Operacja Danny: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
mNie podano opisu zmian
mNie podano opisu zmian
Linia 56:
W nocy z 9 na 10 lipca natarcie z północnego zachodu rozpoczęła 8 Brygada Pancerna. Jej dowódca, Jicchak Sede, podzielił swoje siły na dwie kolumny: (1) 82 Batalion czołgów wspierany przez 44 Batalion piechoty z Brygady Kiryati ruszył na opuszczoną brytyjską [[baza lotnicza Lidda|bazę lotniczą Lidda]], wioskę [[Dajr Tarif]] i dawną bazę wojskową przy wiosce [[Bajt Nabala]]; (2) 89 Batalion zmechanizowany wspierany przez 33 Batalion z Brygady Aleksandroni ruszyły na wioski [[Kula (Palestyna)|Kula]] i [[At-Tira (Ramla)|al-Tira]], by następnie skręcić w kierunku wioski Bajt Nabala. Pierwsza kolumna stanowiła trzon nacierających sił, podczas gdy druga kolumna stanowiła ochronę północno-wschodniego skrzydła wojsk. Natarcie było realizowane pod osłoną nocy i napotykało na większy opór Arabów. Jeszcze przed północą zajęto wioskę Dajr Tarif, a w następnych godzinach al-Tirę. Już za dnia dziennego zajęto wioski [[Rantija]], [[Wilhelma (Jafa)|Wilhelma]], Kula i opuszczoną brytyjską bazę lotniczą Lidda<ref name="gelber">{{cytuj książkę | autor = Yoav Gelber | tytuł = Palestine, 1948: war, escape and the emergence of the Palestinian refugee problem | url = http://books.google.com/books?id=0_buePy517UC&pg=PA159#v=onepage&q&f=false | wydawca = Sussex Academic Press | miejsce = | data = | rok = 2001 | miesiąc = | strony = 159 | isbn = | język = en | data dostępu = 2011-09-04}}</ref>. Tymczasem Jordańczycy pośpiesznie przegrupowali swój najlepszy 1 Batalion Legionu Arabskiego, który rozpoczął kontratakować celem odbicia wiosek Dajr Tarif i Bajt Nabala. Związał on walką żydowski 89 Batalion zmechanizowany. Tymczasem od południa nacierał 1 Batalion Brygady Jiftach. Napotkał on na opór około 200 arabskich ochotników w wiosce [[Innaba]]. Po jej zdobyciu kontynuowano natarcie zajmując kolejne wioski [[Danijal]], [[Charruba|Kharruba]] i [[Dżimzu|Jimzu]]. Wioski były opuszczone, a żydowscy żołnierze natychmiast po ich zajęciu, przystępowali do wysadzania domów. W godzinach popołudniowych 1 Batalion dotarł do wyznaczonego celu w [[Ben Szemen (moszaw)|Ben Szemen]] i przystąpił do zabezpieczania wschodniego skrzydła frontu w rejonie wioski [[Budrus]]. Równocześnie do walki włączył się 3 Batalion, który szybkim marszem dotarł w rejon Ben Szemen i zajął pozycje w gotowości do ataku na miasto Lidda. Oczekiwano przy tym na dotarcie 82 Batalionu czołgów, który miał uczestniczyć w szturmie na miasto. Jego natarcie było jednak powolne, ponieważ część czołgów i pojazdów opancerzonych cierpiała na liczne usterki techniczne. Mocno to spowolniło tempo natarcia<ref>{{cytuj książkę | autor = Michał Jadwiszczok | tytuł = Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948 roku i jej wpływ na formowanie się Izraelskich Sił Obronnych | url = https://repozytorium.amu.edu.pl/jspui/bitstream/10593/693/1/Jadwiszczok_PhD.pdf | wydawca = Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu | miejsce = Poznań | rok = 2010 | strony = 207-208 | isbn = | język = pl| data dostępu = 2011-12-23}}</ref>.
 
Rankiem 11 lipca dowództwo zdecydowało, że 3 Batalion Brygady Jiftach przeprowadzi samodzielne natarcie na Liddę, natarcie utknęło jednak w winnicach Hztim, już na terenie miasta. Izraelskie samoloty rozrzuciły wówczas nad oboma miastami ulotki wzywające mieszkańców do poddania się<ref name="lydda">{{cytuj książkę | autor = Benny Morris | tytuł = Operation Dani and the Palestinian Exodus from Lydda and Ramle in 1948 | url = http://www.jstor.org/pss/4327250 | wydawca = Middle East Journal | miejsce = | data = | rok = 1986 | miesiąc = | strony = 86-87 | isbn = | język = en | data dostępu = 2011-09-04}}</ref>. Przywódcy społeczności arabskiej w Ramli obawiali się możliwości pogromu mieszkańców i w obliczu nacierających wojsk żydowskich podjęli decyzję o poddaniu się oraz wpuszczeniu do miasta wojsk izraelskich, które zgodnie z zawartym następnym porozumieniem miały nałożyć na miasto [[godzina policyjna|godzinę policyjną]]. Jednak przebywający w mieście arabscy ochotnicy odmówili podporządkowania się decyzji o poddaniu miasta i zapowiedzieli kontynuację walki<ref name="refugee">{{cytuj książkę | autor = Benny Morris | tytuł = The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited | wydawca = Cambridge University Press | miejsce = Cambridge | rok = 2004 | strony = 427-428 | isbn =}}</ref>. Tymczasem na północy, po odparciu wszystkich jordańskich ataków, dowodzący 89 Batalionem zmechanizowanym [[Mosze Dajan]] bez porozumienia z dowództwem, pozostawił na liniach obronnych jedną kompanię, a na czele pozostałych dwóch kompanii ruszył w kierunku moszawu [[Kerem Ben Szemen]]. Osłabienie te wykorzystali Jordańczycy, którzy przeprowadzili jeszcze jeden kontratak i odbili wioskę Dajr Tarif, tworząc w ten sposób wyłom w pozycjach izraelskich i stwarzając zagrożenie dla wschodniego skrzydła głównych sił żydowskich. Około godziny 16:00, w rejon Ben Szemen dotarli komandosi z 89 Batalionu. [[Jigal Allon]] zdecydował się użyć ich do szturmu na miasto Lidda. Mosze Dajan przeprowadził wówczas bardzo ryzykowny manewr. Załadował on 150 żołnierzy na 8 [[willys MB|jeepów]], 6 ciężarówek oraz jeden [[pojazd półgąsienicowy]]. Taką kolumną zmechanizowaną objechał pozycje arabskie i z innej strony wdarł się do miasta. Kolumna pojazdów przejechała przez oba miasta strzelając do wszystkich napotkanych ludzi, wywołując zamieszanie wśród arabskich obrońców. Dotarcie do [[Ramla (stacja kolejowa)|stacji kolejowej Ramla]] zajęło im 47 minut. Izraelczycy podczas tej „szarży” stracili 9 zabitych i 21 rannych, natomiast po stronie arabskiej było ponad 100 zabitych. Wysoka liczba arabskich ofiar wynikała głównie z faktu, że izraelscy żołnierze nosili [[kefija|kefije]], a na samym przedzie kolumny jechał samochód pancerny zdobyty na Legionie Arabskim. Wielu mieszkańców mogło myśleć, że są to siły jordańskie wkraczające do miasta. Było to powodem, że wielu arabskich ochotników wychodziło na ulice aby przywitać nadciągające posiłki<ref name="kadish"/>. Oszołomieni całym rajdem jordańscy żołnierze z 5 kompanii, opuścili pozycje obronne i skupili się w posterunku policji ([[fort Tegart]]) w Liddzie. Decyzja ta miała jednak bardzo zły wpływ na pozostałych obrońców, ponieważ dzięki niej do miasta wkroczył teraz 3 Batalion Brygady Jiftach, przełamując do wieczora resztki oporu. Wieczorem izraelscy dowódcy przeprowadzili rozmowy z przywódcami społeczności arabskiej w sprawie formalnej [[kapitulacja|kapitulacji]]. Natomiast jordańscy żołnierze apelowali do swojego dowództwa o przysłanie posiłków na pomoc<ref name="gelber"/>. W godzinach nocnych sytuacja w mieście była niezwykle skomplikowana. Nieliczni izraelscy żołnierze znajdujący się pośrodku dużej arabskiej społeczności czuli się bardziej jak więźniowie, niż zdobywcy miasta. Ich pozycje były nieustannie ostrzeliwane przez arabskich snajperów ukrywających się po domach. Dowództwo izraelskiej operacji usiłowało w jakiś sposób pomóc własnym żołnierzom, i poleciło siłom [[Brygada Ecjoni|Brygady „Ecjoni”]] aby przeprowadziły działania dywersyjne w obszarze Jerozolimy, i w ten sposób odciągnąć uwagę dowództwa Legionu Arabskiego. W rezultacie zajęta została i wysiedlona arabska wioska [[Al-Dżura (Jerozolima)|alAl-JuraDżura]].
 
Rankiem 12 lipca doszło do starcia 32 Batalionu Brygady Aleksandroni z irackim batalionem w rejonie wioski [[Madżdal Jaba]]. Walki te toczyły się w ramach prowadzonej równolegle [[operacja Betek|operacji Betek]] (11-12 lipca)<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.alexandroni.org/site.php?battle=betek | tytuł = Operacja Betek | data dostępu = 2011-09-12 | autor = | opublikowany = | praca = Brygada Aleksandroni | data = | język = he}}</ref>. Natomiast na wschód od miasta Lidda zajęto wioski [[al-Muzajri'a]] i [[Al-Hadisa (Palestyna)|al-Hadiha]], w których utworzono wysuniętą linię obrony na wypadek kontrataku Legionu Arabskiego. Przed południem żołnierze Brygady Kiryati rozpoczęli wkraczanie do miasta al-Ramla (delegacja przywódców społeczności arabskiej poddała miasto). Dla dalszych losów mieszkańców obu miast najważniejszym był jednak rajd przeprowadzony około godziny 11:30 przez trzy jordańskie [[samochód pancerny|samochody pancerne]] dowodzone przez por. Hamadallaha al-Abdullaha. Dotarły one od wschodu do przedmieści Liddy i otworzyły ogień zabijając 2 izraelskich żołnierzy oraz raniąc 12 kolejnych. Wymiana ognia trwała około trzydziestu minut, po czym jordańskie pojazdy wycofały się. Mieszkańcy miasta uznali jednak, że odgłosy walki oznaczają frontalny atak Legionu Arabskiego. Będąc o tym przekonani, zaczęli strzelać z okien i dachów do izraelskich żołnierzy, których straty zaczęły gwałtownie rosnąć. Żołnierze 3 Batalionu Brygady Jiftach wpadli w panikę i odpowiedzieli ogniem, strzelając do wszystkich napotkanych ludzi. Ich odczucia zagrożenia mogły być uzasadnione, ponieważ stanowili grupę około 400 żołnierzy otoczonych pośrodku wrogiego miasta przez co najmniej 40 tys. Arabów. Dowodzący Mosze Kelman kazał żołnierzom strzelać do każdego wrogiego celu poruszającego się po ulicach. Podczas dochodzenia zeznał, że nie miał wyboru, ponieważ nie było szans na dotarcie posiłków, a ostrzał był prowadzony ze wszystkich stron i nie można było określić kierunku ataku<ref name="kadish"/>. W trakcie bitewnego zamieszania, izraelscy żołnierze wrzucali do domów granaty aby wypędzić z nich ukrywających się snajperów, a następnie strzelali do wybiegających mieszkańców. Raport sporządzony przez oficera wywiadu Jeruham Cohena ocenił liczbę zabitych Arabów na 250 zabitych<ref name="lydda"/>. Palestyński historyk Aref al-Aref podaje dużo wyższe liczby: 426 zabitych, w tym 179 którzy zginęli w [[meczet|meczecie]] Dahmash. Zdarzenie to nazwano masakrą ludności cywilnej<ref name="refugee"/>. Historyk Benny Morris podaje, że dzień wcześniej tysiące muzułman zebrało się w dwóch meczetach. Podczas walk ulicznych w mieście, izraelscy żołnierze zaczęli wyprowadzać chrześcijan do pobliskiego klasztoru prawosławnego, pozostawiając w meczecie muzułmanów obawiających się masakry. Gdy niektórzy z nich zaczęli uciekać, żołnierze omyłkowo otworzyli ogień. W zamieszaniu na dziedziniec meczetu wrzucono granaty i wystrzelono pociski przeciwpancerne<ref>{{cytuj książkę | autor = Spiro Munayyer | tytuł = The Fall of Lydda | url = http://www.palestine-studies.org/enakba/Memoirs/Munayyer,%20The%20Fall%20of%20Lydda.pdf | wydawca = Journal of Palestine Studies | miejsce = | data = | rok = 1998 | miesiąc = | strony = 93-94 | isbn = | język = en | data dostępu = 2011-09-04}}</ref>. Historycy Alon Kadish i Avraham Sela piszą, że przy meczecie doszło do strzelaniny. Z jego wnętrza padły strzały, na co Izraelczycy odpowiedzieli ogniem. Odpalony pocisk przeciwpancerny zabił około 30-95 osób przebywających wewnątrz (tak duża rozbieżność danych wynika z dużych różnic w relacjach naocznych świadków)<ref name="kadish"/>. Po kilku godzniach walk powstanie w Liddzie zostało stłumione.