Jan Raszka (rzeźbiarz): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne, szablon
m drobne redakcyjne, jęz., int., lit., szablon
Linia 5:
|pseudonim =
|grafika = Jan Raszka rzeźbiarz w swojej pracowni 1932.jpg
|opis grafiki = Jan Raszka w swojej pracowni w Krakowie w 1932 roku.
|pełne imię i nazwisko =
|data urodzenia = [[2 maja]] [[1871]]
Linia 31:
}}
 
'''Jan Florian{{odn|Gawęcka|2013}} Raszka''' (ur. [[2 maja]] [[1871]] w [[Ropica|Ropicy]], zm. [[23 listopada]] [[1945]] w [[Kraków|Krakowie]]) − [[Polska|polski]] rzeźbiarz, grawer, medalier, malarz, profesor i pedagog akademicki pochodzący ze [[Śląsk Cieszyński|Śląska Cieszyńskiego]]{{odn|Gawęcka|2013}}. Tworzył pod wpływem [[Modernizm (sztuka)|modernizmu]] – [[Secesja (sztuka)|secesji]] oraz [[Art déco|art decodéco]].
[[Plik:Mieszko I Cieszyński.JPG|thumb|[[Pomnik Mieszka I w Cieszynie|Pomnik Mieszka I]] – przedstawiający postać [[Mieszko cieszyński|Mieszka cieszyńskiego]]]]
[[File:SDC10567.JPG|thumb|Zachowany budynek krakowskiej pracowni artysty w podwórku kamienicy przy ul. Zbrojów 5]]
Linia 39:
 
== Życiorys ==
Urodził się w [[Ropica|Ropicy]] (znajdującej się w części Śląska Cieszyńskiego, nazwanegonazwanej później [[Zaolzie]]m) w biednej, wielodzietnej rodzinie ewangelickiej. Był synem Jana Raszki, dróżnika kolejowego, i Marii z domu Kisza. Ukończył [[Towarzystwo Szkoły Ludowej|ludową szkołę]] w [[Pudłów|Pudłowie]] (obecnie część [[Bogumin]]a). W 1892 roku zdał maturę w niemieckim gimnazjum w Cieszynie, gdzie wstąpił do polskiej tajnej organizacji uczniowskiej „Jedność”. Dwa lata później współzakładał Stowarzyszenia Akademików Polskich na Śląsku Cieszyńskim „Znicz”{{odn|Raszka|2005}}.
 
Po ukończeniu szkoły średniej, zgodnie ze swoimi artystycznymi zainteresowaniami, zapisał się na [[Akademia Sztuk Pięknych w Wiedniu|Akademię Sztuk Pięknych w Wiedniu]]. Przez 5 lat studiował malarstwo i rzeźbę pod kierunkiem Juliusa Victora Bergera, Siegmunda L’Allemanda, Augusta Eisenmengera, Edmunda von Hellmera i [[Caspar Zumbusch|Caspara von Zumbuscha]]{{odn|Vollmer|s=29}}. Z okresu wiedeńskiego pochodzi konny portret cesarza [[Franciszek Józef I|Franciszka Józefa I]]{{odn|GolecVollmer|1993s=29}}{{odn|VollmerGolec|s=291993}}.
 
W 1900 roku wygrał konkurs ogłoszony przez Artura Kruppa, właściciela firmy wyrobów metalowych w [[Berndorf]], z okazji [[Wystawa światowa|wystawy paryskiej]], na model brązowej grupy przedstawiającej kończący się i nadchodzący wiek. Nagroda wynosiła 5000 koron. Jego praca „Wiek XIX i XX” miała podkreślić znaczenie pary i elektryczności zarówno w XIX,obu jak i XX wiekustuleciach. XIX stuleciewiek symbolizowała postać robotnika, którego prawa dłoń, trzymająca młot, opierała się na skrzydlatym kole – symbolu komunikacji i handlu. Elektryczność uosabiał młodzieniec, który zapalał cztery płomienie, wykwitające z liliowych kielichów osadzonych na gałęzi, zakreślającej łuk nad ciałem kobiety. Cokół oplata wąż, symbol wieczności<ref>[{{Cytuj pismo | url = http://mbc.malopolska.pl/dlibra/publication/38158?tab=1 | tytuł = Ruch artystyczny i Literackiliteracki. Jan Raszka] | czasopismo = [[Czas (dziennik)|Czas]] 1900| oznaczenie = nr 16 z 21 stycznia s.1900 | strony = 4. | data = 1900}}</ref>
 
W 1902 roku przeniósł się do Krakowa, gdzie został zatrudniony przy pracach restauracyjnych na [[Wawel]]u, równocześnie zostając wykładowcą rysunku i rzeźby na Wydziale Przemysłu Artystycznego w Wyższej Szkole Przemysłowej w Krakowie (obecnie w budynku byłej szkoły mieści się Zespól Szkół Mechanicznych nr 1 zlokalizowany w al. Mickiewicza 5). Jeszcze przed wybuchem [[I wojna światowa|I wojny światowej]] podczas pobytu w mieście poznał [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]] oraz innych polskich działaczy niepodległościowych, związanych z różnymi środowiskami, w tym z późniejszą [[Polska Organizacja Wojskowa|Polską Organizacją Wojskową]]{{odn|Raszka|2005}}.