Chanat kokandzki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Uzupełnienie. |
Usunięcie niepotwierdzonych informacji zalinkowanymi źródłami rzekomo je potwierdzającymi (znalazłem obydwie książki). Rozwinięcie. |
||
Linia 34:
Narbuta-bej umarł w [[1801]] roku, a władzę po nim przejął jego syn Alim, który kontynuował politykę ekspansji. Dołączył dolinę rzeki [[Ohangaron (rzeka)|Angren]], [[Szymkent|Czymkent]] i Sajram. W [[1809]] roku anektował Taszkent z całym otaczającym go regionem<ref name="britannica">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/place/Tashkent#ref34074| tytuł = Tashkent, national capital, Uzbekistan| opublikowany = Encyclopaedia Britannica| język = en| data dostępu = 2017-10-09}}</ref>, dzięki czemu przejął kontrolę nad kluczowym odcinkiem szlaku handlowego do Rosji. Alim był pierwszym władcą Kokandu, który przyjął tytuł chana – od wtedy państwo kokandzkie oficjalne nazywane było chanatem kokandzkim, a jego władca – chanem. Za jego panowania znacznie wzrosło znaczenie jego państwa w regionie, stworzył też armię najemników składającą się z tadżyckim górali z Badachszanu, Szighnanu i Karateginu oraz Irańczyków – oddziały te pozwoliły mu scentralizować władzę nad krajem i zostały trzonem przyszłej dużo bardziej rozbudowanej armii. Nawiązano pierwsze relacje handlowe z Rosją, które jednak nie rozwinęły się zanadto. Alim-chan skupił się też na reformach religijnych: zniósł duchowny tytuł ''iszan'' oraz obdarował biedotę i sufickich pustelników (zwanych ''kalandarami'') ziemią i bydłem, by zaangażować ich w pracę. Wprowadził także egzaminy z islamu dla duchowieństwa, by zapobiec odstępstwom od wiary – ruch ten wywołał oburzenie wśród duchownych i w [[1810]] roku zorganizowali oni spisek. Wykorzystując obecność władcy w Taszkencie i negatywne nastroje społeczne związane z licznymi dziąłaniami wojennymi, rozpowszechnili plotkę o śmierci chana a na tronie w Kokandzie osadzili jego brata – Umara. Alim-chan dowiedział się o fortelu i wyruszył jak najszybcieje w drogę do stolicy chanatu, spiskowcy czekali jednak na niego na drodze i w trakcie zasadzki pozbawili go życia (zabójcą był Kambar Mirza z Andiżanu)<ref name="ferghanav" />.
Umar-chan również nie stronił od ekspansji terytorialnej, jednak bardziej wyróżniały go silna wiara i podległość klerowi. Za jego rządów przywrócono wszelkie przywileje duchowieństwa, znacznie wzrosła też pozycja duchownych i wpływ na funkcjonowanie państwa. Zasłaniając się egzekucją [[szariat]]u, rozpędzano wszelkie protesty. Umar wsławił się także odbudową meczetu piątkowego w Kokandzie, wielu kronikarzy zaznaczało jego pobożność, ale również brutalność w działaniach wojennych – opisywana jest sytuacja z [[1917]] roku, w której wymordował 13 400 więźniów z Ak-Tiube na placu Czor-su. Umar poczynił działania by nawiązać relacje z Rosją, działania po raz kolejny spełzły na niczym – z wysłanego do Sankt Petersburga przedstawicielstwa dyplomatycznego, jeden ambasador zmarł z powodu choroby, drugi z rąk rosyjskiego żołnierza a trzeci został wygnany do [[Pietropawłowsk (Kazachstan)|Pietropawłowska]]. Umar-chan zmarł w [[1823]] roku na skutek trwającej rok choroby, na tronie zasiadł jego 16 letni syn – Muhammad Ali (zwany Madalim)<ref name="ferghanav" />.
Muhammad Ali-chan był zupełnym przeciwieństwem ojca, jeśli chodzi o pobożność i tryb życia, jednakże dynamicznie rozwinął terytorialnie państwo. Podbite przez Muhammada Aliego tereny obejmowały południowe stoki Gór Ałajskich, Dolinę Raszt, [[Góry Darwaskie]], Szignan, [[Ruszon (góry)|Ruszon]] oraz Wachan. W latach 1826-1831 organizował wyprawy na Kaszgar, w wyniku czego zapewnił sobie regularną daninę z tego terenu oraz tytuł obrońcy wiary (''ghazi'')<ref name="ferghanav" />.
Po przegranej [[Wojna krymska|wojnie krymskiej]] Imperium Rosyjskie objęło sobie
Niezadowolenie z nowego porządku spowodowało wybuch powstania antyrosyjskiego w [[1873]] roku. W [[1876]] roku wojska rosyjskie stłumiły powstanie i zlikwidowały chanat kokandzki, zaś jego ziemie wcieliły do Imperium Rosyjskiego pod postacią obwodu fergańskiego generał-gubernatorstwa turkiestańskiego<ref name="niewiem">{{Cytuj książkę | nazwisko = Bazylow | imię = Ludwik | tytuł = Historia Rosji | data = 2010 | wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo | miejsce = Wrocław | isbn = 978-83-04-04641-2 | strony = 304}}</ref><ref name="pwn" />. Zniszczono wszystkie archiwa państowe a ostatni chan – Chudajar-chan uciekł do Taszkentu<ref name="ferghanav" />.
| |||