Benjamin Wade: Różnice pomiędzy wersjami

|opis grafiki =

|partia =

|odznaczenia =

|commons =

|quote =

'''Benjamin Franklin Wade''' (ur. [[27 października]] [[1800]], zm. [[2 marca]] [[1878]]) – [[polityk]] i [[prawo|prawnik]] [[Stany Zjednoczone|amerykański]].

Pierwszą pracą urodzonego w [[Springfield (Massachusetts)|Springfield]] w [[Stan (podział administracyjny)|stanie]] [[Massachusetts]] Wade’a był etat [[robotnik]]a na budowie [[Kanał Erie|kanału Erie]]. Skończył jednak studia prawnicze w [[Ohio]] i, począwszy od roku [[1828]], praktykował tam prawo.

Politycznie wiązał się z [[abolicjonizm|abolicjonistami]] i [[Partia Wigów (Stany Zjednoczone)|Wigami]], z których ramienia zasiadał w latach [[1847]]-[[1851]] w stanowym senacie Ohio. Potem był [[Sędzia|sędzią]]. W roku [[1851]] został [[Senat Stanów Zjednoczonych|senatorem USA]]. Po upadku Partii Wigów związał się z [[Radykalni Republikanie|radykalnym skrzydłem]] [[Partia Republikańska (Stany Zjednoczone)|republikanów]]. Wade opowiadał się także za równouprawnieniem kobiet, respektowaniem praw zorganizowanych robotników oraz słynął jako krytyk systemu [[kapitalizm|kapitalistycznego]].

W lipcu [[1861]] roku wraz z innymi politykami przyglądał się [[I bitwa nad Bull Run|bitwie nad Bull Run]], gdzie wojska Unii poniosły klęskę. Mało brakowało, a sam Wade zostałby schwytany przez [[żołnierz]]y nieprzyjaciela. Potem ostro krytykował niekompetencję dowódców armii.

Od [[2 marca]] [[1867]] roku do [[3 marca]] [[1869]] pełnił funkcję przewodniczącego[[Przewodniczący tymczasowegopro (tempore Senatu Stanów [[ŁacinaZjednoczonych|łac.]]przewodniczącego ''pro tempore'') Senatu USA]]. Ponieważ prezydent [[Andrew Johnson]], który przejął urząd po zamordowaniu Lincolna, nie miał w swoim gabinecie [[Wiceprezydenci Stanów Zjednoczonych|wiceprezydenta]], Wade jako przewodniczący Senatu był pierwszą osobą [[Linia sukcesji prezydenckiej (Stany Zjednoczone)|w kolejce do czasowego pełnienia urzędu]] prezydenta.

W czasie [[impeachmentImpeachment Andrew Johnsona|procesu]] Johnsona w roku [[1868]], w wypadku jego usunięcia, to właśnie Wade zostałby tymczasowym prezydentem. Taka perspektywa nie podobała się jednak wielu senatorom. Do usunięcia Johnsona z urzędu (był [[Partia Demokratyczna (Stany Zjednoczone)|demokratą]]) zabrakło jednego, jedynego głosu. Szalę przeważyło stanowisko senatora [[Edmund G. Ross|Edmunda G. Rossa]] z [[Kansas]].

W tym samym roku [[1868]] kandydat republikanów na urząd prezydenta, [[generał]] [[Ulysses Grant]] wybrał Wade’a swoim kandydatem na wiceprezydenta, ale został on odrzucony przez ''bossów'' partyjnych, którzy podsunęli Grantowi innego radykalnego republikanina, [[Schuyler Colfax|Schuylera Colfaxa]]. Tego też roku Wade przegrał wybory senackie. Jego miejsca zajął przyszły kandydat demokratów na wiceprezydenta [[Allen G. Thurman]].