Palestyna: Różnice pomiędzy wersjami

{{Inne znaczenia|krainy geograficzno-historycznej|inne znaczenia słowa [[Palestyna (ujednoznacznienie)|Palestyna]]}}
[[Plik:Mill (British Mandate for Palestine currency, 1927).jpg|thumb|Palestyńska moneta z okresu rządów brytyjskich]]

'''Palestyna''' – region geograficzny w zachodniej [[Azja|Azji]]. Obejmuje on obszar o różnie określanych granicach. Współcześnie nazwa Palestyna odnoszona jest najczęściej do obszaru [[terytorium mandatowe]]go [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] z lat [[1920]]-–[[1947]], obecnie terytorium państwa [[Izrael]]; [[Strefa Gazy|Strefy Gazy]] i [[Zachodni Brzeg|Zachodniego Brzegu Jordanu]] (tworzące razem rejon geograficzny [[Palestyna (państwo)|Palestyny]]). Terytorium to nie pokrywa się z obszarem Palestyny historycznej, obejmującym północną i środkową część obecnego państwa [[Izrael]] oraz zachodnią część [[Jordania|Jordanii]].

Od [[63 p.n.e.]], pod wpływem rzymskim. Judea początkowo otrzymała status państwa sprzymierzonego, lecz od 6 n.e. stała się rzymską prowincją. Powstania żydowskie: [[Wojna żydowska (66-7366–73)|pierwsze]] w latach [[66]]–[[70]] oraz [[Powstanie Bar-Kochby|drugie]] w latach 132–135 zakończyły się klęską i częściowym wypędzeniem Żydów z Palestyny<ref group = "uwaga">Część archeologów i historyków podważa fakt wypędzenia – zob. m.in. badania [[Shlomo Sand]]a.</ref>. Od 395 Palestyna stała się częścią [[cesarstwo Bizantyńskie|cesarstwa wschodniorzymskiego]]. Stolicą późnostarożytnej Palestyny była [[Cezarea Nadmorska]]. W 451 r., na [[Sobór chalcedoński|soborze]] w [[Chalkedon|Chalcedonie]], dzięki staraniom św. [[Juwenal]]a, [[Jerozolima]] została podniesiona do rangi piątego [[patriarcha]]tu, obejmującego Palestynę, [[Zajordanie]] i [[Synaj (półwysep)|Synaj]]. W latach 634 – 640634–640 Palestyna została podbita przez [[Arabowie|Arabów]]. Na współczesnym obszarze Palestyny w okresie wczesnomuzułmańskim istniały okręgi wojskowe Palestyny, ze stolicą w [[Ramla|Ar-Ramli]] oraz Jordanu, ze stolicą w [[Tyberiada|Tyberiadzie]]. W latach 1099-12911099–1291 istniało w Palestynie – założone przez [[Wyprawy krzyżoweKrucjata|krzyżowców]] – [[Królestwo Jerozolimskie]], które później zdobyli egipscy [[mamelucy]].

W latach 1516–1918 Palestyna wchodziła w skład [[Imperium Osmańskie|imperium osmańskiego]], nie stanowiąc jednolitej jednostki administracyjnej. Zdobyta przez siły brytyjskie w [[kampania synajska i palestyńska|kampanii synajsko-palestyńskiej]] podczas [[I wojna światowa|pierwszejI wojny światowej]] stała się w 1920 roku brytyjskim [[Mandat międzynarodowy|mandatem]], pierwotnie wraz z terytorium wydzielonej z niej w 1922 r. [[Transjordania|Transjordanii]]. Zainteresowanie [[Wielka Brytania|Brytyjczyków]] Palestyną wynikało z położenia blisko [[Kanał Sueski|Kanału Sueskiego]] oraz staraniami działaczy [[Żydzi|żydowskiego]] ruchu narodowego, [[syjonizm]]u, którzy organizowali imigrację [[Żydzi|Żydów]] do Palestyny w nadziei na utworzenie tam własnego państwa narodowego. Dlatego jeszcze w trakcie wojny, w 1917 r. w tzw. [[deklaracja Balfoura|deklaracji Balfoura]], minister spraw zagranicznych [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] wyraził intencję utworzenia w Palestynie narodowej siedziby [[Żydzi|Żydów]], którzy od wieków żyli większości w [[diaspora (naród)|diasporze]], w samej Palestynie utrzymując ciągłą, lecz minimalną, obecność. Sprzeciwiała się temu, jak również narastającej od schyłku [[XIX wiek|XIX]] w. imigracji [[Żydzi|Żydów]], stanowiąca zdecydowaną większość populacji Palestyny ludność pochodzenia arabskiego, wśród której zaczęły narastać antyżydowskie i antybrytyjskie nastroje, objawiające się w antybrytyjskich powstaniach. Opór [[Arabowie|Arabów]] skłonił Brytyjczyków do ograniczania imigracji żydowskiej, co jednak zaowocowało w okresie [[II wojna światowa|drugiejII wojny światowej]] atakami terrorystycznymi skrajnych organizacji [[Żydzi|żydowskich]].

Tragedia [[Zagłada Żydów|Holocaustu]] przyspieszyła starania międzynarodowe o stworzenie państwa żydowskiego, zaś spotęgowana nią imigracja [[Żydzi|Żydów]] sprawiła, że zaczęli stanowić znaczną część ludności regionu. Nie mogąc pogodzić sprzecznych roszczeń [[Arabowie|Arabów]] i [[Żydzi|Żydów]] do terytorium Palestyny, [[Wielka Brytania|Brytyjczycy]] zdecydowali się przekazać kwestię Palestyny [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]].

W 1947 r. [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]] przedstawił projekt podziału Palestyny na dwie części: żydowską i arabską<ref>Roman Frister [http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/historia/1563153,1,jak-onz-podzielil-palestyne.read Jak ONZ podzielił Palestynę. Jak dzielono Ziemię Świętą] polityka.pl, 3 grudnia 2013.</ref>, zakładający oddanie ponad połowy terytorium Palestyny [[Żydzi|państwu żydowskiemu (Izraelowi)]] oraz umiędzynarodowienie [[Jerozolima|Jerozolimy]]. Doprowadziło to do wybuchu walk między stroną arabską i żydowską w Palestynie, m.in. do [[Masakra w Dajr Jasin|Masakry w Dajr Jasin]]. W przeddzień wygaśnięcia mandatu brytyjskiego (1948) sąsiednie państwa arabskie: [[Egipt]], [[Transjordania]], [[Irak]], [[Liban]] i [[Syria]] zaatakowały powstające państwo [[Izrael]], poniosły jednak klęskę. [[Izrael]] utrzymał całe przeznaczone dla siebie przez [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]] terytorium, a także zajął zachodnią [[Jerozolima|Jerozolimę]] i znaczną część ziem przewidzianych dla państwa arabskiego, usuwając przy tym, lub nie zezwalając na powrót zbiegłej przed działaniami wojennymi, autochtonicznej ludności arabskiej. Pozostałą część Palestyny podzieliły między siebie [[Transjordania]], która, po zajęciu [[Zachodni Brzeg|Zachodniego Brzegu]] Jordanu przyjęła niedługo potem nazwę [[Jordania|Jordanii]], oraz [[Egipt]], który sprawował kontrolę nad [[Strefa Gazy|Strefą Gazy]].

|commons = Palestine

|słownik = Palestyna

|źródła = Kategoria:Śląsk

|cytaty = Palestyna

|news = Kategoria:Palestyna

|books =

|species =

|wikiwerek =