 3,2 miliarda [[Lir włoski|lirów]] (do 1968 roku szacunkowo 4,3 miliona dolarów)<ref name="Frayling-62">{{cytuj książkę|nazwisko=Frayling|imię=Christopher|tytuł=Spaghetti Westerns: Cowboys And Europeans from Karl May to Sergio Leone|wydawca=I.B.Tauris|miejsce=Londyn|data=2006|strony=62|isbn=9781845112073}}</ref>. Po premierze w Stanach Zjednoczonych zyski z sal kinowych wyniosły 25,1 miliona dolarów<ref name="BOM">{{cytuj stronę|url=http://boxofficemojo.com/movies/?id=goodbadandugly.htm|tytuł=The Good, the Bad and the Ugly|opublikowany=Box Office Mojo|język=en|data dostępu=2012-04-25}}</ref>.
 
Po premierze filmu w krajach anglosaskich krytycy wyrażali się niepochlebnie o nim. Redakcja czasopisma „[[Variety]]” opisała go jako mieszaninę znakomitej wizji plastycznej, miernego aktorstwa i odrażającej brutalności. Skrytykowała też trójkę głównych aktorów, twierdząc, że przeszarżowali ze sposobem odgrywania ról, co miało czynić ich bohaterów absurdalnymi<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.variety.com/review/VE1117791308/|tytuł=The Good, the Bad and the Ugly|data=1966|opublikowany=„Variety”|język=en|data dostępu=2012-04-25}}</ref>. Podobnie ocenił film magazyn „[[Time (tygodnik)|Time]]”, którego redakcjarecenzent wątpiławątpił w to, aby publiczność odczuwała jakąkolwiek sympatię do głównych bohaterów<ref>{{cytuj stronę|url=http://web.archive.org/web/20110629025250/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,844425,00.html|tytuł=Cinema: The Good, the Bad & the Ugly|data=1968-02-09|opublikowany=„Time”|język=en|data dostępu=2012-04-25 [wersja archiwalna z 2011-06-29]}}</ref>. Już jednak wówczas pojawiły się pozytywne opinie o filmie. Andrew Sarris z tygodnika „[[The Village Voice]]” stwierdził, że ''Dobry, zły i brzydki'' nigdy nie powstałby w Ameryce ze względu na długi czas trwania i poważną fabułę. Docenił on w filmie poezję obrazowania wydarzeń, oraz ukazywanie głównych bohaterów w inny sposób niż w hollywoodzkich produkcjach<ref name="Frayling-140">{{cytuj książkę|nazwisko=Frayling|imię=Christopher|tytuł=Spaghetti Westerns: Cowboys And Europeans from Karl May to Sergio Leone|wydawca=I.B.Tauris|miejsce=Londyn|data=2006|strony=140|isbn=9781845112073}}</ref>. [[Roger Ebert]] z „[[Chicago Sun-Times]]” uznał fabułę za najsłabszą w trylogii dolarowej, narzekając przy tym na długość filmu, ale zarazem doceniał sprawność warsztatu reżyserskiego ,oraz inspirację [[Alfred Hitchcock|Alfredem Hitchcockiem]] przy scenie pojedynku<ref>{{cytuj stronę|url=http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/19680102/REVIEWS/801020301/1023|tytuł=The Good, the Bad and the Ugly|nazwisko=Ebert|imię=Roger|data=1968-01-02|opublikowany=„Chicago Sun-Times”|język=en|data dostępu=2012-04-25}}</ref>.
 
Opinie o ''Dobrym, złym i brzydkim'' zmieniały się jednak wraz z czasem, co dało o sobie znać przy okazji premiery odnowionej edycji w 2003 roku. Ben Fritz z „Variety” zrehabilitował film, twierdząc, że to, co kiedyś wydawało się okrutne i tandetne, współcześnie można uznać za subtelne i zręcznie wykonane. Jego zdaniem film Leone można ocenić jako pełen realizmu antonim współczesnego [[hollywood]]zkiego kina akcji{{r|Variety}}. Roger Ebert przyznał, że w 1967 roku niesprawiedliwie ocenił film, gdyż traktował wówczas [[spaghetti western]]y jako kino niebędące sztuką. Również oddał sprawiedliwość dziełu Leone, oceniając je jako [[arcydzieło]] gatunku. W jego współczesnej opinii ''Dobry, zły i brzydki'', choć nie przywiązuje szczególnej uwagi do prawdy historycznej, jest udaną parodią scen występujących w klasycznych westernach hollywoodzkich, mistrzowsko zrealizowaną i pełną [[epika|epickiego]] rozmachu<ref>{{cytuj stronę|url=http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20030803/REVIEWS08/308030301/1023|tytuł=The Good, the Bad and the Ugly (1968)|nazwisko=Ebert|imię=Roger|data=2003-08-03|opublikowany=„Chicago Sun-Times”|język=en|data dostępu=2012-04-26}}</ref>.
 
Brytyjski historyk filmu Christopher Frayling odnajdywał w filmie inspirację reżysera sztuką [[surrealizm|surrealistyczną]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://sensesofcinema.com/2002/great-directors/leone/#8|tytuł=Sergio Leone|nazwisko=Edwards|imię=Dan|data=2002-10-04|opublikowany=Senses of Cinema|język=en|data dostępu=2012-04-26}}</ref>, a w poczynaniach głównego bohatera doszukał się rewizji hollywoodzkiego modelu protagonisty. Rewolwerowiec grany przez Eastwooda kieruje się w filmie tylko zyskiem, traktując wojnę jako okazję do zarobku<ref name="Frayling-157">{{cytuj książkę|nazwisko=Frayling|imię=Christopher|tytuł=Spaghetti Westerns: Cowboys And Europeans from Karl May to Sergio Leone|wydawca=I.B.Tauris|miejsce=Londyn|data=2006|strony=157|isbn=9781845112073}}</ref>. Peter Bondanella, również historyk, zauważył w ''Dobrym, złym i brzydkim'' odniesienia do krwawych epizodów [[I wojna światowa|I wojny światowej]] ([[wojna pozycyjna]]) oraz [[II wojna światowa|II wojny światowej]] ([[Obóz jeniecki|obozy jenieckie]])<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Bondanella|imię=Peter E.|tytuł=Italian Cinema: From Neorealism to the Present|wydawca=Continuum|miejsce=Londyn|data=2001|strony=258–260|isbn=978-0826412478}}</ref>. Konrad J. Zarębski na łamach „[[Gazeta Telewizyjna|Gazety Telewizyjnej]]” ocenił film jako najbardziej brutalny w karierze Leone, ale też najpiękniejszy plastycznie<ref>{{cytuj pismo|nazwisko=Zarębski|imię=Konrad J.|tytuł=Dobry, zły i brzydki|czasopismo=Gazeta Telewizyjna|wydawca=Agora SA|wolumin=55|strony=10|issn=0860-908X|data=2004-03-05}}</ref>. [[Quentin Tarantino]] określił ''Dobrego, złego i brzydkiego'' mianem najlepiej wyreżyserowanego filmu wszech czasów<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.ew.com/ew/article/0,,643162,00.html|tytuł=The Good, The Bad, And The Ugly|nazwisko=Turner|imię=Rob|data=2004-06-04|opublikowany=„Entertainment Weekly”|język=en|data dostępu=2012-04-26}}</ref>.