Zgniłówka pokojowa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodano kategorię "Muchówki Europy" za pomocą HotCat |
uzup., uźródł. |
||
Linia 1:
{{Zwierzę infobox
|nazwa zwyczajowa = Zgniłówka pokojowa
|nazwa łacińska = ''Fannia canicularis''
|TSN =
|zoolog = ([[Karol Linneusz|Linnaeus]],
|okres istnienia =
|grafika = Mouche1-67000.jpg
|opis grafiki =
|typ = [[stawonogi]]
|gromada = [[owady]]
Linia 14 ⟶ 13:
|rodzina = [[zgniłówkowate]]
|rodzaj = ''[[Fannia]]''
|gatunek =
|synonimy =
* ''Anthomyia tuberosa'' <small>Ruricola, 1845</small>
* ''Fannia lateralis'' <small>(Linnaeus, 1758)</small>
* ''Fannia socio'' <small>(Harris, 1780)</small>
* ''Fannia sociominor'' <small>(Harris, 1780)</small>
* ''Fannia tuberosa'' <small>(Ruricola, 1845)</small>
* ''Musca canicularis'' <small>Linnaeus, 1761</small>
* ''Musca lateralis'' <small>Linnaeus, 1758</small>
* ''Musca socio'' <small>Harris, 1780</small>
* ''Musca sociominor'' <small>Harris, 1780</small>
|wikispecies = Fannia canicularis
|commons = Category:Fannia canicularis
}}
'''Zgniłówka pokojowa''' (
==
Muchówka ta osiąga od 3,5 do 7 mm długości ciała. [[Czoło (anatomia)|Czoło]] samicy jest szerokie. [[Głaszczki]] samicy są co najmniej tak szerokie jak biczyk czułków. [[Przedtułów]] samicy ma nagie zagłębienie na [[episternit|episternum]] i tylko jedną drobną szczecinkę przyległą do szczecinki na [[epimeryt|epimerycie]]. Przez tarczę [[śródtułów|śródtułowia]] samicy biegną trzy matowobrązowe pasy. Występuje od jednej do trzech par [[szczecinki przedskrzydłowe|szczecinek przedskrzydłowych]]. Przedszwowe [[szczecinki środkowe grzbietu]] występują zwykle w 3 seriach i są takiej samej wielkości. Golenie przednich odnóży samicy są tylko u nasady wąsko zażółcone. Środkowe golenie samicy są pozbawione szczecinki przednio-brzusznej. U samca środkowe golenie są pozbawione guzków na wewntrznej powierzchni, a na całej brzusznej powierzchni porośnięte sterczącym owłosieniem o długości wynoszącej co najwyżej połowę średnicy goleni. Środkowe uda samca mają dwie szczecinki grzbietowe. Uda tylnej pary u obu płci mają szczecinki na wewnętrzno-tylnych krawędziach, a golenie tejże pary u samicy mają dwa rodzaje szczecin przednio-grzbietowych: mocniejsze oraz ustawione ponad nimi słabsze i krótsze dodatkowe. [[Odwłok]] samicy jest co najwyżej u nasady żółty, a jego [[tegum|tergity]] nie mają brązowych kropek. U samca odwłok może być częściowo żółtawy (forma jasna) lub całkowicie czarny (forma ciemna). Piąty [[sternum|sternit]] odwłoka samca jest matowy i nieodstający{{r|Rozkosny}}.
[[Larwa|Larwy]] dorastają do 6 mm. Ostatni segment ich odwłoka ma tylne [[przetchlinka|przetchlinki]] położone grzbietowo, z daleka od bocznych krawędzi, wyrostki boczno-grzbietowe zaopatrzone tylko w krótkie wypustki, a środkowe z wyrostków najkrótsze, jednak dłuższe niż połowa długości segmentu. Wyrostki grzbietowo-boczne segmentów odwłoka są krótkie, często słabo widoczne, przesunięte ku nasadom wyrostków boczno-grzbietowych, a w przypadku trzeciego segmentu całkiem zanikłe{{r|Rozkosny}}.
== Biologia i występowanie ==
[[Gatunek kosmopolityczny]], pospolity{{r|Kaczorowska}}. W Europie występują zarówno populacje dzikie jak i [[gatunek synantropijny|synantropijne]]. Larwy przechodzą rozwój w różnego rodzaju rozkładającej się materii organicznej np. gnijących warzywach i owocach, ekskrementach, nawozie, padlinie kręgowców, owadów i mięczaków. Podawane były także z gniazd ptaków, ssaków, [[Bombus|trzmieli]] i [[osowate|osowatych]]. Silnym atraktorem dla [[Imago|dorosłych osobników]] jest zapach moczu, stąd częste są w toaletach, stajniach i chlewach{{r|Kaczorowska}}.
W temperaturze 27°C jaja klują się po 24–36 godzinach, larwy żerują przez 8–10 dni, stadium [[poczwarka|poczwarki]] trwa 9–10 dni, a zapłodniona samica może składać jaja kolejnego pokolenia już po 4–5 dniach{{r|Kaczorowska}}. Dorosłe samce zajmują terytoria o wymiarach około 50 × 50 × 25 cm (wysokość ostatnia), których bronią wykonując charakterystyczne dla tego gatunku są loty patrolowe. Odbywają się one również w pokojach mieszkań wokół lamp sufitowych{{r|Zeil}}.
== Znacznie medyczne ==
Gatunek ten jest najczęstszą spośród zgniłówkowatych przyczyną [[muszyca|muszyc]]{{r|Rozkosny}}. Bywa wykorzystywany w [[entomologia sądowa|entomologii sądowej]] do ustalania czasu zgonu. Jej larwy pojawiają się na zwłokach kręgowców po 4–10 dniach{{r|Kaczorowska}}.
{{Przypisy|przypisy=
<ref name="Kaczorowska">{{Cytuj książkę | autor = Elżbieta Kaczorowska, Agnieszka Daber-Mońko | tytuł = Wprowadzenie do entomologii sądowej | wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego | data = 2014 | strony = 44-45}}</ref>
<ref name="Rozkosny">{{Cytuj pismo | autor = Rudolf Rozkošný, František Gregor, Adrian Pont | tytuł = The European Fanniidae (Diptera) | czasopismo = Acta scientiarum naturalium Academiae Scientiarum Bohemicae Brno | wydawca = Institute of Landscape Ecology | wydanie = 2 | wolumin = 31 | issn = 0032-8758 | data = 1997}}</ref>
<ref name="Zeil">{{Cytuj pismo | autor = Jochen Zeil | tytuł = The territorial flight of male houseflies (Fannia canicularis L.) | czasopismo = Behavioral Ecology and Sociobiology | wydanie = 3 | wolumin = 19 | strony = 213–219 | data = 1986 | doi = 10.1007/BF00300862}}</ref>
}}
[[Kategoria:Zgniłówkowate]]
[[Kategoria:Muchówki Afryki]]
[[Kategoria:Muchówki Ameryki Południowej]]
[[Kategoria:Muchówki Ameryki Północnej]]
[[Kategoria:Muchówki Australii]]
[[Kategoria:Muchówki Azji]]
[[Kategoria:Muchówki Europy]]
| |||