Trzebnica: Różnice pomiędzy wersjami

|bip = http://bip.trzebnica.pl/1356/informacja-publiczna.html

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 8,36&nbsp;km²<ref>{{cytuj książkępismo|tytuł=Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.|wydawca=Główny Urząd Statystyczny|miejsce=Warszawa|data=2013-07-26|issn=1505-5507|url=http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2013-r-,7,10.html|czasopismo= Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym |wydawca=Główny Urząd Statystyczny|miejsce=Warszawa|data=2013-07-26|issn=1505-5507}}</ref>.

[[Plik:Polskie-nazwy śląskich miejscowosci z patentu Fryderyka II 1750.jpg|thumb|left|270px|Nazwa Trzebnicy wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym [[Królestwo Prus|pruskim]] dokumencie z [[1750]] roku wydanym w [[Język polski|języku polskim]] w [[Berlin]]ie<ref>[http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=26222&from=FBC Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – "Wznowione„Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750"1750”].</ref>.]]

Nazwa miejscowości pochodzi od prasłowiańskiego czasownika ''terbiti'' "karczować„karczować (las), trzebić"trzebić” z dodanym [[Przyrostek|przyrostkiem]] – nica. Pierwotnie oznaczała osadę powstałą na miejscu wykarczowanego lasu. Istnieje również drugie wyjaśnienie wywodzące nazwę od słowa ''"trzeba"„trzeba”'', czyli [[Język prasłowiański|prasłowiańskiego]] określenia na składanie ofiary dla przodków tzw. ''"trzeby"„trzeby”'' w umiejscowionej w osadzie pogańskiej świątyni<ref>[[Władysław Jan Grabski]], "300„300 miast wróciło do Polski. Informator historyczny"historyczny”, PAX, Warszawa 1960, hasło Trzebnica, strs. 493.</ref><ref name="dir.icm.edu.pl">[http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XII/559 Trzebnica -– Słownik geograficzny Królestwa Polskiego].</ref>.

Historycy wiążą osadę ze śląskim plemieniem [[Trzebowianie|Trzebowian]]. Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w [[1888]] roku we [[Wrocław]]iu jako najstarszą nazwę wymienia ''"Trebnicha"„Trebnicha”'' podając jej znaczenie ''"Rodeplatz"„Rodeplatz”''{{r|Adamy}}. Rodeplatz może oznaczać miejsce <nowiki>''wykarczowane''</nowiki> od niemieckiego słowa ''roden'' -– kopać, wykopywać.

W dokumencie łacińskim z roku [[1149]] miejscowość wymieniona jest w [[Latynizacja (wpływ łaciny)|zlatynizowanej]] formie ''Trebnicha'', w [[1202]] ''Trebnyc'', w [[1209]] ''Trebnich'', w [[1250]] "Trebnic„Trebnic villa forensi"forensi”, w [[XIV wiek]]uwieku ''Trebenicz''.

W spisanym ok. [[1300]] roku średniowiecznym łacińskim utworze opisującym żywot [[Jadwiga Śląska|świętej Jadwigi]] ''[[Vita Sanctae Hedwigis]]'' miasto, z którym święta jest związana, wielokrotnie wymieniane jest w formie ''Trebnica''<ref>"Monumenta„Monumenta Poloniae Historica"Historica”, Tom IV, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1884, "Vita„Vita Sanctae Hedwigis"Hedwigis”, strs. 511, 521.</ref>, oraz ''"Trebnicz"„Trebnicz”''<ref>"Monumenta„Monumenta Poloniae Historica"Historica”, Tom IV, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1884, "Vita„Vita Sanctae Hedwigis"Hedwigis”, strs. 511, 585.</ref>. Nazwa miejscowości w zlatynizowanej formie ''Trebenicz'' wymieniona jest w łacińskim dokumencie z [[1312]] roku wydanym w [[Głogów|Głogowie]]<ref>"Codex„Codex Diplomaticus Maioris Poloniae"Poloniae”, tomus II, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1878, strs. 295.</ref>.

W roku [[1613]] śląski regionalista i historyk [[Mikołaj Henel]] wymienił miejscowość w swoim łacińskim dziele o geografii Śląska pt. ''Silesiographia'', podając dwie nazwy: zlatynizowaną ''Trebnicia'' oraz [[Germanizacja|zgermanizowaną]] ''Trebnitz''<ref>[Nicolaus Henel von Hennenfeld, "Silesiographia„Silesiographia Breslo-Graphia"Graphia”, Frankfurt am Main 1613.]</ref>.

Jeszcze w [[1750]] roku w zarządzeniu wydanym dla mieszkańców Śląska przez [[Fryderyk II Wielki|Fryderyka II]] miejscowość wymieniona jest pośród innych miast śląskich pod polską nazwą ''Trzebnica''<ref>[http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=26222&from=FBC "Wznowione„Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750"1750”.]</ref>. Niemiecka nazwa ''Trebnitz'' stała się urzędową nazwą miasta dopiero w [[XVII wiek|XVII]]– - [[XVIII wiek|XVIII]] wieku, po ostatecznym podboju Śląska przez Prusy w roku [[1763]] w wyniku trzech [[Wojny śląskie|wojen śląskich]] z Austrią. Nazwę ''Trzebnica'' w książce "Krótki„Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej"początkowej” wydanej w [[Głogówek|Głogówku]] w [[1847]] wymienił śląski pisarz [[Józef Lompa]]<ref>[[Józef Lompa]], „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, strs. 11.</ref>. [[Słownik geograficzny Królestwa Polskiego]] podaje dwie nazwy miejscowości: polską nazwę ''Trzebnica'' oraz [[Germanizacja|zgermanizowaną]] ''Trebnitz''<ref name="dir.icm.edu.pl" />.

Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946<ref>Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. ({{Monitor Polski|rok=1946|numer=44|pozycja=85}}).</ref>.

[[Plik:Trzebnica panorama.jpg|thumb|left|215px|Widok z "Kociej„Kociej Góry"Góry” na główną część miasta]]

W okolicach miasta, na zboczach Winnej Góry (popularnie zwanej "Kocią„Kocią Górą"Górą”), znaleziono najstarsze obozowisko ludzkie ([[Homo erectus]]) na terenie Polski, datowane na 500 000tys. lat. Odkrył je wrocławski archeolog [[Jan Burdukiewicz|Jan Michał Burdukiewicz]]<ref>[http://www.trzebnica.pl/cms/php/strona.php3?cms=cms_trze2&lad=a&id_dzi=5&id_dok=11&id_men=11&powrot=1&slowo_szuk=&gdzie_szuk=&id_men_szuk=0 Muzeum Regionalne w Trzebnicy na stronach Urzędu Miejskiego].</ref><ref>Burdukiewicz J.M., 1993: Osadnictwo dolnopaleolityczne w Trzebnicy, Studia Archeologiczne, 24: 5-32.</ref><ref>Burdukiewicz J.M., Śnieszko Z., Winnicki J., 1994: A Lower Palaeolithic settlement at Trzebnica (S.W. Poland), Ethnographisch-Archäologische Zeitschrift, 34: 27-40.</ref>

[[Plik:Trzebnica St. John Nepomuk monument.jpg|thumb|225px|Kolumna Jana Nepomucena z [[1738]] r.]]

Pierwszy zapis o miejscowości zwanej wówczas ''Trebnica'' pochodzi z [[1138]] roku. W [[1202]] r. [[Henryk I Brodaty|Henryk Brodaty]] ufundował tu kościół i klasztor, do którego w [[1203]] r. wprowadziły się przybyłe z [[Bamberg]]u [[cystersi|cysterki]]. Opactwo trzebnickie było pierwszym żeńskim klasztorem cysterskim na ziemiach polskich.

Wiadomość o założeniu klasztoru trzebnickiego jako fundacji przekazała bulla papieża [[Innocenty III|Innocentego III]] z 22 listopada [[1202]] roku, na mocy której papież wziął klasztor pod szczególną opiekę. Wprowadzenie sióstr [[benedyktynki|benedyktynek]] z [[Bamberg]]u, które w [[1218]] roku przyjęły regułę cysterską, odbyło się 13 stycznia [[1203]] roku i zostało przeprowadzone przez biskupa wrocławskiego [[Cyprian (biskup)|Cypriana]]<ref>Konopka O.T. SMCB, 2011: Przewodnik po klasztorze św. Jadwigi Śląskiej w Trzebnicy. Biuro Projektowo-Konsultingowe Lotnisk AVIA-PROJEKT, Trzebnica.</ref>. Od [[XIV wiek]]uwieku Trzebnica jest ośrodkiem kultu [[Jadwiga Śląska|św. Jadwigi Śląskiej]].

Trzebnica otrzymała [[prawa miejskie]] w [[1250]] r., a w roku [[1257]] wykupiła od klasztoru [[wójt]]ostwo, uzyskując w ten sposób znaczną niezależność gospodarczą. W [[XIV wiek]]uwieku miasto znalazło się w granicach [[Księstwo oleśnickie|księstwa oleśnickiego]]. W [[1348]] r. wraz z całym Śląskiem inkorporowana do Korony Czeskiej, w roku [[1742]] w wyniku [[Wojny śląskie|wojen śląskich]] znalazła się w państwie [[Królestwo Prus|pruskim]].

W połowie XVII wieku polsko-niemiecka granica językowa przebiegała niedaleko Trzebnicy, włączając miasto do terytorium o dominacji [[język polski|języka polskiego]]<ref>Dorota Borowicz: "Mapy„Mapy narodowościowe Górnego Śląska od połowy [[XIX wiek]]uwieku do II Wojny Światowej"Światowej”. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004, s. 33. {{ISBN|83-229-2569-7}}.</ref>.

W [[1810]] r., za sprawą dekretu [[sekularyzacja|sekularyzującego]] wszystkie klasztory w Królestwie Pruskim, cysterki opuściły Trzebnicę. W [[XIX wiek]]uwieku miasto przeżyło rozkwit. Rozbudował się [[przemysł włókienniczy]], powstał bank i drukarnia. W [[1886]] r. miasto uzyskało połączenie kolejowe z [[Wrocław]]iem, a w [[1888]] r. otwarto "Zdrój„Zdrój św. Jadwigi"Jadwigi”. W [[1897]] rozpoczęto elektryfikację, a w [[1910]] r. uruchomiono gazownię miejską.

25 stycznia [[1945]] do Trzebnicy wkroczyły wojska sowieckie. W marcu i kwietniu [[1945]] r. skoncentrowała się tu [[2 Armia Wojska Polskiego]]. Z [[II wojna światowa|II wojny światowej]] Trzebnica wyszła zniszczona w 75%. Od 20 kwietnia do początków czerwca [[1945]] Trzebnica była pierwszą siedzibą władz [[Województwo wrocławskie (1946–1975)|województwa wrocławskiego]] (wojewoda [[Stanisław Piaskowski]])<ref>''Trzebnica. Zarys rozwoju miasta na przestrzeni wieków'', pod redakcją Leszka Wiatrowskiego, Wrocław-Trzebnica 1995, s. 208.</ref>.

Według rejestru [[Narodowy Instytut Dziedzictwa|Narodowego Instytutu Dziedzictwa]] na listę zabytków wpisane są<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/DLN-rej.pdf|tytuł=Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego|opublikowany=Narodowy Instytut Dziedzictwa|strony=177|data dostępu=18.10.2012|strony=177-10-18}}</ref>:

** kościół parafialny pod wezwaniem św. Bartłomieja i św. Jadwigi, z lat 1203-401203–1240, w latach 1268-691268–1269, 1740-85

** klasztor, z lat 1697-17261697–1726

* kościół pw. św. Piotra i Pawła, z XIII w., przebudowany w latach 1845-551845–1855, ul. Drzymały 1, wieża z XV w.

Wszystkie połączenia pasażerskie na linii kolejowej realizują [[Koleje Dolnośląskie]]<ref>Koleje Dolnośląskie S.A., [https://www.kolejedolnoslaskie.eu/pl/mapa-polaczen rozkład jazdy], dostęp: 2013-12-26.</ref>. [[Trzebnica (stacja kolejowa)|Dworzec kolejowy]], otwarty ponownie po remoncie w 2009 r., znajduje się przy ulicy Kolejowej.

Lokalną komunikację autobusową obsługuje [[Państwowa Komunikacja Samochodowa|PKS Wołów]]<ref>[http://pkswolow.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=76&Itemid=43 Informacja na stronie PKS Wołów, dostęp: 25.12.2013 -12-25].</ref>. Do 2010 r. w centrum miasta istniał dworzec autobusowy. Po jego likwidacji autokary zatrzymują się na przystanku tymczasowym<ref>Nowa Gazeta Trzebnicka, 2012-12-19 [http://nowagazeta.pl/2012/12/ps-8579-zamiast-budowy-dworca-stanie-na-razie-dodatkowa-wiata/ Zamiast budowy dworca, stanie na razie dodatkowa wiata], dostęp: 2013-12-26.</ref>. W sferze planów znajduje się budowa nowego dworca autobusowego przy stacji kolejowej<ref>Nowa Gazeta Trzebnicka, 2013-10-31, [http://nowagazeta.pl/2013/10/ps-11450-dworzec-autobusowy-na-razie-w-sferze-marzen/ Dworzec autobusowy na razie w sferze marzeń], dostęp: 2013-12-26.</ref>.

W listopadzie 2010 r. uruchomiono pierwszą w historii miasta linię [[Komunikacja miejska w Trzebnicy|komunikacji miejskiej]], która łączy [[Trzebnica (stacja kolejowa)|dworzec kolejowy]] z kilkunastoma przystankami w całej Trzebnicy<ref>[http://www.kociegory.eu/index.php?option=com_content&view=article&id=364:komunikacja-miejska-w-trzebnicy&catid=25:trzebnica&Itemid=11 Komunikat o uruchomieniu komunikacji miejskiej w Trzebnicy], dostęp: 2010-11-04.</ref>.

Ok.Około 13 km na południowy zachód od miasta znajduje się wielofunkcyjne lądowisko [[Lądowisko Golędzinów|Golędzinów]].

Średnie [[miesiąc|miesięczne]] [[ciśnienie atmosferyczne]] waha się od 1014,5 [[paskal|hPa]] ([[kwiecień|IV]]) do 1018,6 hPa ([[styczeń|I]]), największy zanotowany wzrost ciśnienia 24 hPa, największy spadek 29 hPa<ref name="E-OBS">{{cytuj stronę| url = http://eca.knmi.nl/download/ensembles/ensembles.php| tytuł = E-OBS| opublikowany = European Climate Assessment & Dataset| język = en}}</ref>.

Średnia roczna prędkość wiatru wynosi 3,9 m/s. Najmniejsze średnie [[zachmurzenie]] osiąga 47% ([[sierpień|VIII]]), największe 74% ([[grudzień|XII]]), średnie roczne 60%<ref name="CR">{{cytuj stronę |url = http://climatereanalyzer.org| tytuł = Climate Reanalyzer| opublikowany = Climate Change Institute & University of Main| język = en}}</ref>.

Średnia roczna [[temperatura]] powietrza osiąga +8,9&nbsp;°C. W przebiegu rocznym najchłodniejszy jest [[styczeń]] (-1–1,0&nbsp;°C), najcieplejszy [[lipiec]] (+18,7&nbsp;°C). Najwyższą maksymalną temperaturę zanotowano 10 sierpnia [[1992]] (+37,5&nbsp;°C), najniższą temperaturę minimalną 14 stycznia [[1987]] (-28–28,8&nbsp;°C)<ref name="E-OBS" />.

Największe średnie miesięczne sumy [[Opad atmosferyczny|opadu]] 76 mm ([[lipiec|VII]]), najmniejsze 25 mm ([[luty|II]]). Notowanych jest średnio 105 dni z opadem w roku (z maksimum w lecie)<ref name="E-OBS" />.

|collapsed =

|metric_first =

|single_line =

|Jan_Hi_°C = 2.0 |Jan_REC_Hi_°C = 14.8

|Feb_Hi_°C = 3.2 |Feb_REC_Hi_°C = 18.8

|Mar_Hi_°C = 8.1 |Mar_REC_Hi_°C = 21.8

|Nov_Hi_°C = 7.2 |Nov_REC_Hi_°C = 19.1

|Dec_Hi_°C = 3.3 |Dec_REC_Hi_°C = 15.1

|Apr_Lo_°C = 3.4 |Apr_REC_Lo_°C = -6.2

|May_Lo_°C = 8.0 |May_REC_Lo_°C = -2.5

|Sep_Lo_°C = 9.1 |Sep_REC_Lo_°C = 0.1

|Oct_Lo_°C = 4.9 |Oct_REC_Lo_°C = -7.7

|Nov_Lo_°C = 0.7 |Nov_REC_Lo_°C = -14.4

|source = Na podstawie 35-lecia 1979-2013<ref>{{cytuj stronę| url = http://eca.knmi.nl | tytuł = European Climate Assessment & Dataset | data dostępu = 2014-08-27}}</ref>

[[Plik:Aquapark Trzebnica.jpg|mały|Park Wodny, część zewnętrzna]]
Kluby sportowe:

* Trzebnicki Klub Sportowy "KORONA"„KORONA”- piłka ręczna (III liga)

W Trzebnicy znajduje się Gminny Park Wodny. Służy jako obiekt rekreacyjny, a także miejsce wydarzeń sportowych np. co rocznego turnieju hokeja podwodnego: Aqua Battle.

** [[Sala Królestwa]]<ref>Dane według raportów [https://apps.jw.org/P_CONGSHARE?g=9ED5A038-442D-4834-B5E6-F5E5F6FABB4C wyszukiwarki zborów] (www.jw.org) z 4 czerwca 2014.</ref><ref>[http://www.ditel.pl/?kn=&kb=&km=&kp=&kg=&ku=&ka=&kw=&kbi=&whatext=Jehowy&whereext=&submit=true&exte=false&page=4 Sala Królestwa Trzebnica, ul.Piwniczna 8a].</ref>

* {{flaga|DEU}} [[Kitzingen]]<ref name="trzebnica.pl">{{Cytuj stronę|tytuł = Trzebnica - Urząd Miejski - oficjalny serwis internetowy|url = http://www.trzebnica.pl/cms/php/strona.php3?cms=cms_trze2&id_dzi=8&id_men=27|tytuł = Trzebnica - Urząd Miejski - oficjalny serwis internetowy|opublikowany = www.trzebnica.pl|data dostępu = 2015-08-07}}</ref>

* {{flaga|UKR}} [[Winniki (miasto)|Winniki]]<ref name="trzebnica.pl" />

* <ref name=Adamy>{{Cytuj książkę | autor = Heinrich Adamy | tytuł = Die Schlesischen Ortsnamen ihre entstechung und bedeutung | strony = 9| miejsce = Breslau | wydawca = Verlag von Priebotsch`sPriebotsch’s Buchhandlung | data = 1888 | isbn =}}</ref>