Wikipedia

Wywrót (leśnictwo): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Selso (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
189 021 edycji
bez udziwnień
Linia 6:
== Przyczyny powstawania ==
Najczęściej wywrotami są drzewa z płytkim systemem korzeniowym. Drzewa z systemem [[palowy system korzeniowy|palowym]] częściej się łamią, powodując [[wiatrołom]]y. Przy silnie nasiąkniętej glebie i bocznym wychyleniu [[środek ciężkości|środka ciężkości]] [[pień|pnia]] i [[korona drzewa|korony drzewa]] może dojść do wywrotu nawet przy niewielkim wietrze. W takich warunkach przewracają się również drzewa zwykle odporne na wywracanie (np. [[sosna zwyczajna]]).
<br {{clear=|left>}}
 
== Wykroty ==
Termin wykrot stosowany jest w literaturze jest co najmniej w dwóch znaczeniach. Może być to
* zagłębienie w ziemi wraz z wyrwaną bryłą [[Korzeń|korzeniową]]<ref name="DZD04" /> (korzeniami<ref name="SJP81" /><ref name="SJPWWW" />) przewróconego drzewa<ref name="SJP81" /><ref name="SJPWWW" /><ref name="Pawlik12" />, a nawet sama jama po korzeniach<ref name="EL91Pawlik12" /><ref name="SienkiewiczOgniem1901EL91" /><ref name="NienackiFantomas73SienkiewiczOgniem1901" /><ref name="Pawlik12NienackiFantomas73" /> lub korzenie<ref name="Pawlik12" />.
: Często precyzuje się, że chodzi o drzewo wywrócone przez wiatr<ref name="SJP81" /><ref name="SJPWWW" />.
: Są używane wyrażenia ''głęboki wykrot''<ref name="SJP81" /><ref name="SienkiewiczOgniem1901" />, ''wpaść''<ref name="SJP81" /><ref name="SienkiewiczOgniem1901" /><ref name="NienackiFantomas73" /> (''wskoczyć''<ref name="SienkiewiczOgniem1901" />) ''do wykrotu'', ''stoczyć się'', ''schować się w wykrot''<ref name="SienkiewiczOgniem1901" />, ''stoczył się w głęboki wykrot i czuł, że się już nie wygramoli''<ref name="SienkiewiczOgniem1901" />.
Linia 16:
:* część wypukła<ref name="Rojan12" /> – [[Karpa (leśnictwo)|karpa]] (system korzeniowy przewróconego drzewa)<ref name="Pawlik12" /><ref name="Rojan12" /> z materiałem [[Gleba|glebowo]]-[[Zwietrzelina|zwietrzelinowym]]<ref name="Rojan12" />, tarcza korzeniowa, bryła korzeniowa<ref name="DZD04" />
:* część wklęsła<ref name="Rojan12" /> – zagłębienie<ref name="Pawlik12" /><ref name="Rojan12" /> (zagłębienie powykrotowe<ref name="DZD04" />, obniżenie, jama<ref name="Rojan12" />)
: Należy tutaj zwrócić uwagę, że termin karpa może też oznaczać pniak i korzenie po ściętym drzewie<ref name="EL91Pawlik12" /><ref name="Pawlik12EL91" />.
* całe drzewo przewrócone wyrwane z korzeniami<ref name="SJP81DZD04" /><ref name="SJPWWWSJP81" /><ref name="SJS6365SJPWWW" /><ref name="EL80SJS6365" /><ref name="US2EL80" /><ref name="DZD04US2" /><ref name="SJP1860" /><ref name="SGP1911" /><ref name="LodzDrzewaPostep15" /> (wywrot<ref name="EL80" /><ref name="SGP1911" /><ref name="LodzDrzewaPostep15" />, wiatrował<ref name="SJP81" /><ref name="EL80" /><ref name="LodzDrzewaPostep15" />, wichrował<ref name="EL80" />), czasem z powstałą jamą<ref name="DZD04" /><ref name="Rojan12" />.
: Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta [[Łódź|Łodzi]] w swoich wytycznych z 2015 roku dotyczących postępowania ze zniszczonymi drzewami podaje, że może to być również drzewo znacznie pochylone (ale z naderwanym [[System korzeniowy|systemem korzeniowym]])<ref name="LodzDrzewaPostep15" />.
: XIX-wieczny pierwszy „''Słownik języka polskiego''” [[Samuel Linde|Lindego]] precyzuje, że wywrócone z korzeniem od wiatru<ref name="SJP1860" />, dość podobnie zresztą współczesne słowniki<ref name="SJP81" /><ref name="SJPWWW" />.
Linia 45:
 
<ref name="DZD04">{{Cytuj książkę | imię = Jerzy M. | nazwisko = Gutowski | imię2 = Andrzej | nazwisko2 = Bobiec | imię3 = Paweł | nazwisko3 = Pawlaczyk | imię4 = Karol | nazwisko4 = Zub | tytuł = Drugie życie drzewa | wydawca = WWF | miejsce = Warszawa – Hajnówka | rok = 2004 |isbn = 83-916021-6-8}}</ref>
 
<ref name="EL80">{{Cytuj książkę | autor = Tadeusz Molenda (red.) | tytuł = Mała encyklopedia leśna | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe (PWN) | miejsce = Warszawa | rok = 1980 | isbn = 83-01-00202-6}}</ref>▼
 
<ref name="EL91">{{Cytuj książkę | autor = Stefan Kocięcki (red.) | tytuł = Mała encyklopedia leśna | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe (PWN) | miejsce = Warszawa | 2 zm. | rok = 1991 | isbn = 83-01-08938-5}}</ref>
 
<ref name="SJP81">{{Cytuj książkę | autor = Mieczysław Szymczak (red.) | tytuł = Słownik języka polskiego | tom = III R-Z| wydawca = PWN | miejsce = Warszawa | rok = 1981 |isbn = 83-01-00284-0}}</ref>
Linia 54 ⟶ 50:
<ref name="SJPWWW">{{cytuj stronę | url = http://sjp.pwn.pl/slownik/2539526/wykrot | tytuł = Słownik języka polskiego | data dostępu = 2014-03-02 | opublikowany = Państwowe Wydawnictwo Naukowe}}</ref>
 
<ref name="Rojan12Pawlik12">{{Cytuj pismo | nazwisko = RojanPawlik | imię = ElżbietaŁukasz | tytuł = MikrorzeźbaPrzekształcenia jamowo–kopczykowapowierzchni wstokowych granicachw wiatrowałuSudetach w słowackichwyniku Tatrachprocesu Wysokichsaltacji wykrotowej | url = http://wwwgeoinfo.wgsr.uwamu.edu.pl/uploadssgp/f_bibliotekaLA/PISLA20/49/RojanLA20_079-094.pdf | czasopismo = Prace i StudiaLandform GeograficzneAnalysis | wolumin = 4920 | strony = 173–18379–94 | data = 2012 | data dostępu = 2015-09-06}}</ref>▼
<ref name="US2">{{cytuj stronę | url = http://www.us.edu.pl/postulaty-dotyczace-martwego-drewna-w-lasach-zadrzewieniach-i-parkach | tytuł = Postulaty dotyczące martwego drewna w lasach, zadrzewieniach i parkach | data dostępu = 2014-02-02 | opublikowany = Uniwersytet Śląski w Katowicach}}</ref>▼
 
▲<ref name="EL80EL91">{{Cytuj książkę | autor = TadeuszStefan MolendaKocięcki (red.) | tytuł = Mała encyklopedia leśna | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe (PWN) | miejsce = Warszawa | 2 zm. | rok = 19801991 | isbn = 83-01-0020208938-65}}</ref>
<ref name="LodzDrzewaPostep15">Urząd Miasta Łodzi. Departament Spraw Społecznych, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa. [http://archive.is/20150903233416/bip.uml.lodz.pl/_plik.php?plik=sprawy/WOSiR_wytyczne_20150413.pdf&PHPSESSID=c2d4746a31cc1fcdfd3b0f0a297a9dbd Postępowanie z drzewami zniszczonymi lub uszkodzonymi przez siły natury w postaci wiatru, okiści, oblodzenia, itp., bądź w innych zdarzeniach losowych na terenie miasta Łodzi – wytyczne]. Łódź, dnia 3 kwietnia 2015 r. [http://archive.is/20150903233416/bip.uml.lodz.pl/_plik.php?plik=sprawy/WOSiR_wytyczne_20150413.pdf&PHPSESSID=c2d4746a31cc1fcdfd3b0f0a297a9dbd]</ref>▼
 
<ref name="SGP1911SienkiewiczOgniem1901">{{Cytuj książkę | nazwisko = Karłowicz Sienkiewicz | imię = JanHenryk | tytuł = Słownik gwar[[s:Ogniem polskich.i mieczem|Ogniem urli mieczem]] tom = http[[s:Ogniem i mieczem//polona.pl/item/11396966/213/Tom IV|IV]] tom| rozdział = 6,[[s:Ogniem U-Żi |mieczem/Tom stronyIV/Rozdział =I|Rozdział 206I]] | wydawca = Akad.Gebethner Umiejętnościi Wolff | miejsce = Warszawa — Kraków | rok = 19111901 | data dostępu = 2015-09-04}}</ref>
 
<ref name="NienackiFantomas73">{{Cytuj książkę | nazwisko = Nienacki | imię = Zbigniew | tytuł = Pan Samochodzik i Fantomas. | rozdział = Rozdział piętnasty | wydawca = Wydawnictwo Łódzkie | miejsce = Łódź | rok = 1973}}</ref>
 
<ref name="Rojan12">{{Cytuj pismo | nazwisko = Rojan | imię = Elżbieta | tytuł = Mikrorzeźba jamowo–kopczykowa w granicach wiatrowału w słowackich Tatrach Wysokich | url = http://www.wgsr.uw.edu.pl/uploads/f_biblioteka/PIS/49/Rojan.pdf | czasopismo = Prace i Studia Geograficzne | wolumin = 49 | strony = 173–183 | data = 2012 | data dostępu = 2015-09-06}}</ref>
 
<ref name="SJS6365">{{Cytuj książkę | nazwisko = | imię =| inni = Stanisław Urbańczyk, Zenon Klemensiewicz, Jan Safarewicz, Władysław Kuraszkiewicz, Witold Taszycki (komitet red.) | tytuł = Słownik staropolski. Tom X W – Wżgim | url = https://pjs.ijp-pan.krakow.pl/sstp.html | tom = | strony = 487 | wydawca = Zakład Narodowy imienia Ossolińskich : Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk | miejsce = Wrocław – Warszawa – Kraków | rok = 1963 – 1965 | data dostępu=2016-11-14}}</ref>
 
<ref name="SJP1860EL80">{{Cytuj książkę | nazwiskoautor = Tadeusz LindeMolenda | imię = Samuel Bogumił(red.) | tytuł = Mała Słownikencyklopedia języka polskiego.leśna | urlwydawca = http://reader.digitale-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb10524315_00517.html?zoom=1.0000000000000004 | tom = 6:Państwowe UWydawnictwo –Naukowe Ż | strony = 513 | wydawca = Druk. Zakładu Ossolińskich(PWN) | miejsce = LwówWarszawa | rok = 18601980 | wydanieisbn = 2, poprawne i pomno | data dostępu = 201583-0901-0400202-6}}</ref>
 
▲<ref name="US2">{{cytuj stronę | url = http://www.us.edu.pl/postulaty-dotyczace-martwego-drewna-w-lasach-zadrzewieniach-i-parkach | tytuł = Postulaty dotyczące martwego drewna w lasach, zadrzewieniach i parkach | data dostępu = 2014-02-02 | opublikowany = Uniwersytet Śląski w Katowicach}}</ref>
<ref name="SienkiewiczOgniem1901">{{Cytuj książkę | nazwisko = Sienkiewicz | imię = Henryk | tytuł = [[s:Ogniem i mieczem|Ogniem i mieczem]] tom = [[s:Ogniem i mieczem/Tom IV|IV]] | rozdział = [[s:Ogniem i mieczem/Tom IV/Rozdział I|Rozdział I]] | wydawca = Gebethner i Wolff | miejsce = Warszawa — Kraków | rok = 1901 | data dostępu = 2015-09-04}}</ref>
 
<ref name="NienackiFantomas73SJP1860">{{Cytuj książkę | nazwisko = NienackiLinde | imię = ZbigniewSamuel Bogumił | tytuł = PanSłownik Samochodzikjęzyka ipolskiego. Fantomas| url = http://reader.digitale-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb10524315_00517.html?zoom=1.0000000000000004 | rozdziałtom = Rozdział6: piętnastyU – Ż | strony = 513 | wydawca = WydawnictwoDruk. Zakładu ŁódzkieOssolińskich | miejsce = ŁódźLwów | rok = 19731860 | wydanie = 2, poprawne i pomno | data dostępu = 2015-09-04}}</ref>
 
<ref name="Pawlik12SGP1911">{{Cytuj pismoksiążkę | nazwisko = PawlikKarłowicz | imię = ŁukaszJan | tytuł = PrzekształceniaSłownik powierzchnigwar stokowych w Sudetach w wyniku procesu saltacji wykrotowejpolskich. | url = http://geoinfo.amu.edupolona.pl/sgpitem/LA11396966/LA20213/LA20_079-094.pdf | czasopismotom = Landform6, AnalysisU-Ż | woluminstrony = 20206 | stronywydawca = 79–94Akad. Umiejętności | datamiejsce = Kraków | rok = 20121911 | data dostępu = 2015-09-0604}}</ref>
 
▲<ref name="LodzDrzewaPostep15">Urząd Miasta Łodzi. Departament Spraw Społecznych, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa. [http://archive.is/20150903233416/bip.uml.lodz.pl/_plik.php?plik=sprawy/WOSiR_wytyczne_20150413.pdf&PHPSESSID=c2d4746a31cc1fcdfd3b0f0a297a9dbd Postępowanie z drzewami zniszczonymi lub uszkodzonymi przez siły natury w postaci wiatru, okiści, oblodzenia, itp., bądź w innych zdarzeniach losowych na terenie miasta Łodzi – wytyczne]. Łódź, dnia 3 kwietnia 2015 r. [http://archive.is/20150903233416/bip.uml.lodz.pl/_plik.php?plik=sprawy/WOSiR_wytyczne_20150413.pdf&PHPSESSID=c2d4746a31cc1fcdfd3b0f0a297a9dbd]</ref>
▲<ref name="Rojan12">{{Cytuj pismo | nazwisko = Rojan | imię = Elżbieta | tytuł = Mikrorzeźba jamowo–kopczykowa w granicach wiatrowału w słowackich Tatrach Wysokich | url = http://www.wgsr.uw.edu.pl/uploads/f_biblioteka/PIS/49/Rojan.pdf | czasopismo = Prace i Studia Geograficzne | wolumin = 49 | strony = 173–183 | data = 2012 | data dostępu = 2015-09-06}}</ref>
 
}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Wywrót_(leśnictwo)”