|
|1. związek od =
|1. związek do =
|1. dzieci = [[Wilhelm Hohenzollern (1882–1951)|Wilhelm Hohenzollern]]<br />[[Eitel Fryderyk Hohenzollern|Eitel Fryderyk Hohenzollern]]<br />[[Adalbert Hohenzollern]]<br />[[August Wilhelm Hohenzollern (1887–1949)|August Wilhelm Hohenzollern]]<br />[[Oskar Hohenzollern]]<br />[[Joachim Hohenzollern]]<br />[[Wiktoria Luiza Pruska]]
|odznaczenia = [[Plik:Ord.Aquilanera.png|40px|link=Order Czarnego Orła (Prusy)|Order Czarnego Orła (Prusy)]] [[Plik:Royal Order of Victoria and Albert - ribbon bar.gif|40px|Królewski Order Wiktorii i Alberta]] {{order|OKML}} {{order|IR-OAF}}
|commons = Category:Augusta Viktoria of Schleswig-Holstein
== Życiorys ==
Augusta Wiktoria była najstarszą córką tytularnego [[Władcy SchleswigSzlezwika-HolsteinHolsztynu#Dynastia Oldenburska|księcia SchleswigSzlezwika-HolsteinHolsztynu]] [[{{Link-interwiki|Fryderyk VIII, książę Szlezwika-Holsztynu|de|Friedrich VIII. von Schleswig-Holstein|Fryderyka VIII]]}} i [[{{Link-interwiki|Adelajda von Hohenlohe-Langenburg|de|Adelheid zu Hohenlohe-Langenburg|Adelajdy]]}}, córki [[{{Link-interwiki|Ernest Chrystian Karol IVI von Hohenlohe-Langenburg|Ernestade|Ernst ChrystianaI. Karolazu IV]]Hohenlohe-Langenburg|Ernesta I}}, księcia von [[Hohenlohe (ród)|Hohenlohe-LangenburgLangenburga]]. Swoje dzieciństwo spędziła w Dolzig[[Dłużek (Dłużekwojewództwo lubuskie)|Dłużku]] (niem. Dolzig), a później w [[Kilonia|Kilonii]]. Swojego męża, późniejszego cesarza Niemiec Wilhelma II, poznała na polowaniu w [[Przemków|Przemkowie]].
Ich ślub odbył się [[27 lutego]] [[1881]] r. Ceremonia trwała 8 godzin, podczas których wszyscy musieli stać. Wilhelm ([[27 stycznia]] [[1859]] – [[41859–4 czerwca]] [[1941]]), był synem następcy tronu, późniejszego [[Władcy Niemiec|cesarza Niemiec]] [[Fryderyk III Hohenzollern|Fryderyka III]], i jego żony, [[Wiktoria Koburg (cesarzowa)|Wiktorii]], córki księcia [[Albert (książę Wielkiej Brytanii i Irlandii)|Alberta]] i [[Władcy brytyjscy|królowej]] [[Wiktoria Hanowerska|Wiktorii]]. Wilhelm i Augusta mieli razem sześciu synów i córkę:
* [[Wilhelm Hohenzollern (1882–1951)|Fryderyk Wilhelm Wiktor August Ernest]] ([[6 maja]] [[1882]] – [[201882–20 lipca]] [[1951]]), następca tronu
* [[Eitel Fryderyk Hohenzollern|Wilhelm Eitel Fryderyk Chrystian Karol]] ([[7 lipca]] [[1883]] – [[81883–8 grudnia]] [[1942]])
* [[Adalbert Hohenzollern|Adalbert Ferdynand Berengar Wiktor]] ([[14 lipca]] [[1884]] – [[221884–22 września]] [[1948]])
* [[August Wilhelm Hohenzollern (1887–1949)|August Wilhelm Henryk Günther]] ([[29 stycznia]] [[1887]] – [[251887–25 marca]] [[1949]]), zw. AuWiAuW-i
* [[Oskar Hohenzollern|Oskar Karol Gustaw Adolf]] ([[27 lipca]] [[1888]] – [[271888–27 stycznia]] [[1958]])
* [[Joachim Hohenzollern|Joachim Franciszek Humbert]] ([[17 grudnia]] [[1890]] – [[181890–18 lipca]] [[1920]])
* [[Wiktoria Luiza Pruska|Wiktoria Ludwika Adelajda Matylda Charlotta]] ([[13 września]] [[1892]] – [[111892–11 grudnia]] [[1980]]), żona [[Ernest August III Hanowerski|Ernesta Augusta III]], [[Władcy Brunszwiku i Hanoweru|księcia brunszwickiego]]
[[Plik:Augusta Victoria.jpg|thumb|left|160px|Augusta Wiktoria]]
[[Plik:Arnoldsdorf - Augusta-Victoria-Denkmal.JPG|thumb|left|160px|Obelisk w Jarnołtówku, upamiętniający wizytę cesarzowej]]
Augusta była nazywana przez rodzinę "Doną"„Doną”. Nie była specjalnie urodziwa ani inteligentna. Nie wywierała też wpływu na politykę męża. Przed jej małżeństwem i kilka lat po nim Augusta nie cieszyła się sympatią niektórych członków rodziny Wilhelma, np. swojej szwagierki księżnej [[Charlotta Hohenzollern|Charlotty]], która uważała ją za parweniuszkę, córkę księcia, który nie posiadał własnego państwa. Augusta była jednak osobą o silnej osobowości i wysokim poczuciu własnej wartości. Nie miała dobrych relacji ze swoją teściową, która początkowo uważała, że Augusta pomoże jej naprawić jej popsute relacje z synem. Wiktoria była również rozczarowana, że funkcja przewodniczącej [[Niemiecki Czerwony Krzyż|Czerwonego Krzyża]] przypadła jej synowej, osobie bez doświadczenia w pielęgniarstwie i działalności charytatywnej, oraz pozbawionej chęci udziału w tych przedsięwzięciach. Inaczej na ten temat pisała w swoich pamiętnikach jedyna córka Augusty, księżna [[Wiktoria Luiza Pruska|Wiktoria Ludwika]], która uważała, że matka uwielbiała pracę charytatywną.
Bardzo chorowita, Augusta znajdowała przyjemność w docinaniu teściowej różnymi drobnymi nieprzyjemnościami. Uwielbiała zwłaszcza informować Wiktorię, że jej córka, Wiktoria Ludwika, nie została nazwana na jej cześć. Sama Wiktoria Ludwika w swoich wspomnieniach napisała jednak, że pierwsze imię otrzymała zarówno po babce jak i prababce.
Stosunki między teściową a synową uległy poprawie kiedy Wilhelm został w [[1888]] r. cesarzem. Wilhelm często wyjeżdżał na manewry wojskowe i jego żona czuła się samotna. Nawiązała więc bliższe relacje z cesarzową-wdową, ale nie na tyle bliskie, aby pozostawić z nią sam na sam swoje dzieci, gdyż obawiała się wpływu, jakie mogła na nie wywrzeć liberalna w swoich poglądach teściowa. Wiktoria i Augusta często jednak jeździły wspólnie na przejażdżki, a cesarzowa przebywała ou boku Wiktorii przy jej łożu śmierci w [[1901]] r.
Augusta miała mniej serdeczne relacje z niektórymi szwagierkami, zwłaszcza z księżną [[Zofia Hohenzollern (1870–1932)|Zofią]], żoną [[Konstantyn I Grecki|następcy greckiego tronu]]. W [[1890]] r. Zofia ogłosiła swoją chęć porzucenia [[luteranizm]]u i przejścia na [[prawosławie]]. Augusta się temu sprzeciwiła, informując szwagierkę, że ten krok nie spotka się z aprobatą cesarza., Zofia zostanie pozbawiona prawa wstępu do Niemiec, a jej dusza trafi do piekła. Zofia odparła na to, że zmiana religii to jej prywatna sprawa. Taka odpowiedź zdenerwowała Augustę, która wkrótce przedwcześnie urodziła syna, [[Joachim Hohenzollern|Joachima]]. Czy ten wcześniejszy poród miał związek ze sprawą Zofii nie wiadomo, aczkolwiek w liście do matki Wilhelm pisał, że gdyby dziecko zmarło, byłaby to wina Zofii. W Niemczech Augusta znana była ze swojej dobroci i pobożności (ufundowała kilkanaście kościołów, w tym Augustakirche w Sopocie).
Była ewangeliczką. Dla [[Kościół Zbawiciela w Katowicach-Szopienicach|Kościoła Zbawiciela w Katowicach-Szopienicach]] ufundowała ołtarz, a Kościołowi Pamiątkowemu im. Fryderyka III w [[Polanica-Zdrój|Polanicy-Zdroju]] podarowała biblię ołtarzową z własnoręcznym wpisem <ref>Henryk Grzybowski, Historia kościoła i parafii ewangelickiej w Polanicy Zdroju [w:] ''Polanica Zdrój wczoraj i dziś'', tom I red. Henryk Grzybowski, Georg Wenzel, Nowa Ruda-Polanica Zdrój 2006</ref>{{r|grzyhe}}. Była również fundatorką nowego kościoła w [[Jarnołtówek|Jarnołtówku]] (wówczas ''Arnoldsdorf'') – stary został zniszczony przez powódź (jej wizytę upamiętnia pomnik). Na jej cześć nazwano {{Link-interwiki|Zatoka Cesarzowej Augusty|de|Kaiserin-Augusta-Bucht|zatokę}} na [[ zatokaWyspa CesarzowejBougainville’a|Wyspie AugustyBougainville’a]] naw [[Papua-Nowa Gwinea|Papui-Nowej Gwinei]] otrzymała swoją nazwę. Razem z mężem przekazała sporą kwotę na budowę obecnego [[Kościół św. Jerzego w Sopocie|kościoła św. Jerzego w Sopocie]], wówczas ewangelickiego kościoła garnizonowego Odkupicielapw. Zbawiciela.▼[[9 listopada]] [[1918]] r., wskutek trudnej sytuacji Niemiec podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]], w Niemczech obalono monarchię. Wilhelm i Augusta udali się do [[Holandia|Holandii]], gdzie osiedlili się w Haus Doorn. Gdy w 1920 roku opuszczała Niemcy, służba pałacowa żegnała ją szlochając. Ostatnie lata życia nie były szczęśliwe dla byłej cesarzowej. Rewolucja, obalenie monarchii, popsucie się jej małżeństwa (związek Wilhelma z [[Hermina Reuss-Hohenzollern|Hermin von Schönaich-Carolath]]<ref>[[Jerzy Piotr Majchrzak]], ''Hermine von Reuss (1887-1947). Ostatnia "cesarzowa" niemiecka'' [w:] ''Znani zielonogórzanie XIX i XX wieku'', red. Hieronim Szczegóła, Zielona Góra, "Verbum", 1996, {{ISBN|83-901114-2-X}}</ref>, wreszcie samobójstwo Joachima podłamały Augustę, która zmarła w [[1921]] r. Nigdy nie zwiedziła [[Luwr]]u, co było jej największym marzeniem. Została pochowana w [[Poczdam]]ie w ogrodzie [[Sanssouci]] w tzw. ''Antikentempel'', gdzie spoczywa wraz z drugą żoną Wilhelma II, Herminą von Schönaich-Carolath, dwoma synami i wnukiem Wilhelmem. ▼
▲[[9 listopada ]] [[1918 ]] r., wskutek trudnej sytuacji Niemiec podczaspo [[I wojna światowa|I wojnywojnie światowej]], w Niemczech obalono monarchię. Wilhelm i Augusta udali się do [[Holandia|Holandii]], gdzie osiedlili się w Haus Doorn. Gdy w 1920 roku opuszczała Niemcy, służba pałacowa żegnała ją szlochając. Ostatnie lata życia nie były szczęśliwe dla byłej cesarzowej. Rewolucja, obalenie monarchii, popsucie się jej małżeństwa (związek Wilhelma z [[Hermina Reuss-Hohenzollern| HerminHerminą von Schönaich-Carolath]] <ref>[[Jerzy Piotr Majchrzak]], ''Hermine von Reuss (1887-1947). Ostatnia "cesarzowa" niemiecka'' [w:] ''Znani zielonogórzanie XIX i XX wieku'', red. Hieronim Szczegóła, Zielona Góra, "Verbum", 1996, {{ ISBNr| 83-901114-2-Xmajch}} </ref>, wreszcie samobójstwo Joachima podłamały Augustę, która zmarła w [[1921 ]] r. Nigdy nie zwiedziła [[Luwr]]u, co było jej największym marzeniem. Została pochowana w [[Poczdam]]ie w ogrodzie [[Sanssouci]] w tzw. ''Antikentempel'', gdzie spoczywa wraz z drugą żoną Wilhelma II, Herminą von Schönaich-Carolath, dwoma synami i wnukiem Wilhelmem.
▲Była ewangeliczką. Dla [[Kościół Zbawiciela w Katowicach-Szopienicach|Kościoła Zbawiciela w Katowicach-Szopienicach]] ufundowała ołtarz, a Kościołowi Pamiątkowemu im. Fryderyka III w [[Polanica-Zdrój|Polanicy-Zdroju]] podarowała biblię ołtarzową z własnoręcznym wpisem<ref>Henryk Grzybowski, Historia kościoła i parafii ewangelickiej w Polanicy Zdroju [w:] ''Polanica Zdrój wczoraj i dziś'', tom I red. Henryk Grzybowski, Georg Wenzel, Nowa Ruda-Polanica Zdrój 2006</ref>. Była również fundatorką nowego kościoła w [[Jarnołtówek|Jarnołtówku]] (wówczas ''Arnoldsdorf'') – stary został zniszczony przez powódź (jej wizytę upamiętnia pomnik). Na jej cześć [[zatoka Cesarzowej Augusty]] na [[Papua-Nowa Gwinea|Papui-Nowej Gwinei]] otrzymała swoją nazwę. Razem z mężem przekazała sporą kwotę na budowę obecnego [[Kościół św. Jerzego w Sopocie]], wówczas ewangelickiego kościoła garnizonowego Odkupiciela
Nigdy nie zwiedziła [[Luwr]]u, co było jej największym marzeniem. Została pochowana w [[Poczdam]]ie w ogrodzie [[Sanssouci]] w ''[[Antikentempel (Sanssouci)|Antikentempel]]'', gdzie spoczywa wraz z drugą żoną Wilhelma II, Herminą von Schönaich-Carolath, dwoma synami i wnukiem Wilhelmem.
== Odznaczenia ==
* [[Order Sidonii]] (1871, Saksonia)<ref>''Staatshandbuch für den Freistaat Sachsen''. Drezno: 1888, s. 138</ref>{{r|sachs}}
* [[Order Słońca (Persja)|Order Słońca]] (1873, Persja)<ref name="ei">{{Cytuj stronę r| url = http://www.iranicaonline.org/articles/decorations | tytuł = Decorations | praca = Encyclopædia Iranica | opublikowany = iranicaonline.org | język = en | data dostępu = 2014-10-21ei}}</ref>
* [[Order Olgi]] (1889, Wirtembergia)<ref>[https://archive.org/details/bub_gb_Pc5CAAAAYAAJ ''Staatshandbuch für Württemberg'']. Stuttgart: 1896, s. 136</ref>{{r|wurtt}}
{{== Przypisy}} ==
{{Przypisy-lista|
<ref name="ei">{{cytuj stronę|url=http://www.iranicaonline.org/articles/decorations|tytuł=Decorations|praca=Encyclopædia Iranica|opublikowany=iranicaonline.org|język=en|data dostępu=2014-10-21}}</ref>
<ref name="grzyhe">Henryk Grzybowski, ''Historia kościoła i parafii ewangelickiej w Polanicy Zdroju'' [w:] ''Polanica Zdrój wczoraj i dziś'', tom I red. Henryk Grzybowski, Georg Wenzel, Nowa Ruda–Polanica Zdrój 2006, s. 398. {{ISBN|9788388842955}}</ref>
<ref name="majch">[[Jerzy Piotr Majchrzak]], ''Hermine von Reuss (1887–1947). Ostatnia „cesarzowa” niemiecka'' [w:] ''Znani zielonogórzanie XIX i XX wieku'', red. Hieronim Szczegóła, Zielona Góra, „Verbum”, 1996, {{ISBN|83-901114-2-X}}</ref>
<ref name="sachs">''Staatshandbuch für den Freistaat Sachsen''. Drezno: 1888, s. 138</ref>
<ref name="wurtt">[https://archive.org/details/bub_gb_Pc5CAAAAYAAJ ''Staatshandbuch für Württemberg'']. Stuttgart: 1896, s. 136</ref>
}}
== Linki zewnętrzne ==
{{Władca
|poprzednik = [[Wiktoria Koburg (cesarzowa)|Wiktoria Koburg]]
|grafika = Wappen Deutsches Reich -– Reichsadler 1889.png
|rozmiar = 50px
|funkcja = [[Cesarzowe i niemieckie królowe|Cesarzowa niemiecka]]
|lata = [[1888]]-–[[1918]]
|następca = Republika Weimarska
}}
| 