Wikipedia

Chengdu J-20: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Pysiekm (dyskusja | edycje)
1096 edycji
m →‎Historia: Usunięcie treści prawdopodobnych, podział rozdziału konstrukcji
Anulowanie wersji 50778400 autora Pysiekm (dyskusja)Intencje dobre ale niezrozumiała treść
Linia 68:
 
== Historia ==
NiepotwierdzoneWedług informacjeniepotwierdzonych wywiadu mówiły, żedoniesień program budowy samolotu mającego zastąpić ciężki myśliwiec [[Shenyang J-8|J-8II]] rozpoczęto w 1989 roku pod oznaczeniem "2-03",. aPoczątkowo planowano szerokie korzystanie z doświadczeń i rozwiązań zachodnich producentów., Jednak wale wskutek [[Protesty na placu Tian’anmen w 1989|wydarzeń na placu Tian’anmen]] byłota todroga niemożliwezostała zamknięta. ŹródłemDrugim i tradycyjnym źródłem nowych technologii i rozwiązań technicznych znów stał siębył Związek Radziecki a w ówczesnym czasie już Rosja. BrakNie jest informacjijasne, ow jakim stopniu użycianowy samolot jest wytworem rodzimej myśli technicznej, a wykorzystaniuna ile w jego budowie uczestniczyli zagranicznychzagraniczni specjalistówspecjaliści. IstniejąPrawdopodobnym jest, że w budowie i projektowaniu J-20 brali udział inżynierowie rosyjscy. Pewne podobieństwa do samolotu [[MiG 1-44]], któremogą wskazująwskazywać na udział konstruktorów [[MiG|MiG-a]], którzy brali już udział w pracach prowadzonych w Chengdu nad myśliwcem J-10, a w 1993 roku rozpoczętorozpoczęła się oficjalnąoficjalna współpracęwspółpraca pomiędzy OKB MiG i chińskimi ośrodkami naukowymi zajmującymi się konstrukcjami lotniczymi<ref name="Tomasz Szulc">Tomasz Szulc, ''Ewolucja chińskiego myśliwca J-20'', „Nowa Technika Wojskowa”, nr 5 (2014), s. 72-77, {{ISSN|1230-1655}}</ref>.▼
Prowadzenie po [[Wojna koreańska|Wojnie koreańskiej]], niezależnej od ZSRR polityki przez Chiny doprowadziło do konfliktów z sojusznikiem jakim był ZSRR. Doprowadziło to do zatrzymania handlu zbrojeniowego i wsparcia naukowego. Zatrzymało to rozwój technologi. USA nie chciały udzielić znacznego wsparcia, obawiając się powstania nowego konkurenta, a państwa zachodnie ograniczały się do małych transakcji. Udało się zakupić od Izraela projekt myśliwca [[IAI Lawi|Lavi]] i opracować własny [[Chengdu J-10|J-10]]. Udało się odnowić współpracę z [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] skąd pozyskano [[Su-27]] z licencją na produkcję<ref name=":0">{{Cytuj|rozdział=Chiński myśliwiec J-20|tytuł=Lotnictwo|data=2013-04|issn=1732-5323|wydawca=Magnum-X|s=14-24}}</ref>.
 
Ambicją przemysłu ChRL była budowa własnej konstrukcji ze względu prestiżowego i praktycznego. Wiele projektów jak J-12 okazało się nie udanych. [[Shenyang J-8|J-8]] nie spełnił oczekiwanych wymogów. J-10 był konstrukcją pochodzenia z [[MiG-21|MiG-21F]], której koszty rozwoju pokrył [[Pakistan]] z [[Stany Zjednoczone|USA]], a po odrzuceniu dokończyła [[Rosja]].
 
▲Niepotwierdzone informacje wywiadu mówiły, że program budowy samolotu rozpoczęto w 1989 roku pod oznaczeniem "2-03", a planowano korzystanie z doświadczeń i rozwiązań zachodnich producentów. Jednak w wskutek [[Protesty na placu Tian’anmen w 1989|wydarzeń na placu Tian’anmen]] było to niemożliwe. Źródłem nowych technologii i rozwiązań technicznych znów stał się Związek Radziecki. Brak jest informacji, o stopniu użycia rodzimej myśli technicznej, a wykorzystaniu zagranicznych specjalistów. Istnieją podobieństwa do samolotu [[MiG 1-44]], które wskazują na udział konstruktorów [[MiG|MiG-a]], a w 1993 roku rozpoczęto się oficjalną współpracę pomiędzy OKB MiG i chińskimi ośrodkami naukowymi<ref name="Tomasz Szulc">Tomasz Szulc, ''Ewolucja chińskiego myśliwca J-20'', „Nowa Technika Wojskowa”, nr 5 (2014), s. 72-77, {{ISSN|1230-1655}}</ref>.
 
Prace nad nową maszyną realizowano w Instytucie 611 znanym obecnie jako Chengdu Aircraft Design Institute ([[Język chiński|chiń.]]: 成都飞机设计研究所; [[Hanyu pinyin|Pinyin]]: ''Chéngdū fēijī shèjì yánjiūsuǒ'') pod kierunkiem głównego konstruktora Jang Wei. W 2008 roku zapadła decyzja, iż podstawą do dalszych prac będzie projekt określany jako "Projekt 718"<ref name="Tomasz Szulc" />.
 
Na zachodzie pierwsze informacje dotyczące nowego typu chińskiego myśliwca zbudowanego z wykorzystaniem technologii obniżających [[Skuteczna powierzchnia odbicia|skuteczną powierzchnię odbicia radiolokacyjnego]] pochodzą od [[Office of Naval Intelligence]] (Biuro Wywiadu Marynarki Wojennej). W 1997 roku [[Stany Zjednoczone|amerykański]] wywiad informował o prowadzonych w Chengdu Aircraft Industry Group pracach nad nowym, wielozadaniowym myśliwcem, nazwanym w Stanach Zjednoczonych XXJ lub J-XX<ref name="Andreas Rupprecht">{{Cytuj pismo | nazwisko =Rupprecht | imię =Andreas | tytuł = Dragon Fighters: The current status of China's fighter force| czasopismo =Combat Aircraft| wolumin= 5 (2015)| strony =52–61 | issn =20417470 }}</ref>. Miała być to maszyna odpowiadająca gabarytami i konfiguracją [[Rosja|rosyjskiemu]] [[MiG-31|MiG-owi-31]] i amerykańskiemu [[McDonnell Douglas F-15 Eagle|F-15 Eagle’owi]]. Przewidywano, że wejdzie ona do służby liniowej w 2015 roku. Kolejne doniesienia amerykańskiego wywiadu wskazywały na Shenyang Aircraft Corporation jako miejsce prac nad samolotem, którego układ konstrukcyjny przypominał rosyjski [[Su-47]] ale ze skrzydłami o dodatnim, klasycznym skosie. O rosyjskim rodowodzie nowego samolotu miała również świadczyć współpraca chińskich konstruktorów ze specjalistami z wytwórni [[Suchoj]]a.
 
W 2002 roku ujawniono zdjęcia makiety nowej maszyny, którą badano w tunelu aerodynamicznym. W 2004 roku ponownie uznano, że pracami nad samolotem zajmują się specjaliści z Chengdu. Rok później na chińskich stronach internetowych pojawiły się pierwsze zdjęcia samolotu określanego mianem J-14, przypominającego amerykańskiego [[Lockheed F-22 Raptor|Lockheeda F-22 Raptora]]. Specjaliści lotniczy dość sceptycznie podchodzili do ujawnionych fotografii, podejrzewając celową mistyfikację chińskich władz. W listopadzie 2009 roku generał He Weirong, zastępca dowódcy chińskich sił powietrznych, ujawnił, że w 2010 lub 2011 roku oblatany zostanie nowy chiński myśliwiec będący równorzędną konstrukcją dla F-22<ref name="Andreas Rupprecht" />. Rok później na [[China International Aviation & Aerospace Exhibition]] ujawniono dalsze informacje o powstającym samolocie. Pokazano między innymi makietę kabiny samolotu, a w grudniu 2010 roku w internecie pojawiły się pierwsze zdjęcia samolotu na przyzakładowym lotnisku w Chengdu.▼
Maszyna miała odpowiadać [[Rosja|rosyjskiemu]] [[MiG-31|MiG-owi-31]] i amerykańskiemu [[McDonnell Douglas F-15 Eagle|F-15 Eagle’owi]]. Przewidywano, wejście do służby w 2015 roku. Kolejne doniesienia amerykańskiego wywiadu wskazywały na Shenyang Aircraft Corporation jako miejsce prac nad samolotem, którego układ konstrukcyjny przypominał rosyjski [[Su-47]] ale ze skrzydłami o dodatnim, klasycznym skosie. O rosyjskim rodowodzie nowego samolotu miała również świadczyć współpraca chińskich konstruktorów ze specjalistami z wytwórni [[Suchoj]]a.
 
[[Oblot]]u nowej maszyny dokonano 11 stycznia 2011 roku; za sterami samolotu siedział pułkownik Li Gang, który wcześniej brał udział w pracach nad samolotami [[Chengdu J-7]], [[JF-17 Thunder]] i [[Chengdu J-10]]<ref name="Tomasz Szulc" /><ref name="Andreas Rupprecht" />. Ujawniony egzemplarz miał numer boczny 2001, według niepotwierdzonych źródeł istnieje jeszcze jeden samolot o numerze bocznym 2002. Przygotowania do oblotu rozpoczęto 22 grudnia 2010 roku, prawdopodobnie maszyna miała się wznieść do dziewiczego lotu 7 stycznia 2011 roku, jednak z nieznanych powodów oblot przełożono na 11 stycznia. Jest wielce prawdopodobne, że data oblotu związana była z wizytą w Chinach [[Sekretarz obrony Stanów Zjednoczonych|sekretarza obrony USA]] [[Robert Gates|Roberta Gatesa]]. Sam lot w asyście dwumiejscowego samolotu J-10 trwał 21 minut<ref name="Tomasz Szulc" />.▼
W 2002 roku ujawniono zdjęcia makiety nowej maszyny, którą badano w tunelu aerodynamicznym. W 2004 roku ponownie uznano, że pracami nad samolotem zajmują się specjaliści z Chengdu. Rok później na chińskich stronach internetowych pojawiły się pierwsze zdjęcia samolotu określanego mianem J-14, przypominającego amerykańskiego [[Lockheed F-22 Raptor|Lockheeda F-22 Raptora]]. Specjaliści lotniczy dość sceptycznie podchodzili do ujawnionych fotografii, podejrzewając celową mistyfikację chińskich władz.
 
▲W listopadzie 2009 roku generał He Weirong, zastępca dowódcy chińskich sił powietrznych, ujawnił, że w 2010 roku oblatany zostanie nowy chiński myśliwiec będący równorzędną konstrukcją dla F-22<ref name="Andreas Rupprecht" />. Rok później na [[China International Aviation & Aerospace Exhibition]] ujawniono dalsze informacje o powstającym samolocie. Pokazano między innymi makietę kabiny samolotu, a w grudniu 2010 roku w internecie pojawiły się pierwsze zdjęcia samolotu na przyzakładowym lotnisku w Chengdu.
 
[[Oblot]]u nowej maszyny dokonano 11 stycznia 2011 roku; za sterami samolotu siedział pułkownik Li Gang, który wcześniej brał udział w pracach nad samolotami [[Chengdu J-7]], [[JF-17 Thunder]] i [[Chengdu J-10]]<ref name="Tomasz Szulc" /><ref name="Andreas Rupprecht" />.
 
▲Ujawniony egzemplarz miał numer boczny 2001, według niepotwierdzonych źródeł istnieje jeszcze jeden samolot o numerze bocznym 2002. Przygotowania do oblotu rozpoczęto 22 grudnia 2010 roku, prawdopodobnie maszyna miała się wznieść do dziewiczego lotu 7 stycznia 2011 roku, jednak z nieznanych powodów oblot przełożono na 11 stycznia. Jest wielce prawdopodobne, że data oblotu związana była z wizytą w Chinach [[Sekretarz obrony Stanów Zjednoczonych|sekretarza obrony USA]] [[Robert Gates|Roberta Gatesa]]. Sam lot w asyście dwumiejscowego samolotu J-10 trwał 21 minut<ref name="Tomasz Szulc" />.
 
16 maja 2012 roku do dziewiczego lotu wzbił się drugi prototyp maszyny J-20, oznaczony numerem 2002, a 1 marca 2014 roku – trzeci samolot prototypowy o numerze bocznym 2011<ref>''Maiden Flight of Third Chengdu J-20 Prototype'', „Air Forces Monthly”, nr 4 (2014), s. 20, {{ISSN|0955-7091}}</ref>.
Linia 93 ⟶ 83:
 
== Konstrukcja ==
J-20 jest wolnonośnym [[górnopłat]]em napędzanym dwoma silnikami. Na J-20 zastosowano układ aerodynamiczny zwany potocznie [[Kaczka (lotnictwo)|„kaczką”]], w którym skośne, o dodatnim wzniosie [[Powierzchnie sterowe|usterzenie poziome]] znajduje się w części dziobowej przed skrzydłami za kabiną pilota. [[Skrzydło (lotnictwo)|Skrzydła]] o trapezowym obrysie z krótkimi napływami, mocno przesunięte do tyłu kadłuba, krawędzie spływu skrzydeł sięgają połowy dysz silników. Skrzydła o niewielkim ujemnym wzniosie zaopatrzone w klapy noskowe na krawędzi natarcia oraz klapy i klapolotki na krawędzi spływu. Silnie rozchylone stateczniki pionowe odchylające się całą powierzchnią ([[usterzenie płytowe]]) pełniące prawdopodobnie również rolę hamulców aerodynamicznych skracających dobieg samolotu. Pod usterzeniem pionowym zamontowano nieruchome, silnie rozchylone na zewnątrz powierzchnie aerodynamiczne o trapezowym obrysie i dodatnim wzniosie. Ich obecność może świadczyć o problemach ze statecznością kierunkową samolotu, na tyle dużą, że zdecydowano się je umieścić, chociaż wiadomo, że stanowią one element znacząco zwiększający echo radiolokacyjne samolotu. Płytowe stery kierunku są ruchome (jak w PAK-FA)<ref name=":0" />. ▼
 
Po obu stronach kadłuba, tuż za kabiną pilota znajdują się prostokątne, ustawione skośnie względem płaszczyzny pionowej kadłuba, wloty powietrza do silników. Są one dość szeroko rozstawione względem silników co sprzyja schowaniu ich turbin, generujących silne echo radarowe. Na kadłubie tuż przed wlotami w ich górnej części umieszczono regulatory przepływu powietrza do wlotów. Dodatkowo zmniejszają one echo radiolokacyjne jakie generują wloty powietrza do silników. W pobliżu wlotów umieszczono również klapy zapobiegające [[pompaż]]owi silników. Kadłub o trapezowym przekroju z krótszą podstawą. Jego przód ma poziomą krawędź zmniejszającą echo radiolokacyjne maszyny. Mocno nachylone krawędzie boczne kadłuba również sprzyjają zmniejszeniu echa radarowego. Kroplowa osłona kabiny odchylana w całości do tyłu.
=== Kadłub ===
J-20 jest wolnonośnym [[górnopłat]]em. Przód kadłuba o kształcie spłaszczonej elipsoidy, przedłuża część centralną. Górna część wypukła, natomiast dolna spłaszczona. Poszycie gładkie, o kilku panelach i antenach. Skrzynkowy centropłat ma przekrój trapezu. Nachylenie bocznych ścian zmniejsza efekt echa radaru, a jego wydłużenie wspiera większe prędkości. Kadłub pomimo szerokości, posiada dwa silniki usytuowane blisko siebie. Wloty powietrza zostały zsunięte na boki, co dało miejsce na zamykaną komorę uzbrojenia samolotu w części centralnej i dwie mniejsze po bokach<ref name=":0" />.
 
Wloty powietrza mają kształt prostokąta i ustawione zostały ukośnie względem płaszczyzny kadłuba z podcięciem skośnym. Umieszczone na nich wybrzuszenia mają zmniejszać echo radarowe. Cztery prostokątne klapy znajdują na górnej powierzchni kadłuba. Na kadłubie pomiędzy silnikami umieszczono komorę ze spadochronem hamującym.
 
Na J-20 zastosowano układ aerodynamiczny zwany potocznie [[Kaczka (lotnictwo)|„kaczką”]], w którym skośne, o dodatnim wzniosie [[Powierzchnie sterowe|usterzenie poziome]] znajduje się w części dziobowej przed skrzydłami za kabiną pilota.
 
=== Skrzydła ===
[[Skrzydło (lotnictwo)|Skrzydła]] o trapezowym obrysie z krótkimi napływami, mocno przesunięte do tyłu kadłuba. Krawędzie spływu skrzydeł sięgają połowy dysz silników. Skrzydła są o niewielkim ujemnym wzniosie zaopatrzone w klapy noskowe na krawędzi natarcia oraz klapy i klapolotki na krawędzi spływu. Pod skrzydłami zamontowane kroplowe osłony, które kryją napędy klap.
 
=== Usterzenie ===
▲Silnie rozchylone stateczniki pionowe odchylające się całą powierzchnią ([[usterzenie płytowe]]) pełniące prawdopodobnie również rolę hamulców aerodynamicznych skracających dobieg samolotu. Pod usterzeniem pionowym zamontowano nieruchome, silnie rozchylone na zewnątrz powierzchnie aerodynamiczne o trapezowym obrysie i dodatnim wzniosie. Ich obecność może świadczyć o problemach ze statecznością kierunkową samolotu, na tyle dużą, że zdecydowano się je umieścić, chociaż wiadomo, że stanowią one element znacząco zwiększający echo radiolokacyjne samolotu. Płytowe stery kierunku są ruchome (jak w PAK-FA)<ref name=":0" />.
 
=== Kabina ===
Kroplowa osłona kabiny odchylana w całości do tyłu. Fotel pilota odchylony w tył celem zmniejszenia przeciążeń. Zamontowano dwa małe i duże monitory wielofukcyjne obok klasycznych analogowych przyrządów kabiny. Widać również zamontowany wyświetlacz HUD. Drążek sterowy umiejscowiony z boku<ref name=":0" />.
 
=== Podowzie ===
Samolot ma proste, trój podporowe, chowane [[Podwozie (lotnictwo)|podwozie]] z przednim podparciem. Przednie koło chowa się do wnęki w kadłubie, główne – do wnęk po bokach kadłuba. Osłony podwozia o bardzo dużych rozmiarach.
 
PrawdopodobnieSamolot zastosowanoma rosyjskieproste, trójpodporowe, chowane [[Podwozie (lotnictwo)|podwozie]] z przednim podparciem. Przednie koło chowa się do wnęki w kadłubie, główne – do wnęk po bokach kadłuba. Na kadłubie pomiędzy silnikami umieszczono komorę ze spadochronem hamującym. Nie jest jasne, jakie silniki zastosowano w prototypach. Prawdopodobnie były to rosyjskie AL-31F (możliwe jest również, że są to silniki w wersji FN) o ciągu 123 kN lub AL-37FU o ciągu (z dopalaniem) 145 kN lub chińskie WS-10G o ciągu 130 kN. Żaden z nich nie jest na tyle mocny, aby zapewnić dość dużej i ciężkiej konstrukcji (szacunkowa masa samolotu wynosi około 40 ton) jaką jest J-20 odpowiednią prędkość naddźwiękową bez użycia dopalaczy. Dla wersji seryjnej wybrano silniki [[Xi’an WS-15]]<ref name = "służba" />.▼
=== Napęd ===
▲Prawdopodobnie zastosowano rosyjskie silniki AL-31F (możliwe, że są to silniki w wersji FN) o ciągu 123 kN lub AL-37FU o ciągu (z dopalaniem) 145 kN lub chińskie WS-10G o ciągu 130 kN. Żaden z nich nie jest na tyle mocny, aby zapewnić dość dużej i ciężkiej konstrukcji (szacunkowa masa samolotu wynosi około 40 ton) jaką jest J-20 odpowiednią prędkość naddźwiękową bez użycia dopalaczy. Dla wersji seryjnej wybrano silniki [[Xi’an WS-15]]<ref name="służba" />.
 
Uzbrojenie będzie przenoszone w wewnętrznych komorach uzbrojenia, lecz dość duży prześwit między dolną krawędzią kadłuba a ziemią sugeruje również możliwość zastosowania uzbrojenia podwieszanego na zewnętrznych węzłach. ▼
=== Uzbrojenie ===
▲Uzbrojenie będzie przenoszone w wewnętrznych komorach uzbrojenia, lecz dość duży prześwit między dolną krawędzią kadłuba a ziemią sugeruje również możliwość zastosowania uzbrojenia podwieszanego na zewnętrznych węzłach.
 
{{Przypisy|2}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Chengdu_J-20”