Wszechrosyjskie Zgromadzenie Ustawodawcze: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m int.
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, jęz.
Linia 26:
[[Plik:19180118-lenin sitzung konstituante taurisches palais petrograd.jpg|250px|thumb|Obrady jedynego posiedzenia Zgromadzenia 18 stycznia 1918]]
[[Plik:Demonstration in support of the Russian Constituent Assembly, 1918.jpg|thumb|250px|Demonstracja w obronie Konstytuanty 18 stycznia 1918]]
'''Zgromadzenie Ustawodawcze Rosji''' ({{w języku|ru|Всероссийское учредительное собрание}}), '''Konstytuanta''' – najwyższy organ [[Władza ustawodawcza|władzy ustawodawczej]] w [[Republika Rosyjska|Rosji (Republice Rosyjskiej)]] w [[1918]] roku.
 
Po raz pierwszy zwołania Zgromadzenia Ustawodawczego żądali na początku [[XIX wiek]]u [[dekabryści]]. Od początkówtego XX wiekuczasu hasło to obecneznalazł byłosię w programach partii opozycyjnych wobec [[samodzierżawie|caratu]]: [[Narodnaja Wola|Woli Ludu]], [[Partia Konstytucyjno-Demokratyczna|kadetów]], [[Partia Socjalistów-Rewolucjonistów|eserowców]] i [[Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji|socjaldemokratów]] i było popularne w okresie [[Rewolucja 1905 roku|rewolucji 1905 roku]].
 
Po [[Rewolucja lutowa 1917|rewolucji lutowej]] i obaleniu [[Samodzierżawie|caratu]] podstawą porozumienia między [[Komitet Tymczasowy Dumy|Komitetem Tymczasowym]] [[Duma Państwowa Imperium Rosyjskiego|Dumy Państwowej]] a [[Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich|Piotrogrodzką Radą Delegatów Robotniczych i Żołnierskich]] było zwołanie Konstytuanty, które miało zakończyć okres [[Dwuwładza|dwuwładzy]]. [[Wybory do Konstytuanty w Rosji 1917|Wybory]] odbyły się {{data|1917-11-25}} (tzn. już po obaleniu [[Rząd Tymczasowy Rosji|Rządu Tymczasowego]] i [[Rewolucja październikowa|przejęciu władzy]] przez bolszewików) przy frekwencji ok. 50%. W wyborach uczestniczyło 44,4 mln uprawnionych do głosowania. [[Partia Socjalistów-Rewolucjonistów|Eserowcy]] zdobyli 40%, [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|bolszewicy]] 23,9%, [[Partia Konstytucyjno-Demokratyczna|kadeci]] 4,7%, [[mienszewicy]] 2,3%.
{{osobny artykuł|Wybory do Konstytuanty w Rosji 1917}}
 
{{data|1918-1-18}} w [[Pałac Taurydzki|Pałacu Taurydzkim]] odbyło się pierwsze i jedyne posiedzenie Zgromadzenia z udziałem 410 deputowanych (w tym 155 popierających [[Rada Komisarzy Ludowych RFSRR|Radę Komisarzy Ludowych]] - bolszewików i lewicowych eserowców). Przewodniczącym Zgromadzenia został wybrany [[Wiktor Czernow]] z partii socjalistów-rewolucjonistów (eserowców). Masowe demonstracje uliczne w Piotrogrodzie w obronie ZgromadzeniaKonstytuanty zostały stłumione przez bolszewików przy użyciu broni palnej. Bolszewicy zażądali od Zgromadzenia uchwalenia zrzeczenia się uprawnień legislacyjnych. ZgromadzenieMiało miałoono zatwierdzić wszystkie dekrety już wydane przez [[Rada Komisarzy Ludowych RFSRR|Radę Komisarzy Ludowych]], a następnie odroczyć obrady. Kluczowy punkt przedstawionej przez bolszewików uchwały brzmiał: ''Zgromadzenie Konstytucyjne uważa, że zadania jego wyczerpują się na ustanowieniu głównych podstaw socjalistycznej przebudowy społeczeństwa''. Wniosek został odrzucony większością 237 przeciw 136 głosom. Po odrzuceniu przez Konstytuantę wniosku bolszewików, ci opuścili posiedzenie, oświadczając, że Zgromadzenie opanowali „kontrrewolucjoniści”. ZgromadzenieObrady kontynuowało obrady. O 2.30 nad ranem salę posiedzeń opuścili sprzymierzeni z bolszewikami [[lewicowi eserowcy]], kwestionując legalność obrad z powodu braku kworum. O godz. 4 nad ranem, gdy Wiktor Czernow ogłaszał zniesienie prywatnej własności ziemi, bolszewicka ochrona pałacu zażądała zakończenia posiedzenia. podMarynarz pretekstem[[Anatolij Żelezniakow]] oświadczył delegatom, że ''warta jest zmęczona'' (ros. ''karauł ustał'' (''караул устал'')<ref>''Энциклопедический словарь крылатых слов и выражений'' : [http://www.bibliotekar.ru/encSlov/10/77.htm ''Караул устал''].</ref>. Czernow kontynuował obrady jeszcze przez 20 minut, po czym pod presją wkraczających do sali dalszych uzbrojonych oddziałów bolszewickich odroczył posiedzenie do godziny 17. tego samego dnia. Zgromadzenie już nigdy więcej się nie zebrało<ref>[[Richard Pipes]] ''Rewolucja Rosyjska'' Warszawa 1994; Wyd. [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]; {{ISBN|83-01-11521-1}}, s. 434-438.</ref>.
 
{{data|1918-1-19|rok=nie}} stycznia [[Rada Komisarzy Ludowych RFSRR|Rada Komisarzy Ludowych]] wydała dekret o rozwiązaniu Konstytuanty jako zgromadzenia ''kontrrewolucyjnego''.