Wielki Lipnik: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków
poprawa przek., WP:SK, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, źródła/przypisy
Linia 1:
{{inne znaczenia|miejscowości|[[Wielki Lipnik (potok)]]}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = VeľkýWielki LipníkLipnik
|nazwa oryginalna = Veľký Lipník
|zdjęcie = Wielki Lipnik w Słowacji. Widok z przełęczy pod Tokarnią.jpg
|opis zdjęcia = Ogólny widok z przełęczy pod Tokarnią
|herb =
|flaga =
|dopełniacz nazwy =
|państwo = SVK
|1. jednostka administracyjna = [[kraj preszowski|preszowski]]
|2. jednostka administracyjna = [[Powiat Lubowla|Lubowla]]
|stanowisko zarządzającego = starosta
|powierzchnia = 25,73
|wysokośćzarządzający = Peter =Labant{{r|zarządzający}}
|rok powierzchnia = 201027,51{{r|obszar}}
|liczbawysokość ludności = 1338569{{r|cp}}
|gęstośćrok zaludnienia = 372011
|numerliczba ludności kierunkowy = 984{{r|cp}}
|kod pocztowy gęstość zaludnienia = 065 3335,8
|numer kierunkowy =
|powierzchniakod pocztowy = 25,73
|tablice rejestracyjne = SL
|stopniN = 49 |minutN = 22 |sekundN = 30
|stopniE = 20 |minutE = 29 |sekundE = 50
|kod mapy = kraj preszowski
|commons = Category:Veľký Lipník
|www = http://www.velkylipnik.sk/
}}
[[Plik:Veľký Lipník Wielki Lipnik 3.jpg|thumb|250px|Cerkiew św. Michała]]
'''Wielki Lipnik'''{{r|ksng}} ([[język słowacki|słow.]] ''Veľký Lipník'', [[język węgierski|węg.]] ''Nagyhársas'', do 1899 ''Nagy-Lipnik'') – duża wieś ([[obec]]) na słowackim [[Spisz]]u w [[Powiat Lubowla|powiecie Lubowla]].
 
== Historia ==
Założona została na [[Prawo magdeburskie|prawie niemieckim]] w 1330 r. przez ród Görgyów. Początkowo były to dwie oddzielne miejscowości: Lipnik Stary i Wyżni. W okresie kolonizacji wołoskiej osadzili się w niej [[Wołosi]]. Z akt duszpasterskiej wizytacji z 1700 r. dowiadujemy się, że mieszkało tutaj „''330 dusz greckokatolickich''”, a [[dziesięcina]] pobierana była tylko w owsie, bo „''żadne inne zboże tu nie rośnie''”, a także, że była tutaj cerkiew [[Archanioł Michał|św. Michała]] („w'' nędznym stanie''”), szkoła i jeden nauczyciel. Wieś jednak rozwijała się; w 1820 r. było już 206 domów, później liczba ludności tak wzrosła, że zaczęło brakować pół uprawnych dla ich wyżywienia, epidemia [[cholera|cholery]] w [[1831]] tylko chwilowo zmniejszyła przyrost ludności. W 1849 r. bunt chłopski został krwawo stłumiony przez rząd austriacki. Z powodu przeludnienia pod koniec XIX wieku miała miejsce nasilona emigracja, głównie do USA. W 1913 r. miejscowość liczyła już 1150 Rusinów i 25 Żydów. W 1962 r. miejscowość liczyła 230 domów i około 900 mieszkańców.
 
== Ludność ==
Linia 37 ⟶ 39:
 
== Położenie geograficzne i turystyka ==
Miejscowość położona jest na wysokości 540–580 m n.p.m. w dolinie rzeki [[Lipnik (dopływ Dunajca)|Lipnik]] pod [[Wysoki Wierch|Wysokim Wierchem]], na granicy dwóch regionów geograficznych: [[Pieniny|Pienin]] i [[Magura Spiska|Magury Spiskiej]]. Przebiega przez nią droga z [[Czerwony Klasztor (miejscowość)|Czerwonego Klasztora]] do miejscowości [[Gniazda|Hniezdne]], gdzie krzyżuje się z [[droga krajowa nrDroga I/77 (Słowacja)|drogą krajową nr 77]] (do miejscowości [[Lubowla (Słowacja)|Lubowla]] lub [[Biała Spiska]]).
 
W miejscowości jest źródło wody mineralnej o składzie podobnym do słynnej dawniej wody ze [[Śmierdzonka|Śmierdzonki]]. Głównym zabytkiem jest greckokatolicka [[Cerkiew (budynek)|cerkiew]] św. Michała z 1794 r. z barokową kopułą na wieży, jedną [[nawa|nawą]] i kolistym [[prezbiterium]]. Znajduje się w niej [[ikonostas]] z początków XX w. i bogato zdobiony chór. Obok niej źródło zwane Źródłem św. Andrzeja z wodą mineralną o podobnym składzie, jak woda z [[Śmierdzonka|Śmierdzonki]]. W centrum wsi duża lipa o czterech pniach ([[pomnik przyrody]]).
Linia 46 ⟶ 48:
 
{{Osobny artykuł|Przejście graniczne Szlachtowa-Veľký Lipník}}
 
{{Przypisy|
<ref name="cp">{{Cytuj stronę | url = http://www.citypopulation.de/php/slovakia-presovskykraj.php | tytuł = Slovakia: Prešovský kraj | praca = City Population | język = en | data dostępu = 2017-10-31}}</ref>
<ref name="ksng">{{Cytuj stronę | url = http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/wykaz_polskich_nazw_geograficznych.pdf | tytuł = Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata | data = 2013 | opublikowany = [[Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej|KSNG]] | strony = 266 | data dostępu = 2017-10-29}}</ref>
<ref name="obszar">{{Cytuj stronę | url = http://www.skgeodesy.sk/sk/ugkk/kataster-nehnutelnosti/registre-obnovenej-evidencie-pozemkov/ | tytuł = Registre obnovenej evidencie pozemkov | data = 2017-08-10 | opublikowany = Úrad geodézie, kartografie a katastra SR | język = sk | data dostępu = 2017-10-31}}</ref>
<ref name="zarządzający">{{Cytuj stronę | url = http://volby.statistics.sk/oso/oso2014/oso2014/sk/tab13.html | tytuł = Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí | data = 2014 | opublikowany = Štatistický úrad Slovenskej republiky | język = sk | data dostępu = 2017-10-31}}</ref>
}}
 
== Bibliografia ==
#* {{Cytuj książkę|imię=Józef |nazwisko=Nyka|autor link= Józef Nyka|tytuł=Pieniny. Przewodnik. Wyd. IX |miejsce=Latchorzew |data=2006 |wydawca=Wyd. Trawers |isbn= 83-915859-4-8}}
#* {{Cytuj książkę |tytuł=Pieniny. Mapa turystyczna 1:25&nbsp;000 |wydawca=Agencja Wydawnicza „Wit” s.c |miejsce=Piwniczna |isbn=978-83-907671-3-9}}
 
{{Powiat Lubowla}}