Wikipedia

Biblioteka Narodowa (Warszawa): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
referencje na końcu - wtedy kod źródłowy jest czytelniejszy co umożliwi prostsze rozeszerzenie artykułu)
referencje na koniec
Linia 33:
 
== Piony organizacyjne i siedziby ==
W skład Biblioteki wchodzą trzy piony organizacyjne: Książnica – właściwa biblioteka, [[Instytut Bibliograficzny]], [[Instytut Książki i Czytelnictwa]], [[Instytut Konserwacji Zbiorów Bibliotecznych]].
* Książnica – właściwa biblioteka
* [[Instytut Bibliograficzny]]
* [[Instytut Książki i Czytelnictwa]]
* [[Instytut Konserwacji Zbiorów Bibliotecznych]].
 
Główna siedziba Biblioteki Narodowej znajduje się w [[Warszawa|Warszawie]] przy [[Aleja Niepodległości w Warszawie|al. Niepodległości]] 213 na [[Pole Mokotowskie|Polu Mokotowskim]], a Zakład Starych Druków i Zakład Rękopisów w [[Pałac Krasińskich w Warszawie|pałacu Krasińskich]] przy [[Plac Krasińskich w Warszawie|placu Krasińskich]] 3/5.
 
Linia 45 ⟶ 40:
 
Biblioteka Narodowa została utworzona{{r|dembyksiazka}}
[[rozporządzenie z mocą ustawy|rozporządzeniem Prezydenta RP z mocą ustawy]] z dnia 24 lutego 1928 (weszło w życie 1 marca)<ref>Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 lutego 1928. O Bibljotece Narodowej ({{Dziennik Ustawr|1928|21|183rozporzadzenie}}).</ref>. Pierwszym dyrektorem był od 1934 [[Stefan Demby]], a jego następcą od lipca 1937 został [[Stefan Vrtel-Wierczyński]]<ref>{{Cytuj pismo r| tytuł = Pożegnanie dyr. Stefana Dembego | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=40687| czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 1 | data = nr 146 z 3 lipca 1937pozegnanie}}</ref>.
 
Pod zbiory przeznaczona została część nowo wybudowanego gmachu [[Biblioteka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie|Biblioteki Wyższej Szkoły Handlowej]] (w 1933 uczelnia zmieniła nazwę na [[Szkoła Główna Handlowa w Warszawie|Szkołę Główną Handlową]]), w którym Biblioteka Narodowa rozpoczęła działalność w 1930<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Jarosz-Nojszewska | imię = Anna | tytuł = Biblioteka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie | czasopismo = Stolica | strony = 50 | data = czerwiec 2016}}</ref>. Placówka partycypowała w jego budowie, udzielając WSH pożyczki i opłacając z góry czynsz za okres sześciu lat<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Jarosz-Nojszewska | imię = Anna | tytuł = Biblioteka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie | czasopismo = Stolica | strony = 49 | data = czerwiec 2016}}</ref>. W 1935 zbiory specjalne przeniesiono do [[pałac Potockich w Warszawie|pałacu Potockich]] na [[Ulica Krakowskie Przedmieście w Warszawie|Krakowskim Przedmieściu]] 15<ref name="Enc60"/>. W 1939 zbiory Biblioteki Narodowej stanowiło ok. 770 tys. jednostek, w tym 52 tys. rękopisów, 80 tys. jednostek graficznych oraz 11,5 tys. map i atlasów<ref name="Enc60">{{cytuj książkę | tytuł = Encyklopedia Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1994 | strony = 60 | isbn = 83-01-08836-2}}</ref>. Podczas [[Obrona Warszawy (1939)|obrony Warszawy]] we wrześniu 1939 uległy zniszczeniu należące do niej zbiory Biblioteki Szkoły Polskiej na Batignolles w Paryżu i [[Muzeum Polskie w Rapperswilu|Muzeum Polskiego w Rapperswilu]], znajdujące się w [[Centralna Biblioteka Wojskowa|Centralnej Bibliotece Wojskowej]] w [[Aleje Ujazdowskie w Warszawie|Alejach Ujazdowskich]]<ref name="Enc60"/>. W 1940 Niemcy na bazie m.in. Biblioteki Narodowej stworzyli Bibliotekę Miejską w Warszawie ([[Język niemiecki|niem.]] ''Staatsbibliothek Warschau'') i utworzyli w jej ramach trzy oddziały{{r|historia}}:▼
 
▲Pod zbiory przeznaczona została część nowo wybudowanego gmachu [[Biblioteka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie|Biblioteki Wyższej Szkoły Handlowej]] (w 1933 uczelnia zmieniła nazwę na [[Szkoła Główna Handlowa w Warszawie|Szkołę Główną Handlową]]), w którym Biblioteka Narodowa rozpoczęła działalność w 1930<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Jarosz-Nojszewska | imię = Anna | tytuł = Biblioteka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie | czasopismo = Stolica | strony = 50 | data = czerwiec 2016}}</ref>. Placówka partycypowała w jego budowie, udzielając WSH pożyczki i opłacając z góry czynsz za okres sześciu lat<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Jarosz-Nojszewska | imię = Anna | tytuł = Biblioteka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie | czasopismo = Stolica | strony = 49 | data = czerwiec 2016}}</ref>.
 
W 1935 zbiory specjalne przeniesiono do [[pałac Potockich w Warszawie|pałacu Potockich]] na [[Ulica Krakowskie Przedmieście w Warszawie|Krakowskim Przedmieściu]] 15<ref name="Enc60"/>.
 
W 1939 zbiory Biblioteki Narodowej stanowiło ok. 770 tys. jednostek, w tym 52 tys. rękopisów, 80 tys. jednostek graficznych oraz 11,5 tys. map i atlasów<ref name="Enc60">{{cytuj książkę | tytuł = Encyklopedia Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1994 | strony = 60 | isbn = 83-01-08836-2}}</ref>.
 
Podczas [[Obrona Warszawy (1939)|obrony Warszawy]] we wrześniu 1939 uległy zniszczeniu należące do niej zbiory Biblioteki Szkoły Polskiej na Batignolles w Paryżu i [[Muzeum Polskie w Rapperswilu|Muzeum Polskiego w Rapperswilu]], znajdujące się w [[Centralna Biblioteka Wojskowa|Centralnej Bibliotece Wojskowej]] w [[Aleje Ujazdowskie w Warszawie|Alejach Ujazdowskich]]<ref name="Enc60"/>.
 
W 1940 Niemcy na bazie m.in. Biblioteki Narodowej stworzyli Bibliotekę Miejską w Warszawie ([[Język niemiecki|niem.]] ''Staatsbibliothek Warschau'') i utworzyli w jej ramach trzy oddziały<ref>{{Cytuj|tytuł=Historia zbiorów|czasopismo=Biblioteka Narodowa|data dostępu=2017-10-23|url=http://www.bn.org.pl/zbiory/zbiory-ikonograficzne/historia-zbiorow|język=pl}}</ref>:▼
* oddział książki dla Niemców (w gmachu Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego)
* oddział zamknięty – książki, z których nie można było korzystać – główna siedziba Biblioteki Narodowej w budynku Szkoły Głównej Handlowej
* wszystkie zbiory specjalne z różnych instytucji warszawskich – [[Biblioteka Ordynacji Krasińskich w Warszawie]] przy ulicy [[Ulica Okólnik w Warszawie|Okólnik 9]]. W październiku 1944 zbiory specjalne zostały po kapitulacji [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] [[Zburzenie Warszawy#Celowe niszczenie miasta|celowo spalone]] przez Niemców, wbrew postanowieniom układu kapitulacyjnego z 3 października 1944, zabezpieczającego ochronę zabytków, bibliotek i zbiorów archiwalnych przez okupanta. Zbiory znajdujące się w gmachu SGH w większości ocalały<ref name="Enc60"/>. Ogółem Biblioteka Narodowa utraciła podczas II wojny światowej ok. 40% swoich zbiorów, w tym 90% zbiorów specjalnych <ref name="Enc60"/>. Według innego źródła utraciła 78% zbiorów, tj. 788,8 tys. z 999,6 tys. jednostek{{r|innezrodlo}}.
 
W październiku 1944 zbiory specjalne zostały po kapitulacji [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] [[Zburzenie Warszawy#Celowe niszczenie miasta|celowo spalone]] przez Niemców, wbrew postanowieniom układu kapitulacyjnego z 3 października 1944, zabezpieczającego ochronę zabytków, bibliotek i zbiorów archiwalnych przez okupanta. Zbiory znajdujące się w gmachu SGH w większości ocalały<ref name="Enc60"/>. Ogółem Biblioteka Narodowa utraciła podczas II wojny światowej ok. 40% swoich zbiorów, w tym 90% zbiorów specjalnych <ref name="Enc60"/>. Według innego źródła utraciła 78% zbiorów, tj. 788,8 tys. z 999,6 tys. jednostek{{r|innezrodlo}}.
 
Biblioteka wznowiła działalność w 1945<ref name="Enc60"/>. Do Polski wróciły zbiory wywiezione do [[Niemcy|Niemiec]] i [[Austria|Austrii]] oraz ocalałe fragmenty zbiorów m.in. bibliotek Ordynacji Krasińskich i Przezdzieckich<ref name="Enc60"/>. W 1959 z [[Kanada|Kanady]] wróciły ''[[Kazania świętokrzyskie]]'', ''[[Psałterz floriański]]'' oraz rękopisy [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]]<ref name="Enc60"/>.
Linia 97 ⟶ 81:
 
<ref name="Kłossowski">{{Cytuj książkę | nazwisko = Kłossowski | imię = Andrzej | tytuł = Biblioteka Narodowa w Warszawie, Zbiory i działalność | wydawca = Biblioteka Narodowa | miejsce = Warszawa | data = 1990 | strony = 9-10 | isbn = 8370090443}}</ref>
 
<ref name=rozporzadzenie>Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 lutego 1928. O Bibljotece Narodowej ({{Dziennik Ustaw|1928|21|183}}).</ref>
 
<ref name=pozegnanie>{{Cytuj pismo | tytuł = Pożegnanie dyr. Stefana Dembego | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=40687| czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 1 | data = nr 146 z 3 lipca 1937}}</ref>
 
▲W 1940 Niemcy na bazie m.in. Biblioteki Narodowej stworzyli Bibliotekę Miejską w Warszawie ([[Język niemiecki|niem.]] ''Staatsbibliothek Warschau'') i utworzyli w jej ramach trzy oddziały<ref name=historia>{{Cytuj|tytuł=Historia zbiorów|czasopismo=Biblioteka Narodowa|data dostępu=2017-10-23|url=http://www.bn.org.pl/zbiory/zbiory-ikonograficzne/historia-zbiorow|język=pl}}</ref>:
 
}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)”