Tkanina drukowana: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m jęz.
Linia 8:
[[Plik:Strój kobiecy Podhale5.jpg|mały|Spódnica z drukowanej tkaniny w stroju góralki podhalańskiej – kolekcja [[Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem|Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego]] w [[Zakopane]]m]]
[[Plik:Czechy Kapela 1 skrzypaczka 1.jpg|mały|Skrzypaczka w tradycyjnej spódnicy z drukowanym wzorem – Czechy, 2017 rok]]
Produkowana była w różnych rejonach [[Europa|Europy]], m.in. na [[Morawy|Morawach]], [[Spisz]]u i w [[Alzacja|Alzacji]] od XVIII wieku. Cechą łączącą tkaninętkaniny alzackąalzackie z tymiwytwarzanymi pochodzącymi zw EuropyEuropie CentralnejŚrodkowej był kolor niebieski, od którego pochodzą zwyczajowe nazwy np. ''modrotisk'' – na Morawach{{r|Salichová}}, ''modrotlač'' – na [[Słowacja|Słowacji]], ''blaudruck'' – w różnych regionach [[Niemcy|Niemiec]], w Polsce [[górale żywieccy]] określają ją mianem ''siwizny'', a na [[Podhale|Podhalu]] spódnice z tej tkaniny wśród [[Strój górali podhalańskich|górali podhalańskich]] nazywa się ''farbonicą''{{r|Rak}}. Znaczny wzrost popularności tego typu tkanin przypadł na drugą połowę XIX wieku i wiązał się z rozwojem manufaktur tkackich. W związku z tym tkanina drukowana stała się tańsza i weszła na stałe jako tworzywo do ubioru tradycyjnego, między innymi na [[Wołoszczyzna Morawska|Wołoszczyźnie Morawskiej]], Podhalu i Spiszu. Tkaniny te wykorzystywane były do wyrobu różnego rodzaju elementów kobiecego stroju ludowego: chust, koszul, alea przede wszystkim spódnic i zapasek.
 
== Technika wyrobu ==
Na uprzednio oczyszczoną z wszelkich zabrudzeń materię lnianą, później bawełnianą, tzw. klockiem drukarskim, nakładano odpowiednio gęstą, nieprzepuszczającą, masę. Po jej wyschnięciu tkaninę kąpano w zimnych roztworach z niebieskimi barwnikami – [[indygo]] – pozyskiwanymi z roślin. Chcąc uzyskać dwa kolory [[Szrafowanie|deseniu]], po wyschnięciu klockami nakładano kolejną warstwąwarstwę masy i ponownie kąpano w barwniku. Następnie suszono i prano, by pozbyć się zaschniętej masy. W miejscach, gdzie masaznajdowała się znajdowałamasa, tkanina pozostawała niezabarwiona. Masa była tajemnicą każdego farbiarza, nie mogła być ani za gęsta (bo nie spenetrowałaby tkaniny), ani za rzadka (gdyż nie pozostałaby na tkaninie). Tego typu technikę farbowania nazywa się [[batik]]ową. Niektórzy z farbiarzyfarbiarze do wyrobu mas wykorzystywali [[Wosk pszczeli|wosk]] i [[błoto (zawiesina)|błoto]].
 
Klocek drukarski zbudowany był z dwóch połączonych ze sobą kołkami drewnianych deseczek. Jedna z nich miała stronę podrzeźbianą lub nabitą cienkimi metalowymi pręcikami. Ta powierzchnia była [[pozytyw]]em powstającego na tkaninie obrazu ([[negatyw]]). Druga deseczka była przytwierdzona od góry i pełniła funkcję uchwytu. Klocek drukarski przygotowywany był przez samego farbiarza lub zamawiany u rzeźbiarza{{r|Reinfuss}}.