Tadeusz Kutrzeba: Różnice pomiędzy wersjami

|wikicytaty = Tadeusz Kutrzeba

}}

 

== Służba w Armii Austro-Węgier 1903–1918 ==

 

== Przejście do odrodzonego Wojska Polskiego i udział w wojnie z bolszewikami ==

Upadek [[Austro-Węgry|monarchii austro-węgierskiej]], rozpad armii austriackiej i odradzanie się państwowości polskiej spowodowały, że kpt. Kutrzeba po nawiązaniu kontaktu z działającą od 28 października 1918 w Krakowie [[Polska Komisja Likwidacyjna|Polską Komisją Likwidacyjną]], rozpoczął na początku listopada pracę w jej Wydziale Wojskowym. Odradzające się Wojsko Polskie odczuwało brak wykształconych wyższych oficerów. Najprawdopodobniej z inspiracji gen. [[Stanisław Szeptycki|Stanisława Szeptyckiego]] został skierowany do pracy w Oddziale I Sztabu Generalnego Naczelnego Dowództwa WP<ref>Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 9 z 7 grudnia 1918 roku.</ref>. Od stycznia 1919 roku był tam szefem sekcji planów i zastępcą szefa Oddziału I. W październiku 1919 roku został szefem sztabu [[1 Dywizja Piechoty Legionów|1 Dywizji Piechoty Legionów]], a od kwietnia do czerwca 1920{{odn|Kryska-Karski|Żurakowski|1991|s=154}} Grupy Operacyjnej gen. [[Edward Śmigły-Rydz|Edwarda Rydza-Śmigłego]]. Opracował wówczas m.in. plan operacji dyneburskiej, a następnie uczestniczył w jego realizacji. 1 listopada 1919 roku został awansowany na majora<ref>Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 95 z 26 listopada 1919 roku, poz. 3676.</ref>. 3 stycznia 1920 roku przy mrozach dochodzących do {{C|−25}} ofensywa zakończyła się sukcesem, za co otrzymał pod koniec miesiąca order Virtuti Militari. W kwietniu 1920 jako szef sztabu [[3 Armia (II RP)|3 Armii]] uczestniczył w wyprawie wojsk polskich na [[Kijów]]. Początkowe szybkie sukcesy ustąpiły 27 kwietnia i natarcie zatrzymało się na 10 dni w odległości 2 dni marszu od Kijowa. Za opóźnienie spadła na niego jak i cały sztab gen Rydza-Śmigłego fala krytyki. 7 maja 1. Pułk Szwoleżerów natarł na przedmieścia zastając miasto bez obrony. Gdy nadeszła ofensywa wroga Kutrzeba wycofał się z Frontem Południowo-Wschodnim. 11 czerwca 1920 roku został zatwierdzony od 1 kwietnia 1920 roku w stopniu podpułkownika, w inżynierii i saperach, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej<ref>''Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 26'' z 14 lipca 1920 roku, poz. 565.</ref>. Podczas odwrotu sprawował od czerwca do sierpnia{{odn|Kryska-Karski|Żurakowski|1991|s=154}} funkcję szefa sztabu [[Front Środkowy (1920)|Frontu Południowo-Wschodniego]]. W czasie [[Bitwa Warszawska|Bitwy Warszawskiej]] kierował sztabem [[Front Środkowy (1920)|Frontu Środkowego]], a następnie od sierpnia do stycznia 1921{{odn|Kryska-Karski|Żurakowski|1991|s=154}} został szefem sztabu nowo utworzonej [[2 Armia (II RP)|2 Armii]], która uczestniczyła w walkach o [[Białystok]] i pościgu za wojskami sowieckimi w kierunku [[Grodno|Grodna]] i [[Lida|Lidy]].

 

== Kariera wojskowa w II RP ==

Po zakończeniu działań wojennych ppłk Kutrzeba w styczniu 1921 roku został na krótko wykładowcą taktyki ogólnej w Szkole Sztabu Generalnego i jednocześnie członkiem Komisji Regulaminowej. Brał wówczas czynny udział w opracowywaniu regulaminów wojskowych. W maju 1921 roku powrócił do pracy sztabowej i ponownie stanął na czele sekcji planów, a od grudnia szefem Oddziału IIIa Operacyjnego Biura Ścisłej Rady Wojennej, które w myśl koncepcji marszałka [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]] miało w czasie pokoju stanowić zalążek Sztabu Naczelnego Wodza.

 

28 listopada 1928 roku, po odejściu wykładowców francuskich, został komendantem [[Wyższa Szkoła Wojenna|Wyższej Szkoły Wojennej]] i zarazem dyrektorem nauk. Na tych stanowiskach dokonał reorganizacji Szkoły i stworzył podstawy pod powstanie polskiej kadry profesorskiej. Objęcie przez gen. Rydza-Śmigłego stanowiska Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych wzmocniło pozycję Tadeusza Kutrzeby. Szczególnym tego wyrazem było mianowanie go 27 listopada 1935&nbsp;r. generałem do prac przy Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych. Poza kierowaniem szkołą uczestniczył także w licznych inspekcjach jednostek wojskowych. Przydzielonym mu odcinkiem studiów operacyjnych był obszar [[Wielkopolska|Wielkopolski]]. Poza tym przeprowadzał systematyczne analizy sytuacji wewnętrznej Rzeszy Niemieckiej oraz prowadził studia strategiczno-operacyjne według specjalnych wytycznych Generalnego Inspektora. Dodatkowo opracowywał również różne bieżące ekspertyzy i opinie. Był zwolennikiem wprowadzania do wojska nowych rozwiązań, m.in. forsował pomysł utworzenia zmotoryzowanych oddziałów przeciwpancernych jako ruchomych odwodów zaporowych, co jednak nie zostało zrealizowane.

 

 

19 marca 1939 roku awansował na generała dywizji i jednocześnie został mianowany inspektorem armii. 23 marca 1939 roku Generalny Inspektor Sił Zbrojnych mianował go dowódcą [[Armia „Poznań”|Armii „Poznań”]], której zadaniem była obrona Wielkopolski.

 

== Pisarz i historyk wojskowości ==

W 1920 roku zaczęły ukazywać się w czasopiśmie [[Bellona (czasopismo)|„Bellona”]] jego artykuły, studia i przyczynki na tematy związane z aktualną problematyką życia wojska, historią I wojny światowej oraz wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920&nbsp;r., a także recenzje ważniejszych studiów wojskowo-historycznych i pamiętników z lat wojny. Szczególnie interesowały go jednak zagadnienia dotyczące szeroko pojętej problematyki obrony państwa oraz kwestie międzynarodowe zawierające kontekst polski. W jego publicystyce dominowały teoretyczne i praktyczne zagadnienia z zakresu sztuki i taktyki operacyjnej. Wyznawał pogląd, że przyszła wojna będzie wojną manewrową z uwagi na przewagę broni zaczepnych, a zwłaszcza lotnictwa i broni pancernych. Dlatego był zwolennikiem obrony ruchowej i zwrotów zaczepnych. W jego działalności pisarskiej ważne miejsce zajmowała też historia wojskowa. Jego opracowania w tej dziedzinie stanowią istotny wkład zwłaszcza do badań nad wojną polsko-bolszewicką i II wojną światową. Pozostawił po sobie bogatą spuściznę pisarską z dziedziny taktyki, organizacji wojsk i regulaminów oraz obszerne prace wojskowo-historyczne, takie jak:

* ''Bitwa nad Niemnem (wrzesień-październik 1920)'', Warszawa 1926,

== Ordery i odznaczenia ==

{{Układ wielokolumnowy|liczba = 2|

* Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari (1947, władze RP na Obczyźnie)<ref name="zpIIrp">{{Cytuj książkę | autor = Zbigniew Puchalski | tytuł = Dzieje polskich znaków zaszczytnych | wydawca = Wyd. Sejmowe | miejsce = Warszawa | data = 2000 | strony = 209}}</ref>

* Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1921)<ref name=sl>{{Cytuj książkę | autor = [[Stanisław Łoza]] (red.) | tytuł = Czy wiesz kto to jest? | wydanie = II popr | miejsce = Warszawa | wydawca = Główna Księgarnia Wojskowa | data = 1938 | strony = 403}}</ref><ref>Dekret Wodza Naczelnego L. 2763 z 15 marca 1921 r. [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=63989 (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 13, poz. 409)]</ref>

* [[Order Lwa Białego]] II i III klasy (Czechosłowacja){{r|sl|sz}}

* [[Legia Honorowa|Order Legii Honorowej]] II, III, IV i V klasy (Francja){{r|sl}}<ref name=sz>{{Cytuj książkę | autor =Stanisław Żochowski | tytuł = Monografia generała dywizji Tadeusza Kutrzeby | wydanie = 2 | wydawca = Retro | miejsce = Lublin | data = 1997 | strony =178}}</ref><ref name=dp1922>''Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 19'' z 12 grudnia 1929 r.</ref><ref>''Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych'' nr 35 z 25.03.1925</ref><ref>Decyzja Naczelnika Państwa L. 3625.22 G. M. I. z 1922 r. [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=64586 (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 8, s. 250)]</ref>

* [[Order Gwiazdy Rumunii|Order Gwiazdy]] III klasy (Rumunia){{r|sl|sz}}

* [[Order Korony Rumunii|Order Korony]] I i II klasy (Rumunia, 1928){{r|sl}}<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Wysokie odznaczenia rumuńskie dla generalicji polskiej | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 2 | data = Nr 132 z 12 czerwca 1928 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=33191}}</ref>

 

{{SORTUJ:Kutrzeba, Tadeusz}}

[[Kategoria:Członkowie Towarzystwa Wiedzy Wojskowej]]

[[Kategoria:Generałowie do prac przy Generalnym Inspektorze Sił Zbrojnych]]