Rugi pruskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 1:
[[Plik:Rugi pruskie.jpg|thumb|300px|Obraz [[Wojciech Kossak|Wojciecha Kossaka]] z 1909 roku ''Rugi pruskie'']]
[[Plik:Prussian deportations.PNG|thumb|300px|Obraz [[Konstanty Górski (malarz)|Konstantego Górskiego]] z 1915 roku ''Rugi pruskie'']]
'''Rugi pruskie''' – masowe wysiedlenia [[Polacy|Polaków]] i [[Żydzi|Żydów]] z paszportem rosyjskim i austriackim z [[Królestwo Prus|Prus]] w latach 1885-18901885–1890. Osoby wysiedlone zamieszkiwały tam jako emigranci ekonomiczni przybyli z terytoriów Imperium Rosyjskiego i Austrii ([[Zabór rosyjski|zaboru rosyjskiego]] i [[Zabór austriacki|austriackiego]] [[Polska pod zaborami|Polski pod zaborami]]) i nie nabyły obywatelstwa niemieckiego w okresie, gdy Prusy utworzyły [[Cesarstwo Niemieckie]] w 1871 r. Te wysiedlenia były przeprowadzone w sposób niehumanitarny i na zasadzie dyskryminacji etnicznej. W polskiej tradycji stały się jednym z symboli antypolskiej polityki Cesarstwa Niemieckiego i jej kanclerza [[Otto von Bismarck]]a.
 
== Tło historyczne ==
Linia 11:
Rozporządzenie wykonano z całą brutalnością. Wysiedlenie objęło osoby, które przywykły uważać Prusy za miejsce stałego zamieszkania, niejednokrotnie od wielu lat, które niejednokrotnie odbyły służbę wojskową w pruskiej armii, niezależnie od stanu zdrowia, łącznie ze starcami, dziećmi i kobietami. Pędzono ich masowo w stronę wschodniej granicy pod ciosami kolb karabinowych eskortujących żandarmów<ref>Józef Feldman, ''Bismarck a Polska'', Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1966, s. 323.</ref>. Odnotowano wypadki śmiertelne<ref name=autonazwa4>''Historia Polski'', s. 684.</ref>, gdyż wysiedlenie prowadzono także w okresie zimy.
 
W początkowych miesiącach zostało wysiedlonych prawie 26 tysięcy osób<ref name="autonazwa4" />, głównie robotników i rzemieślników zamieszkałych we wschodnich prowincjach Prus. Wysiedlenia kontynuowano w następnych latach i do 1890 roku liczba wysiedlonych przekroczyła 30 tys. osób<ref name=autonazwa3>[http://dziedzictwo.polska.pl/katalog/skarb,Sejmowe_Kolo_Polskie_wobec_rugow_pruskich_3_V_1885_roku,gid,263588,cid,1075.htm?body=desc Sejmowe Koło Polskie wobec rugów pruskich, 3 V 1885 roku – Katalog Skarbów – Skarby Dziedzictwa Narodowego – Polska.pl].</ref><ref name=autonazwa2>Józef Feldman, s. 323.</ref>. Do 1890 roku granica Prus była zamknięta dla imigrantów narodowości polskiej<ref name=autonazwa4 />.
{| border="1" style="margin: 10px; margin-right:0px;" cellspacing="0" cellpadding="4" align="right"
! colspan="4" style="text-align:center; background-color:#999999; color:black;"| Rugi pruskie na Górnym Śląsku<ref name=Galos />
Linia 70:
| style="background:#efefef;"| '''6498'''
|}
Wykonywanie rozporządzenia o wysiedleniu obywateli [[Imperium Rosyjskie]]go i [[Austro-Węgry|Austro-Węgier]] z Górnego Śląska rozpoczęło się de facto w czerwcu roku 1885 i trwało około dwóch lat<ref>Adam Galos, op.cit., str 73.</ref>. Sprawozdania [[Landrat (Prusy)|landratów]] górnośląskich raportują liczby wysiedlonych na podstawie rozporządzenia z 26 marca dopiero od III kwartału 1885 (922 osoby do [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]] i ani jednej do [[Galicja (Europa Środkowa)|Galicji]]) do III kwartału 1887 (odpowiednio 31 i 13 osób). W szczytowym okresie [[Rugi|rugów]] na Górnym Śląsku (do II kwartału 1886) wysiedlano z Górnego Śląska od tysiąca do ponad półtora tysiąca osób kwartalnie, jak w tabeli obok<ref name=Galos>[[Adam Galos]], „Rugi pruskie na Górnym Śląsku (1885-1890)”, w: [[Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka]], IX 1954, s. 56-10756–107; tabela str. 94.</ref>.
 
Znamienne jest, że wysiedlenia dokonane w wyniku tego rozporządzenia nie wpłynęły korzystnie na poziom płac pozostających na miejscu pracowników-obywateli Prus, choć jednym z oficjalnych argumentów przemawiających za przyjęciem tego rozwiązania była ochrona miejsc pracy zagrożonych przez napływowych pracowników zagranicznych<ref>Taką motywację działań rządu pruskiego znaleźć można w oficjalnej ''Norddeutsche Allgemeine Zeitung'' z 31.5.1885, na podstawie ''Schulthess Europäischer Geschichtkalender'', 1885, s. 100; za: Adam Galos, s. 57.</ref>. Według oficjalnych bowiem danych sporządzonych dla Górnego Śląska, w pierwszych dwóch latach po wprowadzeniu rugowania obcokrajowców średnie płace nominalne zamiast wzrosnąć – spadły w porównaniu z latami 1884 i 1885 (tab. poniżej).
Linia 80:
|540,68 mk || 542,22 mk || <font color="red">531,80</font> mk || <font color="red">540,65</font> mk || 556,57 mk || 595,61 mk
|}
<br / clear="left">
 
== Reakcja opinii publicznej ==
Linia 95 ⟶ 94:
Mając na uwadze te okoliczności, ambasador Schweinitz odradzał Bismarckowi wysiedlenia, przewidując że sprowokują one zwolenników panslawizmu i pociągną za sobą represje wobec niemieckich osadników w Rosji<ref>Józef Feldman, s. 327.</ref>.
 
Zasadniczo, wysiedlenia spotkały się z dezaprobatą kręgów rządowych Rosji. [[Dmitrij Tołstoj]], konserwatysta i minister spraw wewnętrznych, uznawał antypolską motywację Bismarcka i starał się o dobre przyjęcie dla tych wydarzeń w Rosji, lecz nieoficjalnie dał do zrozumienia ambasadorowi Schweinitzowi, że Bismarck popełnił ciężki błąd, gdyż takie kroki były niepotrzebne<ref name=autonazwa1>Józef Feldman, s. 328.</ref>. Także [[Nikołaj de Giers]], minister spraw zagranicznych Rosji, stwierdził że Bismarck swoim postępowaniem rozjątrzył wrogie już uprzednio uczucia przeciw niemieckim kolonistom, dał przykład do naśladowania, rzucił zarodki nowych antagonizmów narodowych na przyszłość<ref name="autonazwa1" />. Sam Bismarck wyraził ambasadorowi Schweinitzowi swoje rozczarowanie, stwierdzając że „Rosjanie wykazali z powodu naszych wydaleń mniej zadowolenia, niż oczekiwałem”<ref name=autonazwa1 />.
 
Wkrótce potem, rząd rosyjski nałożył ograniczenia prawne na nabywanie i dzierżawę ziemi przez Niemców w Rosji, ograniczając w ten sposób niemiecki ruch kolonizacyjny w zaborze rosyjskim<ref name=autonazwa1 />.