Wikipedia

Skamander (grupa literacka): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 81.190.177.131) i przywrócono wersję 50883249 autorstwa WTM
Znaczniki: usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor
Linia 2:
{{dopracować|źródła=2012-06}}
[[Plik:Picador-skamander-nowy-swiat-57.JPG|thumb|upright=1.2|Tablica na budynku przy [[Ulica Nowy Świat w Warszawie|Nowym Świecie]] 57 w [[Warszawa|Warszawie]] upamiętniająca powstanie grupy]]
Swoją nazwę'''Skmader''' wzięła– odgrupad mitologicznej rzeki [[Skamander (rzeka)|Skamander]] opływającej [[Troja|Troję]]. Jednocześnie jednak zawarta jest w niej aluzja do słynnego zdania z ''Akropolis'' [[Stanisław Wyspiański|Stanisława Wyspiańskiego]]: ''Skamander połyska, wiślaną świetląc się falą''. Pomimo bardzo silnego utrwalenia się w ogólnej świadomości funkcjonowania poetów Skamandra jako grupy [[Michał Głowiński]] sformułował sąd, że '''Skamandryci''' to grupa sytuacyjna, czyli taka, której głównym spoiwem jest rzeczywistość pozaliteracka (wspólna działalność [[kabaret]]owa, odczyty i działalność „[[Pod Picadorem]]”, stolik na półpiętrze w kawiarni „[[Ziemiańska|Ziemiańskiej]]”, obracanie się w tych samych kręgach towarzyskich).sa▼
'''Skamander''' – grupa poetycka, którą zaczęli formować około roku 1916 [[Julian Tuwim]], [[Antoni Słonimski]], [[Jarosław Iwaszkiewicz]], [[Kazimierz Wierzyński]] oraz [[Jan Lechoń]]. Wzorem dla skamandrytów była przede wszystkim twórczość [[Leopold Staff|Leopolda Staffa]]. Skamander istniał niemal do 1939 roku.
 
* integracjaHistorię grupy (lataSkamand 1916-1919 z cezurąą w roku 1918):▼
▲Swoją nazwę wzięła od mitologicznej rzeki [[Skamander (rzeka)|Skamander]] opływającej [[Troja|Troję]]. Jednocześnie jednak zawarta jest w niej aluzja do słynnego zdania z ''Akropolis'' [[Stanisław Wyspiański|Stanisława Wyspiańskiego]]: ''Skamander połyska, wiślaną świetląc się falą''. Pomimo bardzo silnego utrwalenia się w ogólnej świadomości funkcjonowania poetów Skamandra jako grupy [[Michał Głowiński]] sformułował sąd, że '''Skamandryci''' to grupa sytuacyjna, czyli taka, której głównym spoiwem jest rzeczywistość pozaliteracka (wspólna działalność [[kabaret]]owa, odczyty i działalność „[[Pod Picadorem]]”, stolik na półpiętrze w kawiarni „[[Ziemiańska|Ziemiańskiej]]”, obracanie się w tych samych kręgach towarzyskich).
 
1916–1918 – formowanie się grupy na [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytecie Warszawskim]] wokół czasopisma „[[Pro Arte et Studio]]”. Nie ma jeszcze wspólnych wystąpień, ani samoświadomości grupysamoświado, ale przy pracy w redakcji rysuje się podobieństwo poetów i ich odrębność od innych grup (głównie na grunciegru ich wyniku redakcję obejmują osoby związane ze '''Skamandrem'''. Wtedy też stało się „Pro Arte” „bojowym organem”, gdzie poeci występowali przeciwko moch występów ukształtowała się „wielka piątka”. Tu też wykrystaliznowali również oferty matrymonialne za opozycjiuiszczeniem anty-modernistycznej)opłaty.▼
== Dzieje grupy ==
Historię grupy Skamander można podzielić na trzy okresy, z których pierwszy rozpada się jeszcze na dwa podokresy.
 
▲* integracja grupy (lata 1916-1919 z cezurą w roku 1918):
▲1916–1918 – formowanie się grupy na [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytecie Warszawskim]] wokół czasopisma „[[Pro Arte et Studio]]”. Nie ma jeszcze wspólnych wystąpień, ani samoświadomości grupy, ale przy pracy w redakcji rysuje się podobieństwo poetów i ich odrębność od innych grup (głównie na gruncie opozycji anty-modernistycznej).
Cezura roku 1918 – w marcu 1918 w „Pro Arte et Studio” zostaje opublikowany wiersz ''Wiosna'' Juliana Tuwima. Wiersz ten wywołuje wielkie kontrowersje obyczajowe, które doprowadzają do zmian w redakcji pisma. W ich wyniku redakcję obejmują osoby związane ze '''Skamandrem'''. Wtedy też stało się „Pro Arte” „bojowym organem”, gdzie poeci występowali przeciwko modernistycznym epigonom. 29 listopada 1918 roku otwarta zostaje kawiarnia poetów „[[Pod Picadorem]]”. To głównie podczas tutejszych występów ukształtowała się „wielka piątka”. Tu też wykrystalizowały się wspólne dążenia grupy, wspólne sojusze i fobie. Poprzez specyficzny kontakt z publicznością jaki zaistniał po raz pierwszy w historii, właśnie „Pod Picadorem” (stałe odczyty, czy występy kabaretowe za które należało uiścić opłatę), grupa wzięła udział w procesie profesjonalizacji i instytucjonalizacji zawodu literata. Członkowie grupy (poza Julianem Tuwimem) proponowali również oferty matrymonialne za uiszczeniem opłaty.
 
1918–1919 – działalność grupy już pod nazwą '''Skamander'''. Pojawiają się wtedy pierwsze tomiki poszczególnych poetów: [[Julian Tuwim]] – ''Czyhanie na Boga'' (1918 r.), [[Jan Lechoń]] – ''[[Karmazynowy poemat]]'' (1920 r.), [[Antoni Słonimski]] – ''Sonety'' (1918 r.), [[Kazimierz Wierzyński]] – ''Wiosna i wino'' (1919 r.), [[Jarosław Iwaszkiewicz]] – ''[[Oktostychy]]'' (1918 r.).
 
* działalność właściwa (1919-1926/1928):
Grupa w najpełniejszy sposób przybiera swoją formę. Skupiona wokół miesięcznika „[[Skamander (czasopismo)|Skamander]]” osiąga programową jednomyślność. W tym też okresie pojawiają się poecinajeci-satelici [[Maria Pawlikowska-Jasnorzewska]], [[Józef Wittlin]], [[Stanisław Baliński (poeta)|Stanisław Baliński]], [[Kazimiera Iłłakowiczówna]], czy powieściopisarze i krytycy (m.in. [[Wilam Horzyca]]).
 
* dezintegracja grupy (1929–1939):
Zanikają tak charakterystyczne dla Skamandra tendencj Pomimo to w świad
Zanikają tak charakterystyczne dla Skamandra tendencje optymistyczno-witalistyczne oraz zaczyna słabnąć więź grupowa. Dochodzi do tego głównie na tle stosunku poszczególnych poetów do obozu sanacyjnego – zamachu majowego i autorytarnych rządów Piłsudskiego, wyborów brzeskich, rozpadu obozu sanacji po śmierci Marszałka. Pomimo to w świadomości społecznej znacznie dłużej utrzymuje się przeświadczenie o ścisłym powiązaniu grupy.
 
== Główne cechy ==
* bezprogramowość, związana z postulatembezprogramowoulatem wolności; według Skamandrytów programy jedynie ograniczają poezję (stąd zamiłowanie wobec koncepcji [[witalizm]]u oraz [[Uzdolnienie|talentyzmu]]), programów literacko-poetyckich jest tyle, ile pisarzy i literatów;
* koncepcja poety ''słowiarza'', rzemieślnika słowa, nie wynoszącego się ponad tłum poety-uczestnika;
* zachwyt nad życiem (równieżnadż jego stroną biologiczną) i codziennością, zwrot ku sprawom „szarego” człowieka, najważniejsza jest teraźniejszość, nie przeszłość i przyszłość;
* nawiązania do filozofii poprzedniej epoki szczególnie do założeń elementy[[Henri Bergsonnadczłowiek|H. Bergsona]] ([[witalizm]], biologizm), oraz [[Friedrich Nietzsche|F. Nietzschego]] (koncepcja [[nadczłowiekwiek]]a – każdy może stać się taką wybitną jednostką, będącą poza dobrem i złem. Nadczłowiek jest obdarzony wolą mocy, jest ona niewzruszona, człowieka nie ograniczają żadne normy, przykazania, schematy myślowe ustanowione przez ludzkość).▼
* elementy języka potocznego, stosowanie [[kolokwializm]]ów, [[neologizm]]ów i [[wulgaryzm]]ów;
* żądanie doskonałości artystycznej;
* nawiązanie do tradycji i dorobku kulturowego;
* fascynacja tłumem i jego potęgą oraz nowoczesnością;
▲* nawiązania do filozofii poprzedniej epoki szczególnie do założeń [[Henri Bergson|H. Bergsona]] ([[witalizm]], biologizm), oraz [[Friedrich Nietzsche|F. Nietzschego]] (koncepcja [[nadczłowiek]]a – każdy może stać się taką wybitną jednostką, będącą poza dobrem i złem. Nadczłowiek jest obdarzony wolą mocy, jest ona niewzruszona, człowieka nie ograniczają żadne normy, przykazania, schematy myślowe ustanowione przez ludzkość).
 
== Podstawowe założenia ==
* wiązanie poezji z teraźniejszością;
* wprowadzenie jakopropagowako bohatera szarego człowieka oraz tematyki związanej z jego życiem;▼
* propagowanie wzorca poety-uczestnika, biorącego udział w życiu państwa (kontrast do roli artysty w [[Młoda Polska|Młodej Polsce]]);
* Skamandryciużywanie „wyszli”jęi” do ludzi, spotykali się i recytowali wiersze w miejscach ogólnodostępnych np. w kawiarniach.▼
▲* wprowadzenie jako bohatera szarego człowieka oraz tematyki związanej z jego życiem;
* używanie języka potocznego, gwarowego, pełnego humoru;
* łączenie różnych form wypowiedzi ([[liryka]], [[satyra]], [[ironia]]);
* dbałość o indywidualny rozwój talentów;
* pochwała życia i jego przejawów (afirmacja [[aktywizm|AKTYWIZMU]]: życie poety powinno opierać się na podstawie aktywistycznej, czyli na ciągłej działalności społecznej, ekonomicznej i gospodarczej. W filozofii to pierwszeństwo aktywności i zmiany nad trwałością i stałością);
* dążenie do związania poezji z życiem politycznym (Po roku 1922);
* zwrot do postawy aktywnej;
* domaganie się klasycznych reguł wiersza;
▲* Skamandryci „wyszli” do ludzi, spotykali się i recytowali wiersze w miejscach ogólnodostępnych np. w kawiarniach.
 
== Zobacz też ==
* [[poezja]]
* [[Literatura polska – dwudziestolecie międzywojenne|Literatura polska – okres międzywojennyp]]
* [[Awangarda Krakowska]]
* [[Julian Tuwim]]
 
[[Kategoria:Skamander| ]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Skamander_(grupa_literacka)”