Obwód królewiecki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 109.241.141.144 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Paweł Ziemian BOT. Znacznik: Wycofanie zmian |
|||
Linia 1:
{{Jednostka administracyjna infobox
|nazwa
|nazwa oryginalna
|dopełniacz nazwy
|jednostka
|zdjęcie
|opis zdjęcia
|herb
|flaga
|hymn
|dewiza
|państwo
|siedziba
|ISO 3166-2
|zarządzający
|stanowisko zarządzającego
|powierzchnia
|liczba ludności
|rok
|gęstość zaludnienia
|numer kierunkowy
|kod pocztowy
|tablice rejestracyjne
|strefa czasowa
|adres urzędu
|plan
|mapa
|nazwa mapy
|współrzędne
|commons
|www
}}
[[Plik:Kaliningrad Oblast within Europe.svg
[[Plik:KALININGRAD FINAL.svg|thumb|250px|Mapa obwodu]]
[[Plik:SvetlogorskRauschen 05-2017 img11 beach.jpg|thumb|250px|Wybrzeże Morza Bałtyckiego w okolicy [[Swietłogorsk]]a]]
Linia 63:
Najniżej położonym miejscem obwodu są [[Polder przeciwpowodziowy|poldery]] leżące na terenie [[rejon sławski|rejonu sławskiego]]. Tereny te znajdują się poniżej poziomu morza i jako takie zagrożone są zalaniem, przed czym chroni je zespół zapór.
Najwyższe wzniesienie ma wysokość 242 m [[n.p.m.]] i znajduje się w południowo-wschodniej części obwodu, niecały
=== [[Hydrologia]] ===
Linia 127:
| [[Plik:Coat of Arms of Zelenogradsk (Kaliningrad oblast).png|20px]] || [[Zielenogradsk]] || ''Зеленоградск'' || Koronowo || ''Cranz'' || ''Krantas'' || 12.266
|-
|
|-
| [[Plik:Coat of Arms of Guryevsk (Kaliningrad oblast).png|20px]] || [[Gurjewsk (obwód kaliningradzki)|Gurjewsk]] || ''Гурьевск'' || Romnowo || ''Neuhausen'' || ''Noihauzenas'' || 11.132
Linia 268:
{{Osobny artykuł|Prusy (kraina historyczna)}}
Pod koniec [[II wojna światowa|II wojny światowej]] obwód zajęła [[Armia Czerwona]]. Stolica niemieckiej prowincji [[Prusy Wschodnie]] – [[Kaliningrad|Królewiec]] padł po długim oblężeniu 9 kwietnia 1945. Po wojnie, na mocy [[Konferencja poczdamska|traktatu poczdamskiego]], prowincja Prusy Wschodnie została zlikwidowana, a jej obszar podzielony pomiędzy [[Polska|Polskę]] i [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Związek Radziecki otrzymał ok. 1/3 ziem byłych Prus Wschodnich; tereny te stanowią obecnie obszar obwodu.
Zaraz po zajęciu tych ziem przez ZSRR powstał na ich obszarze Königsbergski Specjalny Okręg Wojskowy (ros. ''Кёнигсбергский особый военный округ''), który, wbrew nazwie, zajmował się także administrowaniem sprawami cywilnymi. Formalnie obwód został utworzony 7 kwietnia 1946 jako część terytorium [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej]] w ramach [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], pod nazwą „obwód królewiecki” (''Кёнигсбергская область''). W wyniku zmiany nazwy miasta [[Kaliningrad|Królewiec]] na Kaliningrad (4 lipca 1946), powstał ''obwód kaliningradzki''. W tym samym czasie dokonano zmian [[Nazwy miejscowości w obwodzie kaliningradzkim|nazw praktycznie wszystkich miejscowości]] w obwodzie<ref>[http://www.wmsse.com.pl/download/Przewodnik_2012.pdf Przewodnik dla przedsiębiorcy po obwodzie kaliningradzkim].</ref>.
Do 1947 praktycznie cała niemiecka ludność została wysiedlona; na obszarze tym osiedlili się osadnicy z różnych części ZSRR, głównie [[Rosjanie]]. Teren obwodu stał się z racji położenia geograficznego jedną z najbardziej zmilitaryzowanych części Rosji. Aż do 1991 obwód kaliningradzki pozostawał zamknięty dla cudzoziemców. Wszystkie połączenia lotnicze i kolejowe prowadziły w kierunku wschodnim, do portów zawijały tylko statki bandery radzieckiej, a szlaki kolejowe i drogowe wiodące ku południowi urywały się w większości na granicy z Polską.
Po 1991 i ukonstytuowaniu się [[Rosja|Federacji Rosyjskiej]] jako nowego państwa władze federacyjne w Moskwie nie były w stanie wypracować spójnej koncepcji dotyczącej bałtyckiej eksklawy. Pojawił się nurt separatystyczny postulujący szeroką autonomię (postulat partii „Reformy – Nowy Kurs”) lub nawet niepodległość obwodu jako Republiki Bałtyckiej – samodzielnego podmiotu prawa międzynarodowego, luźno stowarzyszonego z Rosją (koncepcje takie głosiła Bałtycka Partia Republikańska). O ile jednak na początku lat 90. XX w. tego typu postulaty popierało nawet ok.
Zrealizowana w 2001 reforma pozbawiła obwód części bezpośrednich wpływów z podatków, które zostały przekazane do budżetu federalnego, w zamian wprowadzając mechanizm subwencji i dotacji. W efekcie przyczyniło się to do finansowego uzależnienia regionu od władz centralnych. W 2010 budżet federalny uzyskał z terenu obwodu wpływy w wysokości ok. 1 mld USD, a budżet obwodu
1 kwietnia 2006 weszła w życie ustawa o specjalnej strefie ekonomicznej. Obecnie administracja prezydencka w okresie rządów Władimira Putina i Dmitrija Miedwiediewa realizuje pragmatyczne podejście do eksklawy, próbując z jednej strony dalej rozwijać jego współpracę międzynarodową, a drugiej zaś, ograniczając jego uprawnienia na rzecz większego uzależnienia od władz w Moskwie<ref name=autonazwa1 />. Wprowadzono m.in. zakaz istnienia regionalnych partii i bloków politycznych.
Linia 284:
Zgodnie ze spisem ludności przeprowadzonym w 2002 obwód kaliningradzki zamieszkuje 955 281 osób, co stanowi ok. 0,7% ogółu ludności Federacji Rosyjskiej. Około 78,5% ludności mieszka w miastach i osiedlach typu miejskiego, a 21,5% zamieszkuje wsie.
W 2010 zanotowano ujemny przyrost naturalny
[[Gęstość zaludnienia]] w obwodzie wynosi średnio 62,6 os./km², co stawia obwód na III miejscu w kraju, za okręgiem Krasnodarskim oraz Obwodem Tulskim.
Linia 325:
[[Plik:KiViN (2017-07-22) 22.jpg|thumb|KiViN festiwal muzyczny, [[Swietłogorsk]]]]
=== Struktura społeczna ===
(dane dla populacji 955,3 tys.)
Linia 335 ⟶ 336:
* Według wieku (w %)
** poniżej 15 lat – 16,9%
**
** powyżej 65 lat – 14,1%
* Według wieku w ujęciu ekonomicznym:
Linia 356 ⟶ 357:
=== Migracje ===
Teren obwodu wykazuje dodatni [[przyrost rzeczywisty]]. Spowodowane jest to faktem, iż w obwodzie osiedlają się osoby pochodzenia europejskiego, zamieszkujące dotąd w należących niegdyś do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] krajach [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]]. Saldo [[migracja ludności|migracji]] w 2006 wyniosło 4‰, osiedlają się tutaj zwłaszcza [[Rosjanie]], [[Ukraińcy]] i [[Niemcy]]. W wyniku migracji na terenie obwodu, po wojnie całkowicie pozbawionym Niemców, przedstawiciele tej narodowości stanowią już 0,9% populacji. Obwód kaliningradzki jest obwodem o największej fali imigracyjnej ze wszystkich obwodów Federacji Rosyjskiej.
W lutym 2011 r. [[Rosja]], [[Polska]] i [[Niemcy]] wezwały [[Komisja Europejska|Komisję Europejską]] do objęcia obwodu ruchem bezwizowym z [[Unia Europejska|Unią Europejską]]<ref>{{Cytuj stronę| url =http://www.uniaeuropejska.org/polska-za-rozszerzeniem-strefy-ruchu-bezwizowego-z-kaliningradem| tytuł = Polska za rozszerzeniem strefy ruchu bezwizowego z Kaliningradem|
W 2011 konsulaty krajów UE wydały 215 tys. wiz dla mieszkańców obwodu (liczba ich wynosiła wówczas 941,5 tys.). Jedynie 18,5% mieszkańców miast obwodu nie opuściło nigdy granic Rosji.
Linia 365 ⟶ 366:
Do 2006 import produktów do obwodu zwolniony był z ceł importowych.
W porównaniu z pozostałą częścią Rosji obwód posiada silnie rozwinięty sektor małych przedsiębiorstw. Jest ich dwukrotnie więcej niż w średnio w Rosji (23,5 na 1000 mieszkańców przy średniej krajowej 11 na 1000) i generują one ok. 35% PKB eksklawy (średnio w Rosji tylko 17%).
Z uwagi na odizolowanie obwodu od reszty kraju i wiążące się z tym wyższe koszty prowadzenia działalności gospodarczej (energii, tranzytu i importu), jak też utrudnienia charakterystyczne dla całego kraju (korupcja, niski stopień ochrony praw własności, zmienność prawa), obwód cieszy się umiarkowanym zainteresowaniem inwestorów zagranicznych.
=== Przemysł ===
Na terenie obwodu istnieje rozwinięty przemysł zajmujący się produkcją środków transportu: [[wagon]]ów oraz [[dźwig]]ów, a także przemysł [[stocznia|stoczniowy]] (budowlany i remontowy) oraz motoryzacyjny (produkcja [[samochód|samochodów]]: firma Awtor
Ponadto istnieje tutaj przemysł elektroniczny (produkcja [[telewizor]]ów) oraz materiałów budowlanych oraz spożywczy.
Linia 380 ⟶ 381:
Na terenie obwodu znajdują się największe na świecie złoża bursztynu, obejmujące prawdopodobnie ponad 90% światowych zasobów tego surowca. Najwięcej bursztynu wydobywa się w rejonie osiedla [[Jantarnyj]], gdzie często poddawany jest on także obróbce.
Znajdują się tutaj także niewielkie złoża [[ropa naftowa|ropy naftowej]] o wysokiej jakości (z niską zawartością siarki). Wydobycie roczne kształtuje się na poziomie 1 mln t z możliwością powiększenia do 1,
Znajdują się tu również pokłady soli kamiennej, węgla brunatnego, torfu oraz źródła wód mineralnych.
Linia 391 ⟶ 392:
* А-229: [[Kaliningrad]] – [[Znamiensk (obwód kaliningradzki)|Znamiensk]] – [[Czerniachowsk]] – [[Gusiew]] – [[Niestierow]] – [[granica państwowa|granica]] [[litwa|litewska]] (a dalej w kierunku: [[Wilno|Wilna]] i [[Mińsk]]a)
* А-216: Kaliningrad – Znamiensk – [[Tałpaki]] – [[Bolszakowo]] – [[Sowieck]] – granica litewska (a dalej w kierunku [[Szawle|Szawłów]] i [[Ryga|Rygi]])
* Kaliningrad – [[Zielenogradsk]] – [[Rybaczij (obwód kaliningradzki)|Rybaczyj]] – granica litewska (a dalej w kierunku [[Kłajpeda|Kłajpedy]])
* Kaliningrad – [[Ładuszkin]] – [[Mamonowo]] – granica [[polska]] (a dalej w kierunku [[Elbląg]]a i [[Gdańsk]]a)
* Kaliningrad – [[Bagrationowsk]] – granica polska (a dalej w kierunku [[Warszawa|Warszawy]])
Linia 449 ⟶ 450:
=== [[Energetyka]] ===
W 2004 średnioroczne zapotrzebowanie na [[energia elektryczna|energię elektryczną]] na terenie obwodu wynosiło 3,5 mld [[kilowatogodzina|kilowatogodzin]], z czego zaledwie 235 mln pokrywała produkcja własna. W związku z tym w 2005 oddano do użytku pierwszy bloku nowej, najnowocześniejszej w Rosji [[elektrociepłownia|elektrociepłowni]] o mocy 450 [[Wat|MW]]. Pokrywa ona połowę zapotrzebowania na energię i obwód obecnie jest niemal samowystarczalny w tym względzie. Pod koniec 2010 roku uruchomiony został drugi blok elektrociepłowni, dzięki czemu enklawa uniezależniła się zupełnie od systemów energetycznych sąsiednich krajów. W 2008 roku podjęto decyzję o budowie [[Elektrownia jądrowa|elektrowni jądrowej]] w miejscowości [[Nieman]]. Będzie miała dwa bloki energetyczne. Budowę pierwszego bloku zaplanowano na lata
== Władza ==
Linia 485 ⟶ 486:
== Tablice rejestracyjne ==
[[Plik:Ru-koenigsberg.jpg|thumb|250px|Tablica rejestracyjna zarejestrowana w obwodzie kaliningradzkim]]
[[tablica rejestracyjna|Tablice pojazdów]] zarejestrowanych w obwodzie kaliningradzkim mają oznaczenie 39 lub 91<ref>{{Cytuj stronę |
== Zobacz też ==
Linia 505 ⟶ 506:
{{Kontrola autorytatywna}}
[[Kategoria:Obwód kaliningradzki|
[[Kategoria:Prusy Wschodnie]]
| |||