Winston Churchill: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Upadek i powrót do wpływów: słowo kolokwialne "patowa" zostało zastąpione oficjalnym "negatywna", słowo kolokwialne "kiepska" zostało zastąpione uniwersalnym słowem "słaba", jęz.
Runab (dyskusja | edycje)
potrzebne źródło – w przypisie był link do strony z spamlisty (ciekawostkihistoryczne.pl)
Linia 68:
Również w 1910 Churchill sprzeciwił się stłumieniu przez wojsko robotniczych protestów w kopalni w [[Tonypandy]]. Ostatecznie wojsko zostało użyte do pilnowania kopalń i niedopuszczania do zamieszek. Była to pierwsza interwencja wojska w sprawy cywilne i przysporzyła ona Churchillowi poparcia w [[Walia|Walii]].
 
Jako minister spraw wewnętrznych Churchill, który był zdecydowanym przeciwnikiem [[prawo wyborcze dla kobiet|praw wyborczych kobiet]], nakazał policji używanie brutalnych metod wobec [[SufrażystkaSufrażyzm|sufrażystek]]. W konsekwencji został wychłostany [[szpicruta|szpicrutą]] przez jedną z kobiet na dworcu w Bristolu<ref>{{cytuj książkę | autor = Sławomir Koper| tytuł = Wpływowe kobiety Drugiej Rzeczypospolitej| wydawca = Bellona| miejsce = Warszawa| rok = 2011| strony = 14| isbn = 978-831-112-1454}}</ref>.
 
W 1911 Churchill został [[Admiralicja brytyjska|Pierwszym Lordem Admiralicji]]. Urząd ten sprawował przez kolejne 4 lata. Zreformował [[Royal Navy]], wyposażając ją w najnowocześniejszy sprzęt, m.in. lotnictwo morskie oraz zastępując węgiel ropą naftową jako paliwem okrętowym. Opowiadał się też za wzmożoną ochroną brytyjskich interesów na polach naftowych [[Mezopotamia|Mezopotamii]], podległej wtedy jeszcze [[Turcja|Imperium Osmańskiemu]].
Linia 111:
Churchill był zdeterminowany prowadzić wojnę z Niemcami do samego końca. W tym celu usunął z gabinetu zwolenników pokoju z Niemcami. Najbardziej wpływowy z nich, lord Halifax, został wysłany jako ambasador do [[Waszyngton]]u. W swoim pierwszym przemówieniu do Brytyjczyków Churchill oznajmił, że „nie ma nic do zaoferowania, tylko krew, trud, łzy i pot” (''I have nothing to offer but blood, toil, tears and sweat''). Po kapitulacji [[Francja|Francji]] odrzucił pokojowe propozycje Hitlera. W przededniu [[Bitwa o Anglię|bitwy o Anglię]] zapowiedział: „Obronimy naszą Wyspę bez względu na cenę, będziemy walczyć na plażach, będziemy walczyć na lądowiskach, będziemy walczyć na polach i na ulicach, będziemy walczyć na wzgórzach, nigdy się nie poddamy” (''We shall defend our island, whatever the cost may be, we shall fight on the beaches, we shall fight on the landing grounds, we shall fight in the fields and in the streets, we shall fight in the hills; we shall never surrender'').
 
Odparcie powietrznej ofensywy [[Luftwaffe]] przysporzyło Churchillowi licznych zwolenników. Sam premier o uczestnikach bitwy o Anglię powiedział, że „nigdy w historii wojen tak wielu nie zawdzięczało tak wiele tak niewielu” (''Never in the field of human conflict was so much owed by so many to so few''). Dzięki dobrym stosunkom z prezydentem USA [[Franklin Delano Roosevelt|Franklinem Delano Rooseveltem]] udało się uzyskać pomoc gospodarczą Stanów Zjednoczonych na zasadach ustawy o pożyczce i dzierżawie ([[Lend-Lease Act]]). 14 sierpnia 1941 obaj politycy podpisali na pokładzie [[pancernik]]a [[HMS Prince of Wales (19411939)|HMS „Prince of Wales”]] [[Karta Atlantycka|Kartę Atlantycką]], która była pierwszym krokiem na drodze do utworzenia [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|Organizacji Narodów Zjednoczonych]]. Churchill wspierał również ruch oporu w okupowanej Europie. Na jego polecenie utworzono [[Special Operations Executive|Zarząd Operacji Specjalnych]] (''Special Operations Executive'', SOE) z [[Frank Nelson (polityk)|Frankiem Nelsonem]] na czele.
 
Churchill wykorzystywał swój talent mówcy, aby zachęcić Brytyjczyków do dalszych poświęceń. Wiele z wypowiedzianych przez niego zdań przeszło do historii. Niektóre przykłady podane są wyżej. Inne słynne zdanie zostało wypowiedziane 10 listopada 1942 i dotyczyło zwycięskiej [[II bitwa pod El Alamein|II bitwy pod El Alamein]]: „To nie jest koniec. To nie jest nawet początek końca. Ale to jest, być może, koniec początku” (''This is not the end. It is not even the beginning of the end. But it is, perhaps, the end of the beginning'').
Linia 139:
 
==== Operacja „Ajax” ====
W 1951 premierem [[Iran]]u został liberał i demokrata<ref name=przypis1>[[Ryszard Kapuściński]] ''Szachinszach'', [[Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”|Czytelnik]], Warszawa 1996, {{ISBN|83-07-02522-2}}, s. 31.</ref> [[Mohammad Mosaddegh]]. Rozpoczął nacjonalizację przemysłu naftowego, który wówczas praktycznie całkowicie znajdował się w rękach Wielkiej Brytanii posiadającej większościowe udziały w Anglo-Irańskiej Kompanii Naftowej (później przekształconej w koncern [[BP (koncern)|BP]]). Mossadegh był niesłusznie oskarżany o [[komunizm]] i współpracę ze [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związkiem Radzieckim]]<ref name=przypis2>[[Ryszard Kapuściński]] ''Szachinszach'', [[Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”|Czytelnik]], Warszawa 1996, {{ISBN|83-07-02522-2}}, s. 34.</ref>. Churchill zdecydował się podjąć potajemną akcję przeciwko irańskiemu premierowi na rzecz szacha [[Mohammad Reza Pahlawi|Mohammada Rezy Pahlaviego]]. Do pomocy udało się nakłonić prezydenta USA [[Dwight Eisenhower|Dwighta Eisenhowera]] używając do tego zmasowanej propagandy i [[dezinformacja|fałszywych informacji wywiadowczych]]<ref name=przypis3>[http://www.bbc.co.uk/radio4/history/document/document_20050822.shtml A Very British Coup] – dokument radiowy programu [[BBC Radio 4]].</ref>. Zorganizowana przez [[CentralCentralna IntelligenceAgencja AgencyWywiadowcza|CIA]] i nieudolnie przeprowadzona akcja<ref name=przypis4>Stephen Kinzer ''All the Shah’s Men'', John Wiley & Sons, {{ISBN|0-471-26517-9}}.</ref> w końcu pozwoliła szachowi na usunięcie demokratycznie wybranego premiera w dn. 22 sierpnia 1953 r. i przejęcie pełnej kontroli nad Iranem. Szach przyjął politykę uległości wobec Zachodu, a Wielka Brytania odzyskała kontrolę nad Kompanią Naftową aż do [[Irańska rewolucja islamska|rewolucji islamskiej]] 1979.
 
==== Powstanie Mau Mau ====
Linia 155:
Kiedy nie przebywał w Londynie i nie zajmował się działalnością polityczną, Churchill lubił spędzać czas w Chartwell House w [[Kent|Kencie]]. Razem z żoną kupił tę rezydencję w roku 1922. Podczas pobytów w niej Churchill lubił pisać, malować oraz podziwiać słynne czarne łabędzie.
 
{{fakt|Churchill namalował ok. 570 obrazów i wykonał 2 rzeźby. Otrzymał również dyplom z Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Londynie. Po jego śmierci obrazy zostały skatalogowane przez [[David Coombs|Davida Coombsa]] przy wsparciu rodziny Churchillów. Coombs wydał na ten temat dwie książki. Obecnie obrazami Churchilla zajmuje się [[Tony Malone]]. Wiele z nich znajduje się jednak w rękach prywatnych, osiągając na aukcjach ceny do miliona dolarów<ref>K. Janicki, [http://ciekawostkihistoryczne.pl/2011/01/23/churchill-wielkim-malarzem-byl/ Churchill wielkim malarzem był?], „Ciekawostki historyczne”, 23 stycznia 2011.</ref>}}.
 
Podobnie jak większość polityków w tym czasie Churchill należał do różnych klubów i stowarzyszeń. Jeszcze jako działacz Partii Liberalnej należał do Reform Club i National Liberal Club, zaś po przejściu do Partii Konserwatywnej był członkiem Athenaeum, Boodle’s, Bucks i Carlton Club. Churchill nie lubił jednak przebywać w klubach i spędzał w nich mało czasu, preferując spotkania i obiady w Ritzu lub Savoy Grill lub w stołówce Izby Gmin, razem z innymi deputowanymi.
Linia 192:
Churchill był powszechnie znany z zamiłowania do cygar i alkoholu. To ostatnie rozpoczęło się podczas pobytu w Indiach i południowej Afryce, gdzie Churchill dodawał [[whisky]] do wody, by uniknąć zatrucia. Weszło mu to w nawyk i w późniejszych latach pił whisky zarówno przed, w trakcie, jak i po posiłkach. Historycy spierają się, czy można Churchilla nazywać alkoholikiem. Przeciwnicy argumentują, że spożywanie alkoholu nie wpłynęło negatywnie na jego życie osobiste i działalność polityczną. Churchill Center twierdzi, że w 1936 Churchill założył się z lordem Rothermere, że przez rok powstrzyma się od picia i ten zakład wygrał. Ulubionym alkoholem premiera był czerwony [[Johnnie Walker]], natomiast najchętniej palił cygara marki Romeo Y Julieta rozmiar Julieta No. 2. Ten rozmiar jest teraz nazywany churchill od nazwiska Winstona Churchilla. Był on także miłośnikiem tabaki. Jego ulubioną tabaką była tabaka Western Glory firmy Gawith & Hoggarth. Jest to delikatna tabaka o aromacie słodkawego tytoniu.
 
{{fakt|Przez większość swojego życia Churchill zmagał się z [[Zaburzenia depresyjne|depresją]], którą on sam określał mianem „czarnego psa”. Wspomnienia bliskich mu osób zaświadczają, że był człowiekiem bardzo emocjonalnym, podatnym na huśtawki nastrojów. Bardzo często płakał, również w sytuacjach publicznych<ref>K. Janicki, [http://ciekawostkihistoryczne.pl/2011/03/12/prawdziwi-mezczyzni-nie-placza-bujda/ Prawdziwi mężczyźni nie płaczą? Bujda!], „Ciekawostki historyczne”, 24 marca 2011.</ref>.}} W prasie brytyjskiej po latach określano go mianem najbardziej płaczliwego polityka w historii<ref>Craig Brown, [http://www.dailymail.co.uk/debate/article-1251807/CRAIG-BROWN-Churchill-tearful-politician-all.html Churchill, the most tearful politician of all], „Daily Mail”, 18 lutego 2011.</ref>.
 
== Ostatnie dni ==
Linia 220:
 
== Krytyka ==
Mimo że w publicznym dyskursie{{kto|data=2016-07}} dominuje jednowymiarowa wizja premiera okresu wojny jako wybitnego stratega i bohatera<ref>Por. np. Carlo D’Este, ''Warlord: A Life of Winston Churchill at War, 1874-1945'', HarperOne 2008.</ref>, działania Winstona Churchilla skrytykowało wielu historyków. Brytyjski wojskowy i historyk [[Gordon Corrigan]] w książce poświęconej demitologizacji wizerunku Churchilla podważył jego kompetencje w zakresie kierowania walką na morzu i lądzie, a także m.in. sposób prowadzenia polityki kadrowej<ref>Gordon Corrigan, ''Blood, Sweat and Arrogance (and the myths of Churchill’s War)'', Phoenix, London 2006.</ref>. {{fakt|Z kolei znany francuski badacz [[Pierre Milza]] zwrócił uwagę na utrzymującą się aż do początku II wojny światowej fascynację faszyzmem. Zasugerował dodatkowo, że Churchill mógł wydać rozkaz przeprowadzenia zamachu na włoskiego przywódcę, [[Benito Mussolini]]ego. Koncepcja ta już wcześniej pojawiła się we włoskim filmie dokumentalnym<ref>Kamil Janicki, [http://ciekawostkihistoryczne.pl/2010/09/08/czolowy-francuski-historyk-to-winston-churchill-zlecil-morderstwo-mussoliniego/ Francuski historyk: Niewykluczone, że to Churchill zlecił morderstwo Mussoliniego], „Ciekawostki historyczne”, 8 września 2010.</ref>}}.
 
== Rząd Winstona Churchilla ==
Linia 255:
* [[ministrowie spraw wewnętrznych Wielkiej Brytanii|minister spraw wewnętrznych]]: [[Donald Somervell]]
* [[ministrowie spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii|minister spraw zagranicznych]], [[Przewodniczący Izby Gmin]]: [[Anthony Eden]]
* [[ministrowieSekretarze koloniistanu Wielkiejdo Brytaniispraw kolonii|minister kolonii]]: [[Oliver Stanley]]
* [[Ministrowie ds. dominiów|minister ds. dominiów]], [[Przewodniczący Izby Lordów]]: [[Robert Gascoyne-Cecil (5. markiz Salisbury)|Robert Gascoyne-Cecil, wicehrabia Cranborne]]
* [[Ministrowie wojny (Wielka Brytania)|minister wojny]]: [[P.J. Grigg]]
Linia 275:
* [[Ministrowie spraw wewnętrznych Wielkiej Brytanii|minister spraw wewnętrznych]]: [[David Maxwell Fyfe]]
* [[Ministrowie spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii|minister spraw zagranicznych]]: [[Anthony Eden]]
* [[MinistrowieSekretarze koloniistanu Wielkiejdo Brytaniispraw kolonii|minister kolonii]]: [[Oliver Lyttelton]]
* [[Ministrowie ds. Wspólnoty Narodów|minister ds. Wspólnoty Narodów]]: [[Hastings Lionel Ismay|Hastings Ismay, 1. baron Ismay]]
* [[Ministrowie ds. Szkocji|minister ds. Szkocji]]: [[James Stuart (1. wicehrabia Stuart of Findhorn)|James Stuart]]