Kanał Elbląski: Różnice pomiędzy wersjami

 

Część Kanału, od śluzy w [[Miłomłyn]] do Jeziora Drwęckiego, nosiła pierwotnie nazwę ''Kanału Oberlandzkiego'', chociaż obecnie używana nazwa to również Kanał Elbląski. Z kolei odgałęzienie z Miłomłyna do jeziora Jeziorak nazywa się [[Kanał Iławski|Kanałem Iławskim]]. Kanał Bartnicki (Ducki) łączy jezioro Ruda Woda (Duckie) z jeziorem Barążek.

Na Kanale od Ostródy do Elbląga jest 5 [[Pochylnia (żegluga)|pochylni]] (Buczyniec, Kąty, Oleśnica, Jelenie, Całuny) i 2 [[śluza wodna|śluzy]] (Miłomłyn i Zielona). Na całym kanale są cztery śluzy: Miłomłyn, Zielona, Ostróda, Mała Ruś.

 

 

=== Budowa ===

Nad projektem kanału zaczęto pracować w 1837<ref>Dodatek „150 lat Kanału Ostródzko-Elbląskiego” do „Rzeczpospolitej” z 29 IV 2010r. podaje jako datę przyjęcia projektu do realizacji rok 1825, a jako datę rozpoczęcia prac także rok 1846. 1825 podawana jest też przez inne źródła jako rok przekonania króla pruskiego do budowy argumentem, że „Nikt na świecie takiej budowli nie posiada”.</ref> a prace rozpoczęto 28 października 1844. Cztery pierwsze pochylnie ''suche'': [[Buczyniec (wieś w gminie Rychliki)|Buczyniec]], [[Kąty (osada w powiecie elbląskim)|Kąty]], Oleśnica i Jelenie uruchomiono w 1860. Projektantem i realizatorem Kanału był [[Georg Jacob Steenke]], który przyjął zlecenie [[Fryderyk Wilhelm II Pruski|Fryderyka Wilhelma II]], pragnącego połączyć szlakiem żeglownym [[Prusy Wschodnie]] z [[Morze Bałtyckie|Bałtykiem]]<ref>[http://www.geozeta.pl/artykuly,,35 Geozeta.pl]</ref>.

 

Ostatni odcinek systemu kanałów z [[Ostróda|Ostródy]] do [[Stare Jabłonki|Starych Jabłonek]] (a właściwie do [[Staszkowo|Staszkowa]]) przez [[Puzy|Jezioro Pauzeńskie]] o długości 16,8 km<ref>Starsze źródła podają długość 16,9 km.</ref> oddano do użytku dopiero w 1873. Z uwagi na względy ochrony przyrody odcinek ten jest dostępny wyłącznie dla kajaków i żaglówek.

 

 

 

=== Znaczenie gospodarcze kanału ===

 

== Wymiary śluz ==

{| class="wikitable"

! Nazwa śluzy

* Śluza Miłomłyn – Iława.

 

 

=== Śluza Miłomłyn (km 0,0) – pochylnia Buczyniec (km 36,77) ===

* kilometr 0,0 – Śluza Miłomłyn. W tym miejscu rozpoczyna się [[kilometraż rzeki|kilometraż]] w kierunkach:

*# Jezioro [[Druzno]].

 

=== Pochylnia Buczyniec (km 36,77) – jezioro Druzno (km 52,00) ===

Trasa kanału wiedzie przez 9,2-kilometrowy odcinek na którym znajdują się suche pochylnie.

 

 

==== Różnice w wysokościach pochylni ====

{| class="wikitable" style="text-align:center"

! Nazwa

| 13,83

|}

 

=== Śluza Miłomłyn (km 0,0) – jezioro [[Szeląg Mały]] (km 33,30 km) ===

* Kilometry 14,80–15,11. Krótki odcinek kanału sztucznego od jeziora Drwęckiego, prowadzi do śluzy Ostróda.

* Odcinek od 4,62–15,11 km jest najniższym w tej części kanału. Zwierciadło wody znajduje się na wysokości 94,9 m n.p.m.

* Kilometry 15,11–15,35. Kanał sztuczny. Łączy łączy Ostródę z jeziorem [[Puzy]] (Pauzeńskim).

* Kilometry 15,35–16,82. Kanał wiedzie przez jezioro [[Puzy]].

* Kilometry 19,13–21,42. Kanał sztuczny łączący śluzę Mała Ruś z jeziorem [[Szeląg Wielki]]., rzeka Szelążnica płynie równolegle do kanału własnym korytem.

* Kilometry 21,42–31,30. Kanał prowadzi przez jezioro [[Szeląg Wielki]].

* Kilometry 31,80-33,30. Kanał prowadzi jeziorem [[Szeląg Mały]], najpierw koło miejscowości [[Stare Jabłonki]], a po przejściu przez wąską cieśninę na drugą część jeziora, koło miejscowości [[Staszkowo]]. Koniec kanału w małej osadzie [[Buńki]] na południowym końcu jeziora. Zwierciadło wody na wysokości 98,2 m n.p.m.

 

* Kilometry 11,50–32,30. Kanał prowadzi przez jezioro [[Jeziorak]]. Poziom zwierciadła na odcinku Miłomłyn – Iława znajduje się na wysokości 99,50 m n.p.m.

 

 

== Rewitalizacja kanału ==

 

{{Pomniki historii w Polsce}}

[[Kategoria:Architektura w województwie warmińsko-mazurskim]]

[[Kategoria:Geografia Elbląga]]