Pesach: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Adamno (dyskusja | edycje)
m wyraz 'posmarowane' kompletnie to nie pasuje, posmarowac można ukąszenie komara.
myślnik
Linia 17:
'''Święto Wiosny''' (hebr.: ''Chag ha-Awiw'')<br />
'''Święto Przaśników''' lub '''Święto Macy'''{{r|schorr}} (hebr. ''Chag ha-macot'')<br />
'''Święto Wolności''' (hebr. ''Chag ha-Cherut'' - חג החרות)<br />
'''Żydowska Wielkanoc'''<br />
'''Pascha żydowska'''
Linia 23:
}}
{{commonscat|Passover}}
'''Pesach'''{{r|żih|pwn|Tomaszewski|Jędrzejewski|Smykowska}} ([[język hebrajski|hebr.]] <font style="font-family:times; font-size:150%">פֶּסַח</font> najprawdopodobniej: ''przejść nad''{{r|Glasson}}, ew. ''przejście''{{r|Kosek}}, ''pominięty'', ''oszczędzony''), '''Pejsech''' ([[jidysz|jid.]]){{r|żih}}, '''Pascha''' ([[Język grecki|gr.]]){{r|pwn|grecki}}, '''Pasach'''{{r|Glasson}}, '''Święto Wiosny''' (hebr.: ''Chag ha-Awiw''), '''Święto Przaśników'''{{r|żih|pwn}} lub '''Święto Macy'''{{r|schorr}} (hebr. ''Chag ha-macot''){{r|żih|pwn}}, '''Święto Wolności''' (hebr. ''Chag ha-Cherut'' - חג–חג החרות){{r|schorr}}, lokalnie w [[Polska|Polsce]] także nazywane '''Żydowską Wielkanocą'''{{r|żih}}, a w literaturze chrześcijańskiej '''Paschą''' lub '''Paschą żydowską'''{{r|Jankowski|Proniewski|Lijka|Sienkiewicz}} – najważniejsze i najstarsze [[święta żydowskie|święto żydowskie]] cyklu rocznego obchodzone na pamiątkę wyzwolenia [[Żydzi|Izraelitów]] z [[Biblizmy#N|niewoli egipskiej]]. Nazwa święta najprawdopodobniej związana jest z [[Biblia|biblijnymi]] opisami „przejścia” ([[Bóg w judaizmie|Boga]] nad domami Izraelitów w Egipcie, Izraelitów przez morze) lub „ominięcia” w czasie wspomnianej, ostatniej z [[Plagi egipskie|plag egipskich]] tych domów Izraelitów, których odrzwia były pokropione krwią baranka. Święto rozpoczyna się 15 dnia miesiąca [[nisan]]. W [[Izrael]]u (''[[Ziemia Izraela|Erec Jisrael]]'') i [[Judaizm reformowany|judaizmie reformowanym]] trwa 7 dni, natomiast w [[diaspora (naród)|diasporze]] – ze względu na brak pewności, czy w danym kraju nów księżyca przypada w tym samym czasie co w [[Palestyna|Palestynie]] – 8 dni. Główne uroczystości odbywają się w pierwszym (w diasporze także i w drugim) dniu (''Leil ha Seder''). Centralnym wydarzeniem jest wieczerza [[seder]]owa z odczytywaniem [[Hagada|Hagady]] – historii wyjścia z Egiptu, która rozpoczyna się od słów: „Byliśmy niewolnikami faraona w Egipcie...”. Pesach jest przez Żydów nazywany także '''świętem wolności''' (''z’man cheruteinu''). Dzień siódmy święta Pesach (lub ósmy w diasporze) upamiętnia przejście Żydów przez ''Jam Suf'' – [[Morze Czerwone]]. W drugim dniu Pesach, czyli 16 nisan, rozpoczyna się „[[liczenie omeru]]” (''sfirat ha-omer'') – tradycyjne, publiczne odliczanie kolejnych 49 dni do [[Szawuot]] (Święto Tygodni, zwane też Świętem Żniw), kiedy składana była ofiara z pszenicy.
[[Plik:Rylands Haggadah Red Sea.jpg|thumb|XIV wieczna iluminacja – wyjście z Egiptu (manuskrypt ''Rylands Haggadah'')]]
 
Linia 174:
<ref name="Romejko">{{Cytuj książkę | autor = Adam Romejko | tytuł = Elementy liturgii paschalnej w opisie ostatniej wieczerzy według świętego Łukasza | wydawca = [[Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie|Akademia Teologii Katolickiej]] | miejsce = Warszawa | data = 1996 | url = http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/01_romejko_ostatnia_wieczerza.pdf | strony = 102}}</ref>
<ref name ="Rubinkiewicz">{{cytuj książkę | tytuł = Apokryfy Starego Testamentu| inni = Ryszard Rubinkiewicz (red.)| wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio"| miejsce = Warszawa| rok = 2006| isbn = 83-7146-142-9| strony = 259–261}}</ref>
<ref name="schorr">{{Cytuj stronę | url = http://www.schorr.pl/index.php?option=com_glossary&func=view&Itemid=89&catid=36&term=Chag+ha-Cherut | tytuł = Chag ha-Cherut - חג החרות | autor = Fundacja im. prof. Mojżesza Schorra | praca = Słownik pojęć judaistycznych | opublikowany = Fundacja im. prof. Mojżesza Schorra | język = pl | data dostępu = 2016-12-26}}</ref>
<ref name="Scriptores">{{Cytuj pismo | tytuł = Słowniczek skojarzeniowy wybranych pojęć kultury żydowskiej | czasopismo = [[Scriptores. Pamięć. Miejsce. Obecność]] | wydawca = Stowarzyszenie "Brama Grodzka" | wydanie = 27 | wolumin = 193 | strony = 194 | issn = 1644-9444 | język = pl | data = 2003 | url = http://www.klon.org.pl/files/biblioteka.ngo.pl/public/czasopisma/Scriptores/Nr_27/23_Slowniczek.pdf}}</ref>
<ref name="Sienkiewicz">{{Cytuj pismo | autor = Edward Sienkiewicz | tytuł = Wspólnototwórczy charakter żydowskiej Paschy | czasopismo = Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie | wydawca = Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego w Szczecinie | wolumin = 21 | strony = 157–174 | issn = 1230-0780 | język = pl | data = 2014 | url = http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-7d2c8c8c-8f2f-4d07-8b0c-7266c2f2794a/c/10_sienkiewicz_edward.pdf}}</ref>
<ref name="Slomka">{{Cytuj stronę | nazwisko = Słomka | imię = Jan | tytuł = ''Ojcowie Kościoła: życie – pisma – myśl''| url = http://www.wtl.us.edu.pl/pdf/zak/patrologia.pdf | opublikowany = Uniwersytet Śląski. Wydział Teologiczny. Katowice 2008| data = | data dostępu = 2012-01-25}}</ref>
<ref name="Słownik">{{Cytuj stronę | url = http://www.schorr.edu.pl/index.php?option=com_glossary&func=view&Itemid=89&catid=36&term=Pesach | tytuł = Pesach – פסח | autor = Fundacja im. prof. Mojżesza Schorra | praca = Słownik pojęć judaistycznych | opublikowany = Fundacja im. prof. Mojżesza Schorra | język = pl | data dostępu = 2016-05-17}}</ref>
<ref name="Smykowska">{{Cytuj książkę | autor = Elżbieta Smykowska | tytuł = Pesach. Święto niekwaszonych chlebów - przaśników. Święto wolności [w:] Święta żydowskie. Mały słownik | wydawca = Verbinum | miejsce = Warszawa | data = 2010 | strony = 147-167 | isbn = 9788371924118}}</ref>
<ref name="Strack">{{Cytuj książkę | autor = Hermann L. Strack, Paul Billerbeck | tytuł = Kommentar zum Neuen Testament aus Talmud und Midrasch (T. II) | wydawca = Beck | miejsce = Monachium | data = 1924 | url = https://archive.org/stream/KommentarZumNeuenTestamentAusTalmudUndMidraschVol.2/Kommentar.Strack.Billerbeck.v.2#page/n851/mode/2up | strony = 837}}</ref>
<ref name="Toaff">{{Cytuj książkę|rozdział = Prefazione |tytuł = Il Haggadàh di Pesach. Testo ebraico con traduzione italiana. Rito sefardita | inni = Emanuele Luzzati (ilustracje), rabin Fernando D. Belgrado (przekład i przypisy)| autor r = Elio Toaff | autor r link = Elio Toaff | wydanie = 3 | rok = 1993 | wydawca = Editrice La Giuntina | miejsce = Florencja |isbn = 88-85943-09-8| strony = 7–11 | odn = tak}}</ref>