Dowód osobisty w Polsce: Różnice pomiędzy wersjami

Możliwość uzyskania w Polsce dowodu osobistego jako krajowego dokumentu tożsamości wprowadzono rozporządzeniem [[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|Prezydenta RP]] z 16 marca 1928 roku<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19280320309 Dz. U. z 1928 r. Nr 32, poz. 309]. Zgodnie z art. 24 za podrabianie dokumentu lub podanie fałszywych danych przy jego wyrabianiu, używanie cudzych dokumentów lub użyczenie ich w tym celu groziła kara więzienia do roku albo/oraz grzywna do 10 tys. zł. Na równi z dokonaniem traktowane było usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo.</ref>. Wystawiany był przez urząd [[gmina|gminy]] na żądanie zainteresowanym osobom za opłatą 60 groszy i nie był obowiązkowy. Dowód miał formę karty z szaroniebieskiego, sztywnego papieru złożonego na pół{{r|onet0203}}. Dopiero niemieckie [[Okupacja wojenna|władze okupacyjne]] w czasie II wojny światowej wprowadziły obowiązek legitymowania się dowodem osobistym ([[język niemiecki|niem.]] ''[[Fingerabdruck|Personalausweis]]'' lub krócej ''Ausweis''), powołując się przy tym na cytowane rozporządzenie<ref group=uwaga>Zobacz też [[kenkarta]].</ref>. ''Kennkarte'' miała formę 6-stronicową, wydrukowana była na szarozielonym kartonie, i zawierała zdjęcie, dane osobowe i odciski palców wskazujących. Dokumenty były często fałszowane, jedną z komórek produkujących fałszywe egzemplarze tworzyli pracownicy PWPW, w której powstawały także oryginalne kenkarty{{r|onet0203}}.

W pierwszych latach po zakończeniu wojny funkcjonowały równocześnie przedwojenne dowody osobiste, niemieckie kenkarty i tymczasowe poświadczenia tożsamości, które wydawano osobom nieposiadającym innych dokumentów. Obowiązek posiadania dowodu utrzymano dekretem o dowodach osobistych z 22 października 1951 roku<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19510550382 Dz. U. z 1951 r. Nr 55, poz. 382]. Dowody wydawały powiatowe (miejskie) komendy oraz komisariaty [[Milicja Obywatelska|Milicji Obywatelskiej]]. Uchylanie się od posiadania dowodu zagrożone było aresztem do lat 2, używanie cudzego dowodu lub przewiezienie go za granicę więzieniem do lat 3. W rozporządzeniu wykonawczym z 20 marca 1952 [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19520130082 (Dz. U. Nr 13, poz. 82)] w załączniku zawierającym wzór ankiety za podanie fałszywych danych grożono odpowiedzialnością do 5 lat więzienia lub aresztu z art. 140 [[kodeks Makarewicza|kodeksu karnego z 1932]] o ''składaniu fałszywych zeznań mających służyć za dowód dla sądu lub innej władzy''. W rzeczywistości miał tu zastosowanie art. 193 kodeksu o ''wyłudzaniu poświadczenia nieprawdy przez podstępne wprowadzenie w błąd urzędnika lub osoby publicznego zaufania'' (por. [[fałsz intelektualny]]), za co groziło więzienie lub areszt do lat 2.</ref>, którym ujednolicono te dokumenty, jednak nowe dokumenty zaczęto wydawać dopiero w 1953 roku. Była to 16-stronicowa książeczka formatu 80×110&nbsp;mm w ciemnozielonych, kartonowych okładkach{{r|onet0203}} (potem 79×110&nbsp;mm w miękkich okładkach). Oprócz podstawowych danych personalnych (imię, nazwisko, imiona rodziców, data i miejsce urodzenia, rysopis) oraz zdjęcia zawierał rubryki, do których wpisywano numer [[PESEL]]<ref group=uwaga>W starszych wersjach dowodów nie wpisywano numeru PESEL, bo system ten wprowadzono dopiero w 1979.</ref>, [[stan cywilny]], zawód<ref group=uwaga>W latach 70. zlikwidowano tę rubrykę wobec faktu, że większość obywateli w wieku lat 18 nie miała jeszcze określonego zawodu (zazwyczaj byli uczniami [[szkoła średnia|szkół średnich]]) i z tego powodu urzędy ewidencji ludności wydające dowód osobisty w rubryce tej stawiały kreskę.</ref>, miejsce pracy, [[Adres zameldowania|zameldowanie]], dzieci na utrzymaniu. Na dalszych stronach dowodu odnotowywano, między innymi, fakt wydania [[książeczka walutowa|książeczki walutowej]], karty zaopatrzenia<ref group=uwaga>Karta zaopatrzenia, zwana popularnie „kartką na kartki”, była w okresie obowiązywania w Polsce [[reglamentacja|reglamentacji]] żywności dokumentem upoważniającym do comiesięcznego otrzymywania [[kartki (reglamentacja towarów)|kartek]] żywnościowych; ten pośredni tryb wydawania kartek teoretycznie miał uniemożliwiać nadużycia.</ref>, [[powszechne świadectwo udziałowe|powszechnych świadectw udziałowych]] itp. Potwierdzano także w dowodzie osobistym specjalną pieczęcią prawo do przekraczania granicy PRL–[[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]], a później nową pieczęcią prawo do przekraczania granic państwowych w obrębie [[Blok wschodni|krajów tzw. wspólnoty socjalistycznej]], wpisywano [[Grupy krwi|grupę krwi]] posiadacza dowodu oraz zaznaczano fakt zawarcia małżeństwa (do czasu wydania nowego dokumentu).

W 1974 roku rozpoczęła się produkcja nowego wzoru dowodu, mającego 24 strony<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19740140085 Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 1974 r. Nr 14, poz. 85)]. Ustawa utrzymała dotychczasowe normy karne do 2 lat pozbawienia wolności za uchylanie się od posiadania dowodu i do 3 lat za przesłanie lub przewiezienie go za granicę lub używanie cudzego.</ref>. Po upadku PRL obowiązek posiadania dowodu osobistego jest w Polsce nadal utrzymywany, złagodzono kary za jego zlekceważenie. W 2001 roku wprowadzono dowód osobisty w formie plastikowej karty{{r|onet0203}}.

6 sierpnia 2014 [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych]] na swojej stronie przedstawiło wzór dowodów osobistych wydawanych od 1 stycznia 2015. W nowych dokumentach nie ma podanego wzrostu i koloru oczu posiadacza, oraz dowody nie zawierają już zeskanowanego podpisu. W związku ze zniesieniem obowiązku meldunkowego (co ma nastąpić od 2018 roku<ref>{{Cytuj stronę | nazwisko = | imię = | tytuł = Zniesienie obowiązku meldunkowego | url = https://mswmswia.gov.pl/pl/sprawy-obywatelskie/obowiazek-meldunkowy/8876,Zniesienie-obowiazku-meldunkowego.html | opublikowany = Ministerstwo Spraw Wewnętrznych RP | data = | data dostępu = 2016-01-12}}</ref>) adres zameldowania nie jest zamieszczany w dowodzie osobistym (dzięki temu nie ma potrzeby wymieniać dokumentu w sytuacji zmiany miejsca stałego pobytu). Fotografia jest taka sama jak w polskich paszportach (zdjęcie na wprost)<ref name="test">[https://mswmswia.gov.pl/pl/aktualnosci/12254,Nowy-wzor-dowodu-osobistego.html], MSW, nowy wzór dowodu osobistego, 6 sierpnia 2014.</ref>.

W marcu 2017 minister cyfryzacji potwierdziła, że usługa mDokumenty będzie testowana pilotażowo w Ełku i Łodzi w maju 2017, natomiast nowe dowody z warstwą elektroniczną pojawią się w 2019 r. <ref>[http://www.portalsamorzadowy.pl/spoleczenstwo-informacyjne/anna-strezynska-ujawnia-co-dalej-z-dowodami-osobistymi,91572.html Portal Samorządowy]</ref>