Pierwszy poruszyciel: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m int. |
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) etymologia |
||
Linia 1:
{{integracja|Pierwsza przyczyna|zdublowany artykuł}}
'''Pierwszy Poruszyciel''' (albo '''Nieruchomy Poruszyciel''') [[łac.]] ''Primus motor''
- w [[Arystoteles|filozofii Arystotelesa]] przyczyna [[ruch (filozofia)|ruchu]] obrotowego piątego [[żywioły|elementu]] (pozostałe to ziemia, ogień, powietrze i woda) znajdującego się na obwodzie świata. Filozof pisze o nim głównie w księdze {{grc|Λ}} (XII) swej [[Metafizyka (Arystoteles)|Metafizyki]]. Jest przyczyną ruchu<ref>''Fizyka'', ks. VII, roz. 6, 259a, 1-13</ref> i podtrzymuje ruch w trwaniu<ref>''Metafizyka'', ks. XII, roz. 7, 1073a, 6</ref>. Porusza kochającego<ref>''Metafizyka'', 1072b, 3</ref>. Jest to żywy byt, wieczny i najdoskonalszy<ref>''Metafizyka'', 1072b, 28</ref>. Arystoteles nazywa go niepoddanym [[Ruch (filozofia)|ruchowi]] ''Bogiem-Umysłem'', uznając go za [[Transcendencja (filozofia)|transcendentną]] substancję, będącą czystym aktem bez żadnej ''możności'' i bez materialnej zasady. Jest on czystą myślą, zajmującą się ''w najwyższym stopniu tym, co boskie'' (1074b n9). Powoduje on pierwotny, wieczny i jeden ruch [1073 a n. 8), wprawiający w ruch eter, ten zaś porusza kolejne sfery świata<ref>{{Cytuj książkę | autor = Krokiewicz A. | autor link = Adam Krokiewicz| tytuł = Arystoteles, Pirron i Plotyn | strony = 90}}</ref><ref>Por. {{Cytuj książkę | autor r = K. Leśniak| rozdział = Wstęp | tytuł = Metafizyka | autor = Arystoteles | strony = XXVII-XXVIII}}</ref>.
| |||