Wojna chińsko-indyjska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa przek., usunięcie zbędnych linków do dat, WP:SK+Bn
drobne techniczne
Linia 45:
Zachodni odcinek granicy chińsko-indyjskiej został uformowany w 1834 roku, wraz z podbojem krainy [[Ladakh]] przez [[Sikhizm|Konfederację Sikhów]]. W 1846 roku Sikhowie ulegli naporowi wojsk angielskich, w wyniku czego obszary te zostały włączone do Indii. W 1865 roku brytyjski geodeta W.H. Johnson zawarł porozumienie z maharadżą [[Kaszmir (region)|Kaszmiru]] dotyczące ustalenia przebiegu granic. Wytyczył linię graniczną (linia Johnsona), według której obszar [[Aksai Chin]] został włączony do Kaszmiru. Chiny odrzuciły to porozumienie. Wraz z dalszą ekspansją brytyjską w Azji Środkowej, wyznaczano kolejne linie graniczne – do 1918 roku władze brytyjskie wyznaczyły ok. 11 różnych linii granicznych między Indiami a Chinami, z których Chiny były skłonne zaakceptować linię MacCartneya-MacDonalda z 1899 (linia ta jest prawie identyczna ze współczesną linią graniczną oddzielającą Indie od Chin). W 1935 r. jednak ostatecznie przyjęto jako obowiązującą linię Johnsona z 1865 roku, według której prowincja Aksai Chin została włączona do Kaszmiru – przyczyną wyboru tej linii była chęć władz brytyjskich zrobienia symbolicznego „prezentu” maharadży Kaszmiru. Decyzja ta nie została uznana przez Chiny, a ponadto miejscowe władze brytyjskie w praktyce posługiwały się linią MacCartneya-MacDonalda, jako wygodniejszą do obsadzenia.
 
Południowa granica Chin z Indiami w dużej mierze była wynikiem aneksji dokonywanych w trakcie wojen angielsko-birmańskich. Brak konkretnych regulacji himalajskiej granicy pchnęło Brytyjczyków do zajęcia [[Tybet (region)|Tybetu]] na początku XX wieku, co spotkało się z ostrą reakcją Pekinu. W [[1910]] roku wojska chińskie wkroczyły do [[Lhasa|Lhasy]]. W 1913 roku przedstawiciele Wielkiej Brytanii, Chin i Tybetu wzięli udział w konferencji w Simli, w celu ustalenia przebiegu granic. Ostatecznie, w czerwcu 1914 roku Brytyjczycy podpisali układ z Tybetem, wytyczający granicę zgodnie z linia wykreśloną przez Henry’ego McMahona – linia ta była oparta na linii [[dział wód|działu wodnego]] i niezbyt odpowiadała linii wyznaczonej przez majora Jamesa Baileya (starannie zbadał te tereny), która na tyle odpowiadała miejscowym stosunkom, że Chiny mogły się zgodzić. Zgodnie z tymi ustaleniami sporna część regionu Arunachal Pradesh – zwana odtąd '''NEFA''', została włączona do Indii. Strona chińska – w tym czasie suweren Tybetu, nigdy nie zaakceptowała tego układu. W okresie międzywojennym lokalne władze brytyjskie obsadziły linię wytyczoną przez Baileya, ponieważ uznano, że obsadzenie linii MacMahona jest zbyt kosztowne – konieczne byłoby wytyczenie wielu dodatkowych dróg, żeby możliwe było zaopatrywanie posterunków granicznych (podczas gdy na linii Baileya zaopatrywanie ich było łatwe).
 
Z chwilą odzyskania niepodległości, Indie stały się spadkobiercami wytyczonych przez Wielką Brytanię granic – rząd indyjski uznał Aksai Chin i NEFA za swoje terytorium. Z wyjątkiem Tybetu nikt nie protestował. W Chinach w tym czasie toczyła się wojna domowa i jej uczestników bardziej interesowało zdobycie i umocnienie władzy niż odległe terytoria o stosunkowo małym znaczeniu.
Linia 116:
Pomimo niewielkich strat terytorialnych, skutki konfliktu dla Indii były stosunkowo poważne. Przede wszystkim odsłonięta została militarna słabość tego państwa. [[Delhi]] przekonało się, że bezpieczeństwo kraju leży w rękach ich własnej armii. Spowodowało to odejście od polityki premiera [[Jawaharlal Nehru|Nehru]], opartej na zasadach nieagresji i wiary w możliwość dyplomatycznego rozwiązywania sporów. Pozycja Nehru, prowadzącemu politykę zbliżenia z ChRL, uległa silnemu osłabieniu. Wzrosło poczucie zagrożenia ze strony północnego sąsiada, stymulując jednocześnie ogromny wybuch poczucia patriotyzmu w społeczeństwie indyjskim.
 
Na osłabienie pozycji Nehru wpłynęło także jego poparcie dla gen. [[Brij Mohan Kaul|Kaula]] trwające nawet po wykazaniu jego niekompetencji. Dzięki poparciu premiera gen. Kaul uniknął sądu wojennego i ewentualnej degradacji, a tylko został wysłany na wcześniejszą emeryturę. Prezydent Indii [[Sarvepalli Radhakrishnan]] na pytanie o to, czy prawdą jest, że gen. Kaul dostał się do niewoli, odpowiedział „Niestety to nieprawda.”. Opinia publiczna obwiniała oprócz Nehru, ministra obrony [[Vengalil Krishnan Krishna Menon|V.K.K. Menona]] (1896 – 19741896–1974)<ref>
{{cytuj książkę | autor = Durga Das |autor link= |tytuł = Indie. Od Cruzona do Nehru i później |url= |inni = Wstęp [[Zakir Hussain (polityk)|Zakir Husain]] | wydanie = 1 | wydawca = India EU Council | miejsce = Warszawa | rok = 2009 | strony = 382–383 | rozdział = IV.18. Chiny zdradzają Nehru | isbn = 978-83-9289-490-2 |data dostępu =}}</ref>.
 
Konflikt z Chinami zapoczątkował w Indiach okres rozwoju potęgi militarnej. W celu dynamicznego modernizacji armii, Delhi wykorzystało zarówno dostawy amerykańskiej pomocy wojskowej, wsparte dostawami z krajów Europy Zachodniej, jak również zaciągnęło w [[Moskwa|Moskwie]] szereg pożyczek, na zakup radzieckiej broni. Wtedy też rozpoczęto starania o uzyskanie broni jądrowej.