Wikipedia

Katastrofa polskiego Tu-154 w Smoleńsku: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
EmptyBot (dyskusja | edycje)
Boty
613 210 edycji
m poprawa linku
Linia 44:
[[Plik:2010 Polish Air Force Tu-154 crash map-pl.svg|thumb|upright=1.2|left|Trasa lotu]]
{{osobny artykuł|Załoga polskiego samolotu Tu-154M nr boczny 101}}
10 kwietnia 2010 roku samolot Tu-154M odbywał lot na trasie [[Warszawa]] – [[Smoleńsk]]; według przepisów polskich przelot miał status HEAD (informacja dla [[Kontrola ruchu lotniczego|służb kontroli ruchu lotniczego]], że na pokładzie znajduje się jedna z najważniejszych osób w państwie)<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.altair.com.pl/magazines/article?article_id=2777 |tytuł =Specpułk od kuchni |autor = G. Sobczak |opublikowany =altair.com.pl |data dostępu = 2010-05-22}}</ref>; według przepisów rosyjskich miał status nieregularnego lotu międzynarodowego i lotu kategorii „A”<ref name="2mak.ru" /> (tzw. lot osoboważny<ref name=uwagi />). Załogę samolotu Tu-154M stanowili żołnierze i pracownice 36 SPLT w liczbie siedmiu osób oraz jedna funkcjonariuszka [[Biuro Ochrony Rządu|Biura Ochrony Rządu]], będąca członkiem personelu pokładowego. Start z [[Lotnisko Chopina w Warszawie|portu lotniczego Warszawa-Okęcie]] nastąpił o godz. 7:27 [[UTC+02:00|UTC+2]] (9:27 UTC+4), z 27-minutowym opóźnieniem<ref name="2mak.ru" /><ref name=Seremet2 />. Zgodnie z planem lotu, w którym lot nosił oznaczenie „PLF 101 – I – M”<ref>{{cytuj stronę |url =http://www.rp.pl/artykul/541802-Lot-do-Smolenska-byl-wojskowy---mowia-eksperci.html |tytuł=Lot był wojskowy, nie cywilny |opublikowany =rp.pl |data =2010-09-28 |data dostępu = 2010-09-29}}</ref>, rejs miał trwać 75 minut<ref name=polskazbrojna>{{cytuj stronę |url =http://www.polska-zbrojna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=7878:smoleska-droga-podejcia-pz-202010&catid=88:polska-zbrojna&Itemid=112 |tytuł =Smoleńska droga podejścia (PZ 20/2010) |autor = T. Białoszewski, M. Sarjusz-Wolski |opublikowany =polska-zbrojna.pl |data = 2010-05-14 |data dostępu = 2010-06-02}}</ref>. Lot odbywał się na wysokości 10 tys. m<ref name="2mak.ru" />, z prędkością 800 &nbsp;km na godzinę<ref name=polskazbrojna />; o godz. 7:45 UTC+2 samolot przekroczył granicę polskiej przestrzeni powietrznej<ref name=Seremet2 />, a o godz. 8:22 UTC+2 wszedł w rosyjską przestrzeń powietrzną, przekraczając punkt nawigacyjny ASKIL<ref name="2mak.ru" />. Zbliżywszy się do celu podróży, rosyjskiego [[Lotnisko wojskowe Smoleńsk-Siewiernyj|lotniska wojskowego Smoleńsk-Siewiernyj]], maszyna rozpoczęła manewr zniżania, po czym okrążyła lotnisko na wysokości 500 m, by podejść do lądowania od strony wschodniej<ref name=polskazbrojna /> kursem 259 stopni<ref name="2mak.ru" />. Kilkadziesiąt minut wcześniej na lotnisku Siewiernyj miały miejsce [[Lotnisko wojskowe Smoleńsk-Siewiernyj#Incydenty lotnicze w dniu 10 kwietnia 2010|dwa incydenty lotnicze]], z udziałem polskiego samolotu [[Jak-40]] i rosyjskiego samolotu [[Ił-76]]MD.
 
== Okoliczności katastrofy ==
Linia 55:
W trakcie pracy grupy kierowania lotami ppłk Plusnin podjął decyzję o skierowaniu samolotu na lotnisko zapasowe z powodu złych warunków atmosferycznych, jednak ta decyzja ppłk. Plusnina została anulowana przez płk. Krasnokutskiego, który nakazał sprowadzić samolot do wysokości 100 m i wydał decyzję zezwalającą na próbne podejście do lądowania<ref name=uwagi />. Około godz. 10:30 czasu moskiewskiego (godz. 8:30 czasu polskiego) kierownik lotów rozmawiał o sytuacji pogodowej na lotnisku z [[Gieorgij Połtawczenko|Gieorgijem Połtawczenką]], pełnomocnym przedstawicielem prezydenta Rosji w [[Centralny Okręg Federalny|Centralnym Okręgu Federalnym]] i członkiem Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, oraz z [[Siergiej Antufjew|Siergiejem Antufjewem]], gubernatorem [[Obwód smoleński|obwodu smoleńskiego]]; oczekiwali oni na lotnisku na przylot polskiej delegacji<ref name="premier.gov.ru">{{cytuj stronę |url = http://www.premier.gov.ru/events/news/10179/ |tytuł = Председатель Правительства Российской Федерации В.В.Путин провел совещание оперативного штаба на месте катастрофы самолета Ту-154 |opublikowany =premier.gov.ru |data =2010-07-08 |język =ru|archiwum=http://web.archive.org/web/20100417032352/http://www.premier.gov.ru/events/news/10179/|zarchiwizowano=2010-04-17 |data dostępu = 2010-06-04}}</ref>.
 
Na cztery minuty przed katastrofą widzialność z ziemi była oceniana na 200 m<ref name=Anodina />. 19 lipca 2010 roku podano, że o godz. 8:41 czasu polskiego warunki pogodowe na lotnisku były następujące: wiatr przy gruncie 110–130 stopni, prędkość wiatru 2 &nbsp;m/s, widzialność 300–500 m, mgła, zachmurzenie 10 stopni warstwowe, [[podstawa chmur]] 40–50 m, temperatura plus 1–2 [[Skala Celsjusza|stopnie Celsjusza]]<ref>{{cytuj stronę |url =http://www.mak.ru/russian/investigations/2010/tu-154m_101.html |tytuł=Tу-154М № 101 – 19 июля 2010 |opublikowany =mak.ru |data =2010-07-19 |język =ru |data dostępu = 2010-07-20}}</ref>. W tych warunkach pogodowych lądowanie byłoby niezgodne z przepisami, lecz pilot otrzymał zgodę na wykonanie próby podejścia do lądowania, by się przekonać, jakie są warunki<ref name=uwagi />.
 
=== Przebieg katastrofy ===
Załoga wykonała próbne podejście do lądowania do tzw. wysokości podjęcia decyzji<ref name=Anodina />. Zezwalając załodze na wykonanie trzeciego zakrętu kręgu nadlotniskowego, kontroler poinformował, aby na wysokości decyzji być gotowym do [[Przejście na drugie okrążenie|odejścia na drugi krąg]]<ref name=Anodina />. Według oficjalnych źródeł rosyjskich podana przez kontrolera wysokość decyzji wynosiła 100 m<ref name=Anodina /><ref name=stenogramy />, według zeznań części świadków, niezgodnie z procedurą, 50 m<ref name=rozpowszechnianie /><ref name="Muś" />. Samolot kontynuował manewr schodzenia do wysokości decyzyjnej na [[Automatyczny pilot|autopilocie]], sterującym wysokością, kursem i [[Ciąg silnika lotniczego|ciągiem]]<ref>W 2011 roku w Polsce ukazała się książka J. Osieckiego, T. Białoszewskiego, R. Latkowskiego i M. Prószyńskiego „Ostatni lot. Raport o przyczynach katastrofy” (Warszawa 2011), której autorzy zakwestionowali raporty końcowe MAK i KBWLLP i stwierdzili, że udało im się zrekonstruować lot lepiej niż ekspertom obu komisji. Zarzucając polskiej komisji manipulację faktami, napisali między innymi, że lądowanie na autopilocie oraz automacie ciągu (ABSU) było zabronione w instrukcji pilotażu tupolewów od czasu katastrofy Tu-154B-2 w Norylsku w 1981 roku, że sprzęgnięcie komputera nawigacyjnego UNS z autopilotem było zabronione przez producenta, choć powszechnie praktykowane w 36 SPLT, i że podchodzenie do lądowania w tych warunkach pogodowych, jakie panowały w Smoleńsku, stanowiło naruszenie Regulaminu Lotów Sił Zbrojnych RP (RL-2006), por. {{cytuj książkę |autor=Jan Osiecki, Tomasz Białoszewski, Robert Latkowski, Mieczysław Prószyński|tytuł=Ostatni lot. Raport o przyczynach katastrofy |url=http://www.ostatnilotraport.pl |data=2011|isbn=978-83-7648-924-7}}</ref> i według raportów komisji badających przyczyny katastrofy znalazł się w głębokim parowie, 15 m poniżej poziomu lotniska<ref name="2mak.ru" />. Jak podała polska Komisja Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego (KBWLLP), z zapisu rozmów załogi samolotu wynikało, że dowódca statku powietrznego wydał komendę odejścia na drugi krąg, co nastąpiło 8 sekund po osiągnięciu wysokości decyzji<ref name="Raport końcowy KBWLLP. Załącznik 1">{{cytuj stronę|url=http://archive.is/vdsx|tytuł=Raport końcowy w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn katastrofy samolotu TU-154M Nr 101 pod Smoleńskiem. Załącznik nr 1.1. Profil podejścia do lądowania samolotu Tu-154M nr 101 na lotnisko SMOLEŃSK PÓŁNOCNY w dniu 10.04.2010 r. (od 3500 m) według czasu UTC|opublikowany=komisja.smolensk.gov.pl|data=2011-07-27|data dostępu=2012-06-03}}</ref>; w tym momencie samolot znajdował się na wysokości 39 metrów nad poziomem lotniska i 91 metrów nad poziomem terenu<ref name="Raport końcowy KBWLLP" />, zniżając się z prędkością pionową 6,2 &nbsp;m/s<ref name="Raport końcowy KBWLLP. Załącznik 2 str 23">{{cytuj stronę|url=http://archive.is/vdsx|tytuł=Raport końcowy w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn katastrofy samolotu TU-154M Nr 101 pod Smoleńskiem. Załącznik nr 2. Opis i analiza pracy systemów pokładowych samolotu Tu-154M nr 101|opublikowany=komisja.smolensk.gov.pl|data=2011-07-27|strony=23/53|data dostępu=2012-06-03}}</ref>. Według [[Międzypaństwowy Komitet Lotniczy|Międzypaństwowego Komitetu Lotniczego]], {{lang|ru}} Межгосударственный авиационный комитет (MAK), organu [[Wspólnota Niepodległych Państw|Wspólnoty Niepodległych Państw]] badającego katastrofy lotnicze, dowódca statku powietrznego nie wydał komendy odejścia na drugi krąg<ref name="2mak.ru" />. Według raportu końcowego MAK załoga samolotu podjęła decyzję o lądowaniu<ref name="2mak.ru" />, natomiast według raportu końcowego KBWLLP załoga nie podjęła decyzji o lądowaniu<ref name="Raport końcowy KBWLLP" />.
17 stycznia 2011 płk [[Mirosław Grochowski]], wiceszef polskiej rządowej komisji badającej okoliczności katastrofy pod Smoleńskiem, potwierdził oficjalnie, że przed katastrofą Tu-154 dowódca samolotu, [[Arkadiusz Protasiuk]], wydał komendę „odchodzimy”<ref name=tvpinfo_20120117>{{cytuj stronę|url=http://tvp.info/informacje/polska/kapitan-wydal-komende-odchodzimy/3812855|tytuł=Kapitan wydał komendę „odchodzimy”|data=2011-01-17|opublikowany=tvp.info}}</ref>, bowiem w grudniu 2010 roku polskim ekspertom z Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego udało się ustalić, że stało się to w tym samym momencie, gdy w kabinie pilotów słychać pierwszy komunikat ''pull up'', na 22 sekundy przed katastrofą. Potwierdzenie „odejścia” przez drugiego pilota, [[Robert Grzywna|Roberta Grzywnę]], nastąpiło osiem sekund później<ref name=dziennik.pl_20120116>{{cytuj stronę|url=http://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/317852,tu-154-nie-ladowal-pilot-wydal-komende-odchodzimy.html|tytuł=Tu-154 nie lądował! Pilot wydał komendę „odchodzimy”! |data=2011-01-16|opublikowany=dziennik.pl}}</ref>.
 
Międzypaństwowy Komitet Lotniczy przypisał wydarzenia zachodzące w ostatniej fazie lotu błędom załogi wywołanym przez czynniki psychologiczne<ref name="2mak.ru" />, a Komisja Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego „próbie odejścia na drugi krąg przy wykorzystaniu zakresu pracy ABSU – automatyczne odejście”<ref name="Raport końcowy KBWLLP" />. W trakcie podchodzenia do lądowania kierownik strefy lądowania, mjr Ryżenko, kilkakrotnie informował załogę samolotu, że maszyna znajduje się na [[Kurs (nawigacja)#Kurs statku powietrznego|kursie]] i [[Ścieżka podejścia|ścieżce]]; według strony polskiej były to informacje błędne, gdyż w rzeczywistości położenie samolotu było poza dopuszczalną tolerancją dla radiolokacyjnego systemu lądowania (RSP)<ref name=uwagi />. Według zeznań świadka, w chwili przelotu nad jedną z radiolatarni między jej odciągiem, a skrzydłem samolotu przebiegła iskra<ref name="E.Klich">{{cytuj stronę |url =http://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/C66ADE03E2400CF6C12577E600509FCD?OpenDocument |tytuł= Biuletyn nr 4283/VI – Komisja Infrastruktury (nr 329), Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka (nr 235)|data=2010-10-21 |opublikowany =sejm.gov.pl |data dostępu = 2010-12-24}}</ref>.
 
Załoga zwiększyła ciąg silników, by nabrać wysokości i przez pewien czas maszyna leciała nisko nad ziemią, ścinając na trasie lotu wierzchołki drzew. Pierwszy kontakt z drzewami nastąpił w odległości 1050 m od progu [[Droga startowa|pasa startowego]] i 40–45 metrów na lewo od jego osi<ref name=MAK16kwietnia>{{cytuj stronę |url =http://www.rian.ru/incidents/20100416/222878521.html |tytuł =Самолет президента Польши задел деревья за километр до аэропорта |opublikowany =rian.ru |data =2010-04-16 |język =ru |data dostępu = 2010-06-13}}</ref>. Według raportu końcowego Międzypaństwowego Komitetu Lotniczego (MAK) z 12 stycznia 2011 roku, o godz. 8:41:00 czasu polskiego, ok. 60 m na lewo od osi pasa, samolot stracił część lewego [[Skrzydło (lotnictwo)|skrzydła]] o długości ok. 6,5 m w wyniku kolizji z brzozą o średnicy pnia 30–40 &nbsp;cm (tzw. [[brzoza smoleńska]]) i po następnych 5–6 sekundach zderzył się z ziemią w położeniu odwróconym<ref name="2mak.ru" />; nastąpiło to, jak podano, około 350–500 m od progu pasa startowego, 150 m na lewo od jego osi<ref name=MAK16kwietnia />. Według raportu końcowego KBWLLP zderzenie z brzozą i utrata około jednej trzeciej długości lewego skrzydła nastąpiły o godz. 8:41:02,8 UTC+2<ref name="Raport końcowy KBWLLP" />. W 2011 roku ustalenia MAK i KBWLLP na temat utraty części skrzydła przez Tu-154M w wyniku kolizji z brzozą zostały zakwestionowane przez wyniki obliczeń numerycznych przeprowadzonych na [[University of Akron]] w Stanach Zjednoczonych przez amerykańskiego uczonego polskiego pochodzenia, [[Wiesław Binienda|Wiesława Biniendę]], z których wynikało, że w wyniku tej kolizji skrzydło samolotu nie mogło odpaść<ref>{{cytuj stronę |url =http://www.ecgf.uakron.edu/~civil/people/binienda/Parlament%20November%202011%20-%20English.pdf |tytuł=Analysis of the Presidential Plane Crash in Smolensk, Russia, on April 10, 2010 (Updated November 25, 2011) |opublikowany =ecgf.uakron.edu |język =en|data dostępu = 2012-07-03}}</ref>. W 2012 roku ustalenia MAK i KBWLLP na temat [[Tor ruchu|trajektorii]] lotu maszyny zostały potwierdzone przez obliczenia [[Aerodynamika|aerodynamiczne]] wykonane przez [[Paweł Artymowicz|Pawła Artymowicza]], polskiego [[astrofizyka]] pracującego na [[University of Toronto]] w [[Kanada|Kanadzie]]<ref name=Artymowicz>{{cytuj stronę |url = http://planets.utsc.utoronto.ca/~pawel/MechAv2012.pdf |tytuł =Aerodynamiczne obliczenia ostatnich sekund lotu PLF 101 w porównaniu z danymi zebranymi przez komisje badania wypadków |opublikowany = planets.utsc.utoronto.ca|data dostępu = 2012-06-18}}</ref>.
 
12 stycznia 2011 roku ujawniono, że polska [[Rejestrator katastroficzny|czarna skrzynka]] ATM-QAR zakończyła pracę o godz. 8:41:02,5 czasu polskiego<ref name=uwagi />, a o godz. 8:41:05 czasu polskiego doszło do zaniku zasilania pokładowego systemu kierowania lotem [[Flight Management System|FMS]] („zamrożenie pamięci”), co nastąpiło na wysokości barometrycznej skorygowanej do poziomu lotniska wynoszącej ok. 15 metrów, przy prędkości podróżnej 145 [[Węzeł (jednostka prędkości)|węzłów]] (ok. 270 &nbsp;km/h), w punkcie o współrzędnych 54°49.483′ szerokości północnej i 32°03.161′ długości wschodniej<ref name="2mak.ru" />. W trakcie badań prowadzonych przez polską Komisję Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego (KBWLLP) otrzymano kompletny zapis czarnych skrzynek samolotu Tu-154M nr 101 kończący się o godz. 8:41:04 czasu polskiego i przyjęto, że po godz. 8:41:04 w czasie krótszym niż 0,5 sekundy nastąpiło zniszczenie instalacji elektrycznej systemu rejestracji parametrów lotu MSRP, co przerwało jego pracę<ref name="Raport końcowy KBWLLP. Załącznik 2 str 7">{{cytuj stronę|url=http://archive.is/vdsx|tytuł=Raport końcowy w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn katastrofy samolotu TU-154M Nr 101 pod Smoleńskiem. Załącznik nr 2. Opis i analiza pracy systemów pokładowych samolotu Tu-154M nr 101|opublikowany=komisja.smolensk.gov.pl|data=2011-07-27|strony=7/53|data dostępu=2011-08-01}}</ref>.
 
Według Międzypaństwowego Komitetu Lotniczego (MAK) zderzenie samolotu z ziemią nastąpiło o godz. 8:41:06 UTC+2<ref name="2mak.ru" />, a według polskiej Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego (KBWLLP) o godz. 8:41:07,5 UTC+2<ref name="Raport końcowy KBWLLP" />. Ppłk Plusnin zeznał przed rosyjskimi śledczymi, że w chwili upadku samolotu usłyszał lekki wybuch i podjął kilka bezskutecznych prób wywołania maszyny<ref name="tvn24.pl" />. W chwili katastrofy samolot rozpadł się na tysiące fragmentów różnych rozmiarów<ref name=archeolodzy3 />. Tuż po katastrofie na miejscu zdarzenia nakręcono [[Telefon komórkowy|telefonem komórkowym]] amatorski film znany pod nazwą, między innymi, ''[[Samolot płonie]]''; stał się on jednym z dowodów rzeczowych w [[Śledztwo|śledztwie]].
Linia 73:
Informacje publikowane przez rosyjskie media tuż po katastrofie sugerowały błąd załogi lub awarię<ref name=Pliusnin /><ref name=Aloszyn />. Serwis LifeNews.ru przeprowadził wywiad z ppłk. Plusninem<ref name=Pliusnin>{{cytuj stronę |url =http://www.lifenews.ru/news/20288 |tytuł = Диспетчер рассказал о причинах крушения Ту-154 |opublikowany =lifenews.ru |data =2010-04-10 |język =ru |data dostępu = 2010-10-27}}</ref>. W wywiadzie tym powiedział on, że obserwując pogarszającą się pogodę, zaproponował polskiej załodze lądowanie na lotnisku zapasowym, ale dowódca załogi podjął inną decyzję<ref name=Pliusnin />. Pilot miał odpowiedzieć: ''Ilość paliwa pozwala mi na to, by zrobić krąg, i odlecę na zapasowe lotnisko, jeśli nie usiądę''<ref name=Pliusnin />. Ppłk Plusnin twierdził, że załoga samolotu nie odpowiadała na komunikaty, nie podawała wysokości lotu i słabo znała język rosyjski<ref name=Pliusnin /> (czemu oficjalnie zaprzeczyła strona polska<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.sp.mil.pl/pl/aktualnosci/1-aktualnosci/740-piloci-prezydenckiego-tu-154m|tytuł=Piloci prezydenckiego Tu 154M|data=2010-04-11|opublikowany=sp.mil.pl|archiwum = http://web.archive.org/web/20130120050916/http://sp.mil.pl/pl/aktualnosci/1-aktualnosci/740-piloci-prezydenckiego-tu-154m|data dostępu=2012-09-09}}</ref> i co zostało zdementowane przez stronę rosyjską<ref name=Anodina /> oraz w późniejszych zeznaniach ppłk. Plusnina<ref name="tvn24.pl" />).
 
10 kwietnia 2010 roku pierwszy zastępca szefa sztabu rosyjskich Sił Powietrznych, gen. Aleksandr Aloszyn, oświadczył, że w odległości 1,5 &nbsp;km od lotniska wzrosła pionowa prędkość opadania polskiego samolotu i maszyna znalazła się poniżej [[ścieżka podejścia|ścieżki podejścia]], po czym kontroler wydał komendę, by załoga przeszła do lotu poziomego, a gdy piloci nie wypełnili tego polecenia, kilkakrotnie wydał komendę, by skierowali się na lotnisko zapasowe, jednak samolot dalej się zniżał<ref name=Aloszyn>{{cytuj stronę |url =http://www.lifenews.ru/news/20326 |tytuł =Путин осмотрел место падения Ту-154 |opublikowany =lifenews.ru |data =2010-04-10 |język =ru |data dostępu = 2010-06-11}}</ref> (ten opis komunikacji wieży kontrolnej z samolotem nie znalazł potwierdzenia w opublikowanych stenogramach<ref name=stenogramy />).
 
Z relacji uczestników akcji ratowniczej publikowanych w rosyjskiej prasie po katastrofie wynika, że przed przylotem polskiej delegacji służby rosyjskie zastosowały w rejonie lotniska Siewiernyj bezprecedensowe środki bezpieczeństwa, lecz funkcjonariusze czekający w pobliżu lotniska w pierwszej chwili nie zorientowali się, że doszło do katastrofy<ref>{{cytuj stronę|url= http://www.mk.ru/incident/accident/article/2010/10/03/533783-samolet-kachinskogo-razbilsya-na-mnozhestvo-versiy.html |tytuł= Самолет Качиньского разбился на множество версий |opublikowany= mk.ru|data=2010-10-04|język=ru|data dostępu=2010-10-14}}</ref>. Według doniesień mediów również polskie służby określiły stopień zagrożenia wizyty jako podwyższony (tzw. „średni”)<ref>{{cytuj stronę|url= http://stary.naszdziennik.pl/index.php?typ=po&dat=20100927&id=po01.txt |tytuł= 10 kwietnia: średni stopień zagrożenia |opublikowany= naszdziennik.pl|data=2010-09-27|data dostępu=2010-10-21}}</ref>.
Linia 90:
=== Działania po katastrofie ===
[[Plik:Tu-154-crash-in-smolensk-20100410-10.jpg|thumb|Szczątki samolotu na miejscu katastrofy (10 kwietnia 2010)]]
Według komunikatu Międzypaństwowego Komitetu Lotniczego (MAK) z 19 maja 2010 roku i raportu końcowego MAK z 12 stycznia 2011 roku, 180 funkcjonariuszy Urzędu Spraw Wewnętrznych [[Obwód smoleński|obwodu smoleńskiego]] i rosyjskiej [[Federalna Służba Ochrony Federacji Rosyjskiej|Federalnej Służby Ochrony]] (FSO) otoczyło teren kordonem ok. 13 minut po katastrofie; 18 minut po katastrofie strażacy ugasili niewielki pożar wśród szczątków samolotu<ref name=Anodina"2mak.ru" /><ref name="2mak.ru"Anodina />.
 
Według ustaleń strony polskiej jako pierwsza na miejsce katastrofy przybyła jednostka straży pożarnej PCz-3, co nastąpiło o godz. 10:55 czasu moskiewskiego (godz. 8:55 czasu polskiego), w 14 minut po upadku samolotu<ref name=uwagi />; jednostka ta dyżurowała na terenie lotniska Siewiernyj i wyjechała na miejsce katastrofy o godz. 10:51 czasu moskiewskiego (godz. 8:51 czasu polskiego), w 10 minut po upadku samolotu<ref name="2mak.ru" />. [[Syrena (urządzenie do sygnalizacji dźwiękowej)|Syreny alarmowe]] zawyły na lotnisku o godz. 10:56 czasu moskiewskiego (godz. 8:56 czasu polskiego)<ref name=prawna />.
Linia 196:
W dniu 16 listopada 2010 roku Wojskowa Prokuratura Okręgowa w [[Poznań|Poznaniu]] wszczęła śledztwo w sprawie ujawnienia [[Tajemnica służbowa|tajemnicy służbowej]] i rozpowszechniania bez zezwolenia informacji z [[Postępowanie przygotowawcze|postępowania przygotowawczego]] dotyczącego katastrofy smoleńskiej, gdyż dochodziło do nieustannego wycieku informacji i dane o charakterze niejawnym pojawiały się w [[Prasa (media)|prasie]] lub [[Portal internetowy|portalach internetowych]], co m.in. powodowało opóźnienia w śledztwie w sprawie katastrofy<ref name=przecieki1>{{cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/artykul/789056-Oswiadczenie-plk--Mikolaja-Przybyla.html|tytuł=Oświadczenie płk. Mikołaja Przybyła|data=2012-01-09|opublikowany=rp.pl|data dostępu=2012-01-10}}</ref>. Jednym z celów śledztwa było też zatamowanie przecieków prasowych<ref name=przecieki1 />. W późniejszym okresie sprawę skierowano do Prokuratury Rejonowej Warszawa-Śródmieście, a w połowie czerwca 2011 roku do Prokuratury Okręgowej w Warszawie, która [[Umorzenie postępowania|umorzyła]] śledztwo w dniu 15 grudnia 2011 roku<ref name=przecieki2>{{cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/artykul/775609-Umorzone-sledztwo-ws--Marka-Pasionka.html|tytuł=„Dyscyplinarka” dla Pasionka za śledztwo smoleńskie|data=2011-12-19|opublikowany=rp.pl|data dostępu=2012-01-10}}</ref>. Śledztwo umorzono w pięciu wątkach, częściowo z powodu niewykrycia sprawcy, częściowo z powodu braku danych uprawdopodobniających popełnienie przestępstwa lub braku znamion przestępstwa, a częściowo z powodu znikomej [[Społeczna szkodliwość|szkodliwości społecznej czynu]]<ref name=przecieki2 />.
 
9 lutego 2012 roku Prokuratura Okręgowa Warszawa-Praga przedstawiła zastępcy szefa BOR, gen. [[Paweł Bielawny|Pawłowi Bielawnemu]], zarzuty niedopełnienia obowiązków podczas wizyt premiera [[Donald Tusk|Donalda Tuska]] i prezydenta [[Lech Kaczyński|Lecha Kaczyńskiego]] w Katyniu w kwietniu 2010 roku oraz poświadczenia nieprawdy w dokumencie<ref>{{cytuj stronę|url=http://mswmswia.gov.pl/portal/pl/2/9609/Minister_odwolal_ze_stanowiska_wiceszefa_BOR.html|tytuł=Minister odwołał ze stanowiska wiceszefa BOR|data=2012-02-09|opublikowany=mswmswia.gov.pl|data dostępu=2012-02-10}}</ref>.
 
Ze śledztwa prowadzonego przez prokuraturę wojskową wyłączono wątek wykorzystywania po katastrofie telefonu komórkowego [[Nokia 6610i]] użytkowanego przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego<ref name=nokia>{{cytuj stronę|url=http://stary.naszdziennik.pl/index.php?dat=20120508&typ=po&id=po03.txt|tytuł=Sprawa telefonu prezydenta do rewizji|data=2012-05-08|opublikowany=naszdziennik.pl|data dostępu=2012-05-09}}</ref>. Ustalono, że w dniu 10 kwietnia 2010 roku miały miejsce dwa połączenia wychodzące (pierwsze o godz. 12:46, a drugie o godz. 16:24 czasu polskiego), a w dniu 11 kwietnia 2010 roku jedno połączenie wychodzące (o godz. 12:18 czasu polskiego); celem połączeń było odsłuchiwanie [[Poczta głosowa|poczty głosowej]] prezydenta RP<ref name=nokia />. Sprawą tą zajmowała się w 2011 roku Prokuratura Okręgowa w Warszawie, która odmówiła wszczęcia śledztwa ze względu na niezaistnienie przestępstwa; w maju 2012 roku Prokuratura Generalna zwróciła się do Prokuratury Apelacyjnej w Warszawie o dokonanie analizy tej decyzji i rozważenie kontynuowania tego postępowania<ref name=nokia />, po czym Prokuratura Okręgowa w Warszawie wszczęła śledztwo w tej sprawie (sygn. V Ds. 188/12)<ref>{{cytuj stronę|url=http://stary.naszdziennik.pl/index.php?dat=20120609&typ=po&id=po05.txt|tytuł=Jest wniosek, będą kolejne|data=2012-05-09|opublikowany=naszdziennik.pl|data dostępu=2012-05-10}}</ref>.
Linia 453:
 
==== Książki o katastrofie w Smoleńsku ====
Ukazały się książki na temat katastrofy (do kwietnia 2011 roku kilkanaście pozycji), o różnym charakterze: książki śledcze, wspomnieniowe i literackie<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.rp.pl/artykul/626152-Wysyp-ksiazek-o-katastrofie-smolenskiej.html |tytuł = Wysyp książek o Smoleńsku |opublikowany = rp.pl |data = 2011-04-14 |data dostępu = 2011-09-10}}</ref>; niektóre z tych publikacji wzbudziły kontrowersje<ref name="L. Szymowski" /><ref>Por. np. {{cytuj stronę |url = http://stary.naszdziennik.pl/index.php?dat=20110122&typ=po&id=po12.txt |tytuł = Szkodliwa publikacja |opublikowany = naszdziennik.pl |data = 2011-01-22 |data dostępu = 2011-01-25}}</ref><ref name="L. Szymowski" />.
 
== Zobacz też ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Katastrofa_polskiego_Tu-154_w_Smoleńsku”