Wikipedia

Polski Kościół Starokatolicki: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Aktualizacja danych na podstawie edycji dokonanych wcześniej: Bogdan Filipowicz, Ignacy Jan Wysoczański, Zygmunt Szypold.
m Wycofano edycje użytkownika Andrzej Garwoliński (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Mateusz Opasiński.
Linia 19:
|patron = [[Paweł z Tarsu|św. Paweł z Tarsu]]
|siedziba = [[Zamość]] (1932–1936)<br />[[Warszawa]] (1936–1945)<br />[[Legionowo]] (1945–1946)<br />[[Łódź]] (1946–1948)<br />[[Wrocław]] (1948–1993)<br />[[Jelenia Góra]] (1993–1996)
|zwierzchnik = [[Władysław Faron]] (1931–1947)<br />[[Zygmunt Szypold]] (1948–1964)<br />[[Piotr Bogdan Filipowicz|Piotr Filipowicz]] (1964–1993)<br />[[Wojciech Kolm]] (1993–1996)
|tytuł zwierzchnika =
|organ ustawodawczy = Synod Ogólnopolski Polskiego Kościoła Starokatolickiego
Linia 30:
|wydzielono = [[Polski Narodowy Kościół Katolicki]]
|połączono =
|miejsce utworzenia = [[ZamośćKraków]]
|włączono do =
|miejsce rozwiązania = [[Jelenia GóraMarki]]
|miejsce reaktywacji =
|rok danych statystycznych =
Linia 67:
[[Plik:Kościół Polskokatolicki pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, Łódź 01.jpg|thumb|<center>[[Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Łodzi (ul. Żeromskiego)|Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy]] w [[Łódź|Łodzi]], dawna [[katedra]] Polskiego Kościoła Starokatolickiego]]
[[Plik:Marek Kordzik.jpg|thumb|<center>[[Marek Kordzik]], w latach 1983–1996 biskup pomocniczy diecezji pomorskiej Polskiego Kościoła Starokatolickiego]]
'''Polski Kościół Starokatolicki''' (inne nazwy: ''Staro-Katolicki Kościół Rzeczypospolitej Polskiej, Kościół Katolicki Apostolski Polsko-Narodowy, Chrystusowy Kościół Starokatolicki, Polski Kościół Starokatolicki Unii Samarytańskiej'') – historyczny kościół [[Starokatolicyzm|starokatolicki]], który działał na terenie [[Polska|Polski]] w latach 1931–1996. Organem prasowym wspólnoty było pismo ''Polska Odrodzona''.
 
== Historia ==
Linia 95:
W 1945 kierownictwo [[Polska Rada Ekumeniczna|Chrześcijańskiej Rady Ekumenicznej]] zaproponowało utworzenie na terenie Polski starokatolickiego Kościoła unijnego i podjęło decyzje o mianowaniu jego zwierzchnikiem biskupa Farona. Nowe wyznanie miało przyjąć nazwę Polski Starokatolicki Kościół. Wkrótce okazało się jednak, że zjednoczeniem zainteresowane są tylko Polski Kościół Starokatolicki i [[Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP|Starokatolicki Kościół Mariawitów]]. Odmowa Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego na stworzenie unii starokatolickiej w Polsce spowodowała, że Polski Kościół Starokatolicki musiał starać się o rejestrację oddzielnie<ref>Tadeusz i Jerzy Piątek, ''Religie Świata - Starokatolicyzm'', [[Warszawa]] 1987, s. 137-142</ref>. W tym czasie centrum religijne Kościoła zostało przeniesione do [[Łódź|Łodzi]]. Zorganizowano też biskupstwo we [[Wrocław]]iu, które objął miejscowy proboszcz starokatolicki, [[Zygmunt Szypold]]<ref>Stanisław Opasek, ''Ewangelicki Kościół Odkupienia'' [z: ''Nowe Życie'', 9/2006], [[Wrocław]] [[2006]]</ref>.
 
5 września 1947 Polski Kościół Starokatolicki otrzymał rejestrację swojej działalności w Polsce. W 1948 wspólnotę opuścił biskup Władysław Faron, który przeszedł do [[Kościół łaciński|Kościoła rzymskokatolickiego]]. Nowym zwierzchnikiem Polskiego Kościoła Starokatolickiego został biskup [[Zygmunt Szypold]]. Przewodził on Kościołowi do 1964, po czym zmarłrównież wprzystąpił lutymdo tegoKościoła samego rokurzymskokatolickiego.
 
W 1948 siedzibą władz Polskiego Kościoła Starokatolickiego został Wrocław. W tym czasie starokatolicy skupili swoją główną działalność na południu Polski, ale byli obecni również w innych regionach. Po przystąpieniu do ich wspólnoty biskupa obrządku wschodniego, Ignacego Wysoczańskiego zorganizowali na [[Mazury|Mazurach]] placówkę misyjną wśród [[bezpopowcy|bezpopowców]]. Podjęli również kroki w celu stworzenia w ramach Kościoła wspólnot zakonnych. W tym celu biskup Zygmunt Szypold powołał żeńskie zgromadzenie strokatolickich sióstr franciszkanek<ref>{{cytuj stronę | url =http://ipn.gov.pl/download/1/3925/biuletyn3_38.pdf | tytuł =Zwalczani i koncesjonowani. O mniejszosciach wyznaniowych w PRL. | data dostępu = 2012-06-22 | autor =Barbara Polak | opublikowany =IPN | praca =Biuletyn IPN 3 (38)/2004 | data = | język =pl}}</ref>. Prowadzili dialog ekumeniczny z Kościołami za granicą. W 1957 zawarta została [[unia kościelna]] Polskiego Kościoła Starokatolickiego z [[popowcy|Kościołem Prawosławnym Starego Obrządku w Rumunii]]. W tym samym czasie zawarto również unię z Kościołem Starokatolickim Węgier.
 
Po opuszczeniu Polskiego Kościoła Starokatolickiego przez biskupa Zygmunta Szypolda w strukturach organizacyjnych wspólnoty doszło do kryzysu. [[Biskup koadiutor|Koadiutor]] [[Ignacy Jan Wysoczański|Ignacy Wysoczański]] nie otrzymał od władz Polski Ludowej zgody na objęcie zwierzchnictwa,. pomimoW faktu,samym iżKościele posiadałpodważano prawoteż następstwaważność przekazanejego musakry listownie przez bpa Szypoldabiskupiej.<ref>{{Cytuj|autor=Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, Dział Historii (MDH)|tytuł=List do bpa Wysoczańskiego, syg, 5789 OMO|data=2 lutego 1964}}</ref>
 
Problemy te wykorzystały władze [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej]]. Gdy Kościół nie zdecydował się na wybór lojalnego władzom biskupa, zdelegalizowały wspólnotę w 1965, powołując się na ''brak w niej władzy zwierzchniej''.
Linia 106:
Usunięcie Kościoła z państwowego rejestru było dla niego bardzo dotkliwe materialnie. Polski Kościół Starokatolicki utracił w związku z tą decyzją administracyjną wiele obiektów sakralnych, które zostały przekazane [[Kościół Polskokatolicki w RP|Kościołowi Polskokatolickiemu]] oraz [[Kościół łaciński|Kościołowi rzymskokatolickiemu]]. Do zabranych świątyń należały między innymi: [[kaplica św. Anny w Jeleniej Górze|kaplica]] w [[Jelenia Góra|Jeleniej Górze]], [[kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Cieplicach|kościół]] w [[Cieplice Śląskie-Zdrój|Cieplicach]], kościół w [[Mysłakowice|Mysłakowicach]], kościół w [[Janowice Wielkie|Janowicach Wielkich]], dwa kościoły w [[Kamienna Góra|Kamiennej Górze]], trzy kościoły we [[Wrocław]]iu, [[Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Łodzi (ul. Żeromskiego)|kościół katedralny w Łodzi]], kościół w [[Warszawa|Warszawie]], kaplica w [[Jędrzejów (województwo opolskie)|Jędrzejowie]], kościół w [[Zamość|Zamościu]].
 
Po delegalizacji Polski Kościół Starokatolicki utracił także znaczną część duchowieństwa i wiernych, którzy konwertowali do Kościołów: polskokatolickiego, [[Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny|prawosławnego]] i rzymskokatolickiego. Pewna grupa postanowiła jednak działać nieformalnie i mimo braku zgody władz państwowych kontynuowała działalność religijną w podziemiu. Kościół[[Ordynariusz]]em wtajnych lipcustruktur 1965Polskiego rokuKościoła przeszedłStarokatolickiego kryzyszostał administracyjny,[[biskup]] kiedy[[Piotr toBogdan 12Filipowicz|Piotr duchownychFilipowicz]]. KościołaNiestety, Starokatolickiegotrudno zostałojest dyscyplinarnienawet usuniętyw zeobecnych wspólnoty,czasach tworzącdotrzeć nowy,do odrębnydokumentów twóri -literatury [[Kościółdotyczącej Staro-katolickidziałalności w''katakumbowego'' PRL]],Polskiego któryKościoła nieStarokatolickiego zwanego w posiadałpewnym łącznościokresie zdziałalności Polskim Kościołem Starokatolickim. Unii Samarytańskiej.
 
Wiadomo, że wspólnota ta na samym początku swojego istnienia podzieliła się na dwa nurty. Część wiernych pozostała wierna tradycji łacińskiej i doktrynie [[Starokatolicyzm|starokatolickiej]], część opowiedziała się za obrządkiem bizantyjskim i doktryną [[Staroobrzędowcy|staroobrzędowców]]. Na czele pierwszej grupy stanął biskup Piotr Filipowicz, ordynariat drugiej objął biskup Ignacy Wysoczański.
Polski Kościół Starokatolicki w latach 1965 - 1993 dział w nurcie obrządku wschodniego i był kierowany kolejno przez: abpa Ignacego Jana Wysoczańskiego, bpa Jakuba Malczewskiego i bpa Tadeusza Nasierowskiego.
 
W 1967 w Polskim Kościele Starokatolickim powołano trzy diecezje: pomorską, śląsko-dąbrowską i warszawską. Nawiązano współpracę z [[Kościół Zakonu Mariawitów w Niemczech|Pozajurysdykcyjnym Zakonem Mariawitów w Niemczech]]. W tym czasie wśród największych ośrodków Kościoła wymieniano: [[Cieplice Śląskie-Zdrój|Cieplice]], [[Jelenia Góra|Jelenią Górę]], [[Kraków]], [[Łagów (województwo dolnośląskie)|Łagów]], [[Warszawa|Warszawę]] oraz [[Wrocław]].
 
=== Polski Kościół Starokatolicki na Obczyźnie ===
Po zdelegalizowaniu w 1965 Polskiego Kościoła Starokatolickiego część jego wiernych po latach znalazła się na emigracji. W 1977 w [[Niemcy Zachodnie|Republice Federalnej Niemiec]] grupa polskich starokatolików pod zwierzchnictwem księdza [[Klaudiusz Perendyk|Klaudiusza Perendyka]], wyświęconego w 1965 roku przez abpa Ignacego Jana Wysoczańskiego na biskupa, powołała Polski Kościół Starokatolicki na Obczyźnie. Wspólnota ta odwoływała się do doktryny [[mariawityzm]]u i utrzymywała kontakty z [[Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP|Kościołem Starokatolickim Mariawitów]]<ref>Tomasz Dariusz Mames, ''Mysteria Mysticorum: Szkice z duchowości i historii mariawitów'', Kraków 2009, s. 75</ref>.
 
3 lipca 1978 Kościół otrzymał rejestrację prawną w Republice Federalnej Niemiec. Został przyjęty do Niemieckiej Rady Ekumenicznej. W 1980 wspólnotę wizytowali duchowni mariawiccy z Polski [[Maria Roman Nowak|Antoni Maria Roman Nowak]] i Przemysław Maria Sławomir Rosiak.
Linia 120 ⟶ 122:
 
=== Ponowna rejestracja Kościoła ===
W 1993 w Jeleniej Górze odbył się Nadzwyczajny Synod Polskiego Kościoła Starokatolickiego. W trakcie obrad tego zgromadzenia postanowiono uregulowaćodsunąć kwestięod Kościoławładzy Staro-katolickiegodotychczasowego wzwierzchnika PRL, odsuwając od samozwańczo przejętej władzy[[arcybiskup]]a BogdanaPiotra Filipowicza. Postanowiono też zalegalizować Kościół w nowej rzeczywistości ustrojowej i zarejestrować go pod nazwą Niezależny Kościół Katolicki.
 
Na synodzie wybrano administratorem Kościoła księdza [[Wojciech Kolm|Wojciecha Kolma]]. W grudniu 1993 złożono w [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji|Ministerstwie Spraw Wewnętrznych]] wniosek o rejestrację związku wyznaniowego, którą jednak administracja państwowa odrzuciła w 1995 roku. W odmowie urzędnicy zasugerowali, że nazwa Kościoła powinna nawiązywać nie do [[katolicyzm]]u, ale do [[starokatolicyzm]]u<ref>Wojciech Słomski, ''Polscy Starokatolicy'', Warszawa 1997</ref>.
 
Ponowny wniosek o rejestrację Kościoła został rozpatrzony w 1996 roku. Po jego akceptacji przez ministerstwo wspólnota powróciłaprzyjęła donazwę historycznej[[Kościół nazwy Kościoła StarokatolickiegoStarokatolicki w Rzeczypospolitej Polskiej.[[|Kościół Starokatolicki w Rzeczypospolitej PolskiejRP]].
 
== Nauka Polskiego Kościoła Starokatolickiego ==
Linia 136 ⟶ 138:
| width=50% |
'''nurt starokatolicki:'''
* 1964–1993 – abp [[Piotr Bogdan Filipowicz|Piotr Filipowicz]]
* 1993–1996 – bp [[Wojciech Kolm]]
| width=50% |
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Polski_Kościół_Starokatolicki”