Edward Elgar: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paterm (dyskusja | edycje)
m →‎Życiorys: drobne merytoryczne
m MalarzBOT: poprawiam link tożsamy z tekstem linka
Linia 15:
}}
[[Plik:Elgar's Birthplace. - geograph.org.uk - 77280.jpg|thumb|240px|Miejsce urodzin Edwarda Elgara]]
Sir '''Edward William Elgar''' (ur. [[2 czerwca]] [[1857]] w [[Broadheath (Worcestershire)|Broadheath]], koło [[Worcester]], zm. [[23 lutego]] [[1934]] w Worcester) – [[Wielka Brytania|brytyjski]] [[kompozytor]]. Pozostawił po sobie dwie [[symfoniaSymfonia|symfonie]] (śmierć w 1934 r. przerwała pracę nad trzecią). Utwory te uważane są za jedne z najważniejszych brytyjskich utworów symfonicznych.
 
== Życiorys ==
Linia 22:
Na początku swojej kompozytorskiej kariery Elgar napisał kilka krótkich utworów, które zyskały popularność. Jednym z utworów, który przyniósł mu sławę zanim stworzył utwory na orkiestrę, jest „Chanson de Matin”.
 
Przez 42 lata musiał czekać na zasadniczy przełom w swojej karierze. Do sławy Elgara przyczynił się wybuch [[I wojna światowa|I wojny światowej]], kiedy stał się uznanym kompozytorem. Jego pozycja umocniła się po stworzeniu utworów na [[chór]] i [[orkiestraOrkiestra|orkiestrę]].
 
W 1915 roku Edward Elgar skomponował preludium symfoniczne „Polonia” (op. 76), na prośbę [[Emil Młynarski|Emila Młynarskiego]], współzałożyciela polskiej [[Filharmonia Narodowa|Filharmonii Narodowej]]. Utwór oparł na melodiach [[Hymn Polski|„Mazurka Dąbrowskiego”]], [[Z dymem pożarów|„Z dymem pożarów”]], „Nokturnu g-moll” [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]], „Fantazji polskiej” [[Ignacy Jan Paderewski|Ignacego Paderewskiego]] oraz [[Warszawianka 1905|„Warszawianki 1905 roku”]]. Elgar zadedykował utwór Paderewskiemu i osobiście dyrygował orkiestrą podczas pierwszego publicznego wykonania w [[Queen's Hall]] w [[Londyn]]ie, 6 lipca 1915 roku. Koncertowi towarzyszyła zbiórka na rzecz [[Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce|Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://rewolucja1905.pl/polonia-elgara/ |tytuł = Rewolucja 1905 „Polonia” Elgara |opublikowany = rewolucja1905.pl |data dostępu = 2015-08-10}}</ref>.
Linia 32:
Pozostawił po sobie [[Symfonia|symfonie]], [[Oratorium|oratoria]], [[Utwór kameralny|utwory kameralne]], [[Piosenka|piosenki]], [[Muzyka instrumentalna|utwory instrumentalne]] i [[Marsz (muzyka)|marsze]]. Pisał też [[Opera|operę]], ale pracę nad nią przerwała mu śmierć w 1934.
 
Elgar tworzył wiele gatunków muzycznych, lecz sławę przyniosły mu te na orkiestrę, jak np. wariacje „Enigma” op. 36 z 1899 uznawane przez krytyków za arcydzieło. Uzupełniły one wcześniejsze: Imperial march, King Olaf czy Caractus i tym samym sprawiły, że Elgar został zauważony przez świat. W następnym roku stworzył oratorium „The dream of Gerontius”, do [[librettoLibretto|libretta]] pióra kardynała [[Jan Henryk Newman|J.H. Newmana]]. Z początku nie odnisło sukcesu, ale publiczność wkrótce doceniła dzieło. W 1901 wykonano po raz pierwszy [[marszMarsz (muzyka)|marsz]] „Pomp & circumstance march no. 1, op. 39,1". Wolniejsza partia pt. „[[Land of Hope and Glory|Land of Hope and Glory]]” jest najbardziej znanym utworem brytyjskim po hymnie narodowym. Jest to także jeden z czterech utworów wykonywany podczas finału dorocznych Koncertów Promenadowych „The Last Night of the Proms” (od kilku lat replika tych koncertów odbywa się także w Krakowskiej Filharmonii).
 
Żona Elgara, Alicja, zmarła w 1920. Kompozytor był z nią związany i wielu twierdzi, że po śmierci żony stracił chęć do pracy. Jednak to w tym czasie zaczął pisać operę „The Spanish lady” oraz swoją trzecia symfonię.
 
W 1933 udał się do [[Paryż]]a, gdzie dyrygował [[koncertKoncert skrzypcowy|koncertem skrzypcowym]] w wykonaniu młodego [[Yehudi Menuhin|Yehudiego Menuhina]]. We [[Francja|Francji]] Elgar odwiedził [[Delius]]a w Grez-sur-Loing. W październiku u Elgara wykryto [[nowotwór]] złośliwy. Dalsza praca stała się niemożliwa.
 
Wizerunek Edwarda Elgara znajdował się na banknocie 20 [[Funt szterling|funtów]].