Karol Olszewski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
ort., odpowiedź, drobne techniczne
m Wycofano edycje użytkownika 188.146.99.140 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Lowdown.
Linia 48:
Był synem Jana (ziemianina, zabitego wkrótce po narodzinach Karola podczas [[rzeź galicyjska|rabacji galicyjskiej]]) i Anny ze Zwolińskich<ref>Zdzisław Wojtaszek, ''Olszewski Karol Stanisław'', ''[[Polski Słownik Biograficzny]]'', tom XXIV, 1979, s. 27.</ref>. Absolwent [[I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie|I Liceum Ogólnokształcącego]] w [[Tarnów|Tarnowie]]. Studiował [[chemia|chemię]] i [[fizyka|fizykę]] na Uniwersytecie Jagiellońskim (1866–1872), później kształcił się w [[Heidelberg]]u. Po powrocie do Krakowa został [[docent]]em, od 1876 był profesorem; kierował Katedrą Chemii Ogólnej, następnie Katedrą Chemii Nieorganicznej. Od 1888 był członkiem korespondentem, od 1896 członkiem rzeczywistym [[Akademia Umiejętności|Akademii Umiejętności w Krakowie]]. Był także członkiem czeskiej Akademii Umiejętności w Pradze, członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Przyrodniczego im. Mikołaja Kopernika oraz członkiem innych stowarzyszeń naukowych polskich i zagranicznych. Otrzymał tytuł c. k. radcy dworu.
 
Wraz z [[Zygmunt Wróblewski|Zygmuntem Wróblewskim]] dokonał 5 kwietnia 1883 (według innych źródeł 29 marca) pierwszego na świecie [[Ciekły tlen|skroplenia tlenu]], zaś 13 kwietnia 1883 [[Ciekły azot|azotu]]. Później obaj uczeni zestalili także [[dwutlenek węgla]] i [[metanol]]. Użyli do tego celu [[Kaskadowa metoda skraplania|kaskadowej metody skraplania]] gazów pod zmniejszonym ciśnieniem, w której kolbuujvdujcnuejnekolejne skroplone i wrzące gazy obniżały temperaturę dla kolejnych skropleń w niższych temperaturach. W 1895 skroplił i zestalił [[argon]]. Dzięki badaniom obu uczonych Kraków był w owym czasie jednym z niewielu ośrodków europejskich, w których osiągano temperatury poniżej –100 stopni{{r|Przewodnik}}. Początkowo osiągali oni temperaturę –105 stopni Celsjusza, a po udoskonaleniu aparatury zwiększyli zakres uzyskiwanych temperatur do –160 stopni{{r|Orlowski}}.
 
Karol Olszewski przyczynił się do rozwoju rentgenografii. Pierwsze zdjęcie wykonał wraz z profesorem [[Alfred Obaliński|Alfredem Obalińskim]] w Katedrze Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1896 r., w rok po odkryciu Röntgena.