Zamek graniczny Janowiec: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m lit.
Magen (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Budynek infobox
[[File:Zamek graniczny Janowiec by Maciej Boryna.jpg|thumb|Zamek w Janowcu]]'''Zamek graniczny w [[Janowiec (powiat żagański)|Janowcu]]''' – zbudowany w połowie XVI w. nad rzeką Młynówką, na wschodniej granicy [[Księstwo żagańskie|księstwa żagańskiego]], położony 200 m na północ od drogi prowadzącej ze [[Szprotawa|Szprotawy]] do [[Żagań|Żagania]].
| nazwa = Zamek graniczny w Janowcu
| zabytek =
| zdjęcie = Zamek graniczny Janowiec by Maciej Boryna.jpg
| opis zdjęcia = Ruiny zamku w Janowcu
| państwo = Polska
| miejscowość = [[Kostrzyn nad Odrą]]
| adres =
| typ budynku =
| styl architektoniczny =
| architekt =
| inwestor =
| wysokość całkowita =
| wysokość do dachu =
| kondygnacje =
| powierzchnia użytkowa =
| rozpoczęcie budowy =
| ukończenie budowy = [[XVI wiek]]
| przebudowy =
| zniszczono =
| odbudowano =
| pierwszy właściciel =
| kolejni właściciele =
| właściciel =
|znak na mapie=Legenda zamek.svg
|stopniN = 51.5972000|minutN = |sekundN =
|stopniE = 15.4790900|minutE = |sekundE =
| commons =
| www =
| kod mapy =
}}
[[File:Zamek graniczny Janowiec by Maciej Boryna.jpg|thumb|Zamek w Janowcu]]'''Zamek graniczny w [[Janowiec (powiat żagański)|Janowcu]]''' – zbudowany w połowie XVI w. nad rzeką Młynówką, na wschodniej granicy [[Księstwo żagańskie|księstwa żagańskiego]], położony 200 m na północ od drogi prowadzącej ze [[Szprotawa|Szprotawy]] do [[Żagań|Żagania]].
 
== Historia ==
Zamek został zbudowany w roku 1462 roku. W tym czasie miejscowe dobra należały do rodu von Nechern. Znanym z imienia senio­rem tej linii rodu był starosta żagański Zygfryd, po którym majątek dziedziczyli Gerwazy, Franci­szek oraz także Zygfryd (Seifried). Ten ostatni najprawdopodobniej wzniósł zamek, wykorzystując mury wcześniejszej, [[wieża rycerska|rycerskiej wieży mieszkalnej]]. Dokładne rozpoczęcie prac budowlanych należy lokować w przedziale czasowym 1541-1543.
 
W 1593 Seifried sprzedał wsie [[Chichy]], [[Bobrzany]] i Janowiec baronowi Dietrychowi von Kittlitz z [[Małomice|Małomic]]. Z czasów Kittlitzów pochodzi wiele opisów janowieckiego zamku. W 1635 nazywa się go folwarkiem średnim, a 1680 zamkiem janowieckim (''Johnsdorfer Schloss'')<ref>Maciej Boryna: ''Małomice na rubieży Borów Dolnośląskich'', Urząd Miejski w Małomicach, Małomice 2008, {{ISBN| 978-83-61315-04-09}}</ref>. Na początku XVII wieku majątek odziedziczył Karol von Kittlitz, a następnie jego bracia – Zygfryd i Zygmunt. W 1656 roku w zamku urządzono żagańską kancelarię rządową, kiedy w Żaganiu żniwo zbierała zaraza. W 1687 roku do­bra przeszły w ręce rodziny von Redern, a od 1778 do 1945 roku były w posiadaniu rodziny zu Dohna, władającej Małomicami i Chichami.
 
Po II wojnie światowej zamek był użytkowany przez [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. W 1960 padł ofiarą pożaru i został opuszczony. Pożar nie strawił budowli doszczętnie. W latach 1979-1980 dawną rezydencję zabezpieczono z funduszy konserwatorskich. W 1983 zabytek przeszedł w ręce prywatne i rozpoczęto w nim prace remontowo-adaptacyjne. Obecnie ruina. Obiekt wpisany do rejestru zabytków<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/LBS-rej.pdf|tytuł=Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego - stan na 31.12.2012 r.|opublikowany=Narodowy Instytut Dziedzictwa|data dostępu=4.3.13|strony=117}}</ref>.
Linia 12 ⟶ 43:
 
== Charakter graniczny ==
W 1413 ze struktury [[Księstwo głogowskie|księstwa głogowskiego]] zostało trwale wydzielone nowe – żagańskie, którego wschodnia granica opierała się częściowo na rzece Młynówce. Opis i rys granicy pomiędzy tymi księstwami z 25 września 1560 przecina w poprzek przyzamkowy folwark i wiąże ją bezpośrednio z ziemnymi urządzeniami granicznymi, tj. [[Wały Śląskie|Wałami Śląskimi]]<ref name="Boryna">{{cytuj książkę |nazwisko = Boryna| imię = Maciej| autor link = | tytuł = Wały Śląskie. Tajemnice dawnych granic| wydawca = Towarzystwo Bory Dolnośląskie| miejsce = Szprotawa| rok = 2011| wydanie = 1 |strony = 41-42| isbnISBN = 978-83-930137-1-5}}</ref>.
 
Główna siedziba Nechernów leżała w księstwie żagańskim, ale jeden z braci, mianowicie Seifried, zamieszkiwał na terenie księstwa głogowskiego (kilka metrów od granicy z księstwem żagańskim). Jednak by wszyscy bracia otrzymali całe należne im po ojcu lenno, Seifried musiał się zobowiązać do przeniesienia swojej siedziby na stronę żagańską. Stąd w bezpośrednim sąsiedztwie rycerskiej wieży mieszkalnej w Janowcu powstał zamek.