Rekonstrukcja (Stany Zjednoczone): Różnice pomiędzy wersjami

'''Rekonstrukcja''' ([[ang.]] ''Reconstruction'') – historyczna dla [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]] nazwa okresu odbudowy państwa w latach [[1865]]–[[1877]].

 

Po zakończonej [[Wojna secesyjna|wojnie secesyjnej]] należało ustabilizować trudną sytuację polityczną w kraju dotychczas stanowczo podzielonym. Jeszcze przed zakończeniem działań zbrojnych zaczęły narastać spory co do przyszłych losów pokonanych [[Skonfederowane Stany Ameryki|Skonfederowanych Stanów Ameryki]]. [[Radykalni Republikanie]] opowiadali się za modelem zbliżonym do [[Okupacja wojenna|okupacji wojskowej]], bardziej pojednawcze stanowisko zajmował [[Abraham Lincoln]], ogłaszając 8 grudnia 1863 r. wraz z dorocznym [[orędzie]]m do Kongresu ''Proklamację Amnestii i Odbudowy''<ref>[http://www.freedmen.umd.edu/procamn.htm ''The Proclamation of Amnesty and Reconstruction'']. Lincoln powołał się przy tym na przysługujące mu prawo łaski w sprawach o przestępstwa przeciwko Stanom Zjednoczonym w art. 2.2.1 Konstytucji.</ref>. Amnestią objęci mieli być wszyscy mieszkańcy stanów ogarniętych secesją pod warunkiem złożenia przysięgi o przestrzeganiu [[Konstytucja USA|Konstytucji Stanów Zjednoczonych]] oraz wszystkich aktów prawnych wydanych w czasie wojny, a dotyczących likwidacji niewolnictwa<ref>[http://www.freedmen.umd.edu/chronol.htm ''Chronology of Emancipation during the Civil War'']</ref>. Z amnestii mieli być wyłączeni członkowie [[Kongres Skonfederowanych Stanów Ameryki|Kongresu Konfederacji]] i wyżsi jej funkcjonariusze cywilni i wojskowi oraz ci zawodowi oficerowie, którzy w latach 1860 i 1861 ze służby w [[US Army]] przeszli do [[Armia Stanów Skonfederowanych|CS Army]] (bądź odpowiednio [[Confederate States Navy|floty]]). Ponadto plan przewidywał, że jeśli 10% uprawnionych do głosowania mieszkańców danego stanu złoży wspomnianą przysięgę, stan ten będzie miał prawo wybrać swoje władze. Po potwierdzeniu ich legalności przez Kongres stan miał wrócić do Unii na zasadzie pełnoprawnego członkostwa. Na powyższych zasadach nowe konstytucje stanowe [[Arkansas]] i [[Luizjana|Luizjany]] zostały opracowane jeszcze w okresie wojny<ref>[[Krzysztof Michałek]], ''Na drodze ku potędze. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1861-1945'', Warszawa 1991, s. 56.</ref>.

 

== Zobacz też ==

* [[Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki]]

 

{{Przypisy}}

 

== Bibliografia ==

* [[Mieczysław Żywczyński]]: ''Historia Powszechna 1789-1870'', Warszawa 1979, str 500–501.

* [[Ludwik Bazylow]]: ''Historia Powszechna 1789-1918'', Warszawa 1981, str 606–609.