Ziemia dobrzyńska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Leges2002 (dyskusja | edycje)
m źródła/przypisy
m wikizacja, drobne redakcyjne, zmiana framgnetu łamiącego prawa autorskie (kopia z źródła)
Linia 3:
[[Plik:Polska-woj-z.dobrzynska.png|thumb|250px|Położenie ziemi dobrzyńskiej na mapie [[Polska|Polski]] z zaznaczonymi województwami i powiatami.]]
[[Plik:Polska-hydr-z.dobrzynska.png|thumb|250px|Ziemia dobrzyńska na mapie hydrograficznej [[Polska|Polski]].]]
'''Ziemia Dobrzyńska'''<ref>{{Cytuj|autorred=A. Markowski|tytuł=Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, pod| red.wydawca A.= Markowskiego,PWN | miejsce = Warszawa | data = 1999, | s. = 1406;}}</ref><ref> M.{{cytuj|autor = Mirosław Krajewski,| tytuł = O właściwą pisownię nazwy własnej "Ziemia„Ziemia Dobrzyńska"Dobrzyńska” na tle jej odrębności i trwałości historycznej oraz kulturowej, "Rocznik| opublikowany = „Rocznik Dobrzyński"Dobrzyński”, t. 1): | data = 2017, | s. = 9-25; | url = http://www.krajewskimiroslaw.pl/_media/docs/Nazwa%20Ziemia%20Dobrzynska%20-%202017.pdf|data dostępu = 2017-101812-21}}</ref> – [[ziemia (administracja)|jednostka terytorialna]] w dawnej Polsce, obejmująca tereny dzisiejszego [[województwo kujawsko-pomorskie|województwa kujawsko-pomorskiego]], na północny wschód od [[Włocławek|Włocławka]], między rzekami: [[Wisła|Wisłą]], [[Drwęca|Drwęcą]], [[Rypienica|Rypienicą]], Pisiakiem, [[Pisia (dopływ Brynicy)|Pissą]], [[Brynica (dopływ Drwęcy)|Brynicą ]]i [[Skrwa|Skrwą]]<ref> {{Cytujcytuj|autor =M. Mirosław Krajewski,| tytuł = O właściwą pisownię nazwy własnej "Ziemia„Ziemia Dobrzyńska"Dobrzyńska” na tle jej odrębności i trwałości historycznej oraz kulturowej, "Rocznik| opublikowany = „Rocznik DobrzyńskiDobrzyński”, t. 1: | data = 2017, | s. = 12 | url = http://www.krajewskimiroslaw.pl/_media/docs/Nazwa%20Ziemia%20Dobrzynska%20-%202017.pdf|data dostępu = 2017-12-21}}</ref>.
 
== Miasta ==
Linia 28:
{{fakt|Obszarem tym zarządzał z grodu w [[Bobrowniki (województwo kujawsko-pomorskie)|Bobrownikach]] piastowski książę Władysław Garbaty, który zmarł w 1351 lub 1352 r. Wtedy Ziemia Dobrzyńska trafiła pod bezpośrednie władanie Króla Polskiego, którym był wtedy Kazimierz III Wielki.|data=2015-05}}
 
W 1379 roku ziemię dobrzyńską otrzymał od króla Ludwika Węgierskiego w lenno książę [[Władysław Opolczyk]]. W maju 1391 roku Władysław Opolczyk zastawił Zamek w Złotorii i pięć pobliskich wsi [[Zakon krzyżacki|Zakonowi Krzyżackiemu]]. Spotkało się to z reakcją króla [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełły]], który wysłał wojska pod dowództwem rycerza [[Krystyn z Ostrowa|Krystyna z Ostrowa]] aby zajęły ziemię dobrzyńską. Wojska polskie zajęły całą ziemię dobrzyńską, jednak część rycerstwa Opolczyka pod dowództwem [[Iwan z Rudomina|Iwana z Rudomina]] stawiło opór królewskim wojskom, zamykając się w [[Zamek w Bobrownikach|zamku w Bobrownikach]]. Wojska królewskie oblegały zamek jednak musiały wkrótce odstąpić, ponieważ na odsiecz Opolczykowi przybyło wojsko krzyżackie. W maju 1392 roku Władysław Opolczyk zastawił całą ziemię dobrzyńską krzyżakom za 50 tysięcy florenów węgierskich.<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Kuczyński| imię = Stefan| autor link = | tytuł =Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409-1411 | wydawca = MON| miejsce = Warszawa| rok = 1955| strony = 81| isbn = }}</ref> W 1405 roku na mocy [[Pokój w Raciążu|Pokoju w Raciążu]] Ziemia dobrzyńska została odzyskana przez Polskę, jednak w 1409 została ponownie opanowana przez Krzyżaków. W [[1411]] roku na mocy [[Pokój toruński 1411|I Pokoju toruńskiego]] Ziemia dobrzyńska wróciła do Polski. Do [[Korona Królestwa Polskiego|Korony]] włączono ją w [[1466]] roku.{{fakt}} <br />W minionych wiekach nastąpiło przeinaczenie wyobrażenia herbu Ziemi Dobrzyńskiej. Trzeba zatem przypomnieć, że w ciągu XIV aż do drugiej połowy XVI wieku drugiej korony w jej herbie nie było. Była jedna królewska korona Kazimierza Wielkiego, jego duża twarz, długie włosy i broda. Dopiero poniżej brody, która przecież zasłaniała szyję, widzimy ważny element stroju rycerskiego – niezbyt nadmiernie strojny obojczyk, a nie koronę (rzekomo widoczną na szyi). Istotnym elementem herbu są rogi zwierzęcia (bawoła, bądź tura), które żyły jeszcze na dużych połaciach leśnych tej ziemi w późnym średniowieczu, choć zostały one umieszczone dość przypadkowo). Zatem elementami herbu Ziemi Dobrzyńskiej winny być:1. tarcza herbowa koloru bordowego, 2. godło herbu, tj. głowa (a nie twarz) królewska z długimi (niezbyt bujnymi) włosami, wąsami i brodą, 2.1. korona z wychodzącymi z niej niedużymi rogami zwierzęcia (może właśnie bawoła), 2.2. ozdobny element stroju królewskiego, bądź rycerski obojczyk, przykrywający górną część królewskiego korpusu. Spośród trzech kolorów tarczy herbowej, używanych pierwotnie przy wizerunku herbu, tj. czerwonego, niebieskiego i czarnego, pierwszeństwo należy oddać temu pierwszemu, jako, że on symbolizuje ciągłe walki, przelewaną krew rycerstwa tej ziemi oraz kolejnych książąt i królów z jej wrogami: Jadźwingami, Litwinami, Prusami i Krzyżakami, aż do ostatecznego zwycięstwa po II pokoju toruńskim w 1466 r., pamiętając wciąż o ważnym wydarzeniu z tego długiego okresu, jakim była data 1343 r., czyli zawarty przez Kazimierza Wielkiego pokój z Krzyżakami i odzyskanie Ziemi Dobrzyńskiej. Herb „zrodzony”, można rzec, w połowie tego okresu i ugruntowany w czasach Kazimierza Wielkiego oraz jego następców już z dynastii jagiellońskiej (Władysława Jagiełły i Kazimierza Jagiellończyka, widoczny także na ich sarkofagach na Wawelu) nie może być wyparty ideą i dość swobodnym wyobrażeniem B. Paprockiego z 1584 r., tj. z czasów po upadku linii Jagiellonów<ref>{{Cytuj|autor=|tytuł=M. Krajewski, Kontrowersje wokół herbu..., s. 36-38.|data=2017-10-18}}</ref>.
 
== Herb ==
W minionych wiekach nastąpiło przeinaczenie wyobrażenia herbu Ziemi Dobrzyńskiej, przedstawiając w nim dwie korony – jedną na głowie i jedną szyjną. Jednak od XIV wieku aż do drugiej połowy XVI wieku drugiej korony w herbie nie było. Kazimierz Wielki, przedstawiony na herbie, miał jedną, królewską koronę. Poniżej brody znajdował się ważny element stroju rycerskiego – niezbyt strojny obojczyk. Kolejnym elementem herbu są rogi zwierzęcia ([[bawół|bawoła]] bądź [[tur]]a), które żyły na tej ziemi jeszcze w późnym średniowieczu. Elementami herbu Ziemi Dobrzyńskiej powinny być:
# tarcza herbowa koloru bordowego
# godło herbu, tj. głowa królewska z długimi włosami, wąsami i brodą
## korona z wychodzącymi z niej niedużymi zwierzęcymi rogami
## rycerski obojczyk, przykrywający górną część królewskiego korpusu
Z trzech pierwotnie używanych kolorów: czerwonego, niebieskiego i czarnego, największe znaczenie przypisuje się czerwonemu, jako symbolowi ciągłej walki i przelanej krwi. Herb w oryginalej postaci pojawił się gdzieś między zawarcim odzyskaniem Ziemi Dobrzyńskiej przez Kazimierza Wielkiego w 1343 r. a II pokojem toruńskim w 1466 r. Wersja z dwoma koronami, jedną na głowie i jedną „szyjną” pojawiła się w opracowaniu B. Paprockiego z 1584 r., już po upadku linii Jagiellonów<ref>{{Cytuj|autor=Mirosław Krajweski|tytuł=Herb Ziemi Dobrzyńskiej| url = http://www.krajewskimiroslaw.pl/_media/HERB%20ZIEMI%20DOBRZYNSKIEJ%20PDF.pdf| język = pl| |data dostępu =2017-12-21}}</ref>.
 
== Podział administracyjny ==